نفیسه هادیی

زمینه و هدف: آزمون رورشاخ یکی از مشهورترین آزمون های فرافکن است که از زمان ابداع تاکنون، پژوهش های متعددی را به خود اختصاص داده است. با توجه به نقش فرهنگ و وجود هنجارهای لازم برای همه سنین در یک جامعه، پژوهش حاضر با هدف تعیین چگونگی نتایج شاخص های ترکیبی نظام جامع رورشاخ روی نمونه غیربالینی 12 ساله ایرانی و مقایسه نتایج با یافته های نمونه های غیربالینی و غیر ایرانی (اکسنر، 2003 ) در سنین مشابه انجام شده است. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان 12 ساله بوده که در سال تحصیلی 96-95 در پایه ششم مقطع ابتدایی مدارس شهر تهران مشغول به تحصیل بوده اند. از این تعداد، 99 کودک 12 ساله (48 پسر و51 دختر) از 5 منطقه آموزش وپرورش شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شده و با آزمون رورشاخ مورد آزمایش قرارگرفته اند. بعد از اجرای آزمون، نتایج حاصل از آن با استفاده از آزمون t دو گروه مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین نمونه ایرانی و نمونه اکسنر (2003) تفاوت قابل ملاحظه ای در برخی از شاخص های ترکیبی مانند تجربه واقعی و تحریک تجربه شده وجود دارد (0/05> p و 0/01> p ) . نتیجه گیری : بر اساس نتایج به دست آمده مبنی بر وجود تفاوت بین نمونه ایرانی و نمونه اکسنر (2003) می توان به نقش تفاوت های فرهنگی به عنوان یکی از عوامل مؤثر در نتایج، اشاره کرد؛ بنابراین از دیدگاه فرهنگی، تهیه هنجارهای متناسب با جامعه ایرانی، بسیار ضروری است.

با وجود اینکه آزمون رورشاخ یکی از مشهورترین آزمون های فرافکن جهان است و پژوهش های متعددی را در گستره مقایسه ها و هنجارها در گروه های سنی بالینی و غیربالینی در کشورهای مختلف به خود اختصاص داده است و با توجه به نقش جنسیت، فرهنگ و وجود هنجارهای لازم برای همه سنین در یک جامعه، پژوهش حاضر پیرو تحقیقات محدود این آزمون در ایران و بر روی کودکان 12 ساله انجام شده است. هدف از تحقیق حاضر، تعیین چگونگی نتایج نمونه های غیربالینی 12 ساله ایرانی در لوح های مختلف رورشاخ و مقایسه نتایج مذکور با یافته های نمونه های غیربالینی و غیرایرانی (اکسنر، 2003 ) در مورد آزمون رورشاخ در سنین مشابه بوده است. برای دست یابی به هدف یاد شده، 99 کودک 12 ساله که در پایه ششم مقطع ابتدایی مشغول به تحصیل بودند از 5 منطقه آموزش و پرورش شهر تهران (شمال، جنوب، شرق، غرب، مرکز) انتخاب شده و توسط آزمون رورشاخ مورد آزمایش قرارگرفته اند. بعد از اجرای آزمون رورشاخ، نتایج حاصل از آن با استفاده از آزمون t دو گروه مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین نمونه ایرانی و نمونه اکسنر (2003) تفاوت قابل ملاحظه ای در برخی متغیرهای گستره، محتوا، تعیین کننده، کیفیت تحولی و کیفیت شکل و پاسخ های رایج وجود دارد ( 0/05> p و 0/01> p ).

هدف: هدف اساسی پژوهش حاضر تعیین تفاوت نتایج نمونه های غیربالینی 7-5، 9، 10، 11 و 12 ساله با یکدیگر بوده است تا مشخص گردد آیا می توان از یک تغییر خطی در متغیرهای رورشاخ با توجه به سن یا تحول روان شناختی سخن گفت؟ روش: تحقیق حاضر پیرو طرحی علی – مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش از دو قسمت تشکیل شده است: دانش آموزان پژوهش حاضر و نیز، پژوهش های دلاوری (1390)، کاشفی (1392)، محسنی زاده (1392) حسینی نسب (2016). البته قابل ذکر است که دانش آموزان پژوهش حاضر شامل 99 کودک 12 ساله بود که در پایه ی ششم مقطع ابتدایی مشغول به تحصیل بودند و از 5 منطقه آموزش وپرورش شهر تهران (شمال، جنوب، شرق، غرب، مرکز) انتخاب شده و توسط آزمون رورشاخ مورد آزمایش قرارگرفته اند. یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بین نمونه های سنین مختلف در برخی متغیرهای گستره، محتوا، تعیین کننده، کیفیت تحولی و کیفیت شکل و پاسخ های رایج تفاوت معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: از تفاوت هایی بین گروه های سنی مشاهده شد، چنین به نظر می رسد که تغییر هم نوا و یا خطی در این گروه های سنی وجود ندارد. اما با نگاه تحولی می توان تفاوت های معناداری را در متغیرهای رورشاخ مشاهده کرد.