سعید عارف نژاد

مقدمه: هویت حرفه ای معلمان هسته ی فعالیت تدریس و تعهد حرفه ای آنهاست و اکتشاف آن برای اصلاح برنامه های درسی و یادگیری دانش آموزان، اهمیت زیادی دارد. پژوهش حاضر به منظور طراحی و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه هویت حرفه ای معلمان انجام شد. روش کار: تحقیق حاضر از نوع مطالعات ترکیبی متوالی اکتشافی است. جامعه آماری شامل معلمان استان آذربایجان شرقی بود. حجم نمونه بخش کمّی با روش تصادفی ساده، 300 نفر برآورد شد. شرکت کنندگان بخش کیفی به روش هدفمند انتخاب شدند و پس ازمصاحبه با 16 نفر، اشباع داده ها حاصل شد. مقوله ها از طریق مصاحبه با معلمان و مطالعه ادبیات، شناسایی و کدگذاری و بر اساس آن پرسشنامه ای با 86 گویه طراحی شد. برای تعیین روایی محتوایی پرسشنامه از نظر شش متخصص استفاده شد. روایی سازه و تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی وتحلیل عاملی تأییدی با حداکثر درست نمایی به دست آمد. میزان پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ محاسبه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که همه سوالات با مولفه خود بار عاملی مناسبی دارند. سازه کلی هویت حرفه ای معلم با مولفه یادگیری برای تدریس بیشترین ضریب تأثیر(79/0) و با مولفه راهبردهای مقابله با تنش کمترین ضریب تأثیر(61/0) را دارد. نتایج تحلیل، نشان گر برازش مطلوب مدل طرح شده با داده های تجربی بود و روایی سازه هویت حرفه ای معلمان هم در سطح سوالات و هم در سطح مولفه ها تأیید شد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که شاخص های برازش مدل در دامنه مورد قبول قرار دارند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی بیانگر این است که داده های پژوهش با ساختار عاملی برازش دارد. پرسشنامه هویت حرفه ای معلمان با روائی بالا، ابزاری است که برای کاربرد در پژوهش های آموزشی و روانشناختی، دارای اعتبار است.

پژوهش حاضر باهدف تعیین آسیب های برنامه درسی کارورزی دانشگاه فرهنگیان انجام شده است.این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجو معلمان، اساتید درس کارورزی و معلمان راهنما به تعداد 641 نفر می باشد. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 359 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری به روش طبقه ای نسبتی بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که بر اساس دیدگاه کلاین در مورد عناصر برنامه درسی طراحی شده است. پرسشنامه از 48 گویه در طیف لیکرت تشکیل شده بود. روایی پرسشنامه توسط اساتید خبره تائید شد. پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که محتوا، ارزشیابی، فضای آموزش، گروه بندی دانشجویان، مواد و منابع آموزشی، اهداف، ارزشیابی، فعالیت های یادگیری و زمان آموزش کارورزی در دانشگاه فرهنگیان دچار آسیب می باشند.

هدف تحقیق حاضر، بررسی هویت حرفه ای در بین دانشجو-معلمان دانشگاه فرهنگیان است. این تحقیق جزء تحقیقات آمیخته (کمی و کیفی) و از نوع طرح های به هم تنیده است. جامعه آماری تحقیق دانشجو-معلمان سال آخر دانشگاه فرهنگیان در پردیس های دخترانه و پسرانه استان آذربایجان شرقی به تعداد 748 نفر را شامل می شود. نمونه آماری طبق جدول مورگان 254 تعیین شده و نمونه گیری به شکل طبقه ای-نسبتی بوده است. داده های بخش کمی از طریق پرسشنامه ای محقق ساخته، حاوی 22 سؤال عینی، در مورد عامل های تشکیل دهنده هویت معلمی، جمع آوری گردیده و داده های بخش کیفی نیز از طریق سؤال تشریحی باز پاسخ و سنجش درک شرکت کنندگان نسبت به ماهیت شغل معلمی فراهم آمده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های بخش کیفی از روش مقوله بندی ساده و برای بخش کمی از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج به دست آمده از بخش کیفی حاکی از عاملیت سه مقوله ادراک واقعیت های شغل معلمی، انتظار ناهمسازی با شغل معلمی و شرافت شغل معلمی بود. در بخش کمّی نیز پنج عامل ظاهر شدند که عامل «نقش یاددهی و یادگیری» بالاترین میانگین را داشت.

هدف تحقیق حاضر، تعیین موانع و شیوه های جذب کودکان 6 تا 12 ساله بازمانده از تحصیل در مناطق روستایی و عشایری است. این مطالعه تحقیقی آمیخته است که بخش کمّی آن به روش توصیفی و بخش کیفی آن به روش پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه آماری بخش کمّی، معلمان و مدیران مدارس روستایی و عشایری استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی به تعداد 17673 نفر است. جامعه آماری بخش کیفی، کودکان بازمانده از تحصیل، والدین آنان و مسئولان منطقه ای و استانی مطلع از موضوع هستند. نمونه آماری بخش کمّی 376 نفر می باشد که با فرمول مورگان تعیین شده است. نمونه گیری بخش کمّی به روش طبقه ای انجام شده و نمونه گیری بخش کیفی به صورت هدفمند و تا زمان اشباع اطلاعات ادامه یافته است. گرد آوری داده های بخش کمّی با دو پرسشنامه محقق ساخته و گردآوری اطلاعات بخش کیفی با به کارگیری فرم مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده است. روایی پرسشنامه ها از سوی استاد ناظر تأیید شد و پایایی پرسشنامه های بخش کمّی با روش آزمون دوباره برای هریک از مؤلفه ها بالای 0/70 به دست آمده است. نتایج بخش کمّی نشان داد که موانع فرهنگی از سه عامل، موانع فردی از یک عامل، موانع جغرافیایی از دو عامل، موانع اقتصادی از دو عامل، موانع سازمانی از دو عامل و شیوه های جذب از شش عامل تشکیل شده است. از نتایج بخش کیفی تحقیق، هشت مضمون اصلی به منزله موانع و شش مضمون اصلی به عنوان شیوه ها و راهکارهای جذب کودکان بازمانده از تحصیل به دست آمده است.