محمدحسین سربی

به باور اغلب صاحب نظران، یکی از مهم ترین شیوه های توانمندسازی دانش آموزان، روی آوردن به روش های جدید آموزشی است که مبتنی بر اصول و مفاهیم فراشناخت است؛ ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تبیین یک مدل خوش بینی بر اساس باورهای فراشناخت و ادراک شایستگی در دانش آموزان دوره دبیرستان، صورت گرفته است. این پژوهش ازلحاظِ نوع تحقیق، کاربردی و از روشِ توصیفی- همبستگی است. گروه نمونة این پژوهش شامل 280 نفر از دانش آموزان دبیرستان شهرستان یزد (140 دختر، 140 پسر) بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای برگزیده شدند. در مدل طراحی شده، باورهای فراشناخت متغیّر برون زا (مستقل)، ادراک شایستگی متغیّر میانجی درون زا و خوش بینی متغیّر درون زا (وابسته) در نظر گرفته شد. آزمودنی ها به پرسشنامه های دموگرافیک، باورهای فراشناخت (2004)، ادراک شایستگی کودکان هارتر (1985) و خوش بینی شیر و کارور (1982) پاسخ دادند. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS-21 و  LISRELمورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین، نقش میانجی متغیّر ادراک شایستگی با استفاده از آزمون سبل مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد، باورهای فراشناخت بر ادراک شایستگی تأثیر معنی دار دارد. ادراک شایستگی بر خوش بینی تأثیر معنادار و مستقیم دارد و باورهای فراشناخت ازطریقِ ادراک شایستگی بر خوش بینی دانش آموزان دبیرستانی تأثیر می گذارد. می توان استنباط کرد، هر چقدر باورهای فراشناخت منفی در دانش آموزان کمتر باشد، میزان ادارک شایستگی در آنان بیشتر است. از سویِ دیگر، هر چه دانش آموزان باورهای فراشناخت منفی کمتر و ادراک شایستگی بیشتری داشته باشند، نسبت به آینده خوش بین تر خواهند بود.

مقدمه: امروزه سنجش مهارت های یادگیری در زمینه ادراکی حرکتی ، یک رویکرد عملی برای شناخت بهتر فرایندهای مغزی محسوب می شود. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه عملکرد ماز ذهنی و کشیدن تصویر از روی آینه در افراد با حافظه دیداری- شنیداری قوی و ضعیف بود. روش: این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای بود که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای 180 دانشجوی پسر دانشگاه ارومیه (90 نفر در هر دو گروه با حافظه قوی و ضعیف)، مورد بررسی قرار گرفته شدند. ابزار پژوهش شامل ماز ذهنی پترسون، آزمون یادگیری حرکتی (ترسیم در آینه) و شاخص دیداری و کلامی فرم تجدید نظر شده مقیاس حافظه وکسلر (WMS-R) بود. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) با کنترل متغیرهای رشته تحصیلی، سن و جنسیت نشان داد که میانگین خطا و زمان ترسیم در آینه در گروه حافظه دیداری- شنیداری قوی نسبت به گروه حافظه دیداری- شنیداری ضعیف، بسیار کمتر بود. از سوی دیگر، گروه حافظه دیداری- شنیداری قوی میانگین خطای ماز ذهنی کمتری نسبت به گروه حافظه دیداری- شنیداری ضعیف داشتند (05/0>p). نتیجه گیری: می توان استنباط کرد دانشجویان دارای حافظه دیداری- شنیداری قوی در تکالیف انتقال یادگیری دو جانبه مغز که یک تکلیف با هماهنگی دو دست و تعامل عملکرد شناختی نمیکره مغز است، عکس العمل بهتری دارند و با زمان و خطای کمتری به ترسیم شکل در آینه می پردازند. همچنین در حافظه فضایی که مسئول ذخیره اطلاعات در محیط و جهت گیری فضایی است، مهارت های بهتری از خود بر جای می گذارند.