ایرج اسماعیلی فرزین

با فروپاشی اتحاد شوروی، نظم و به تبع آن نظام بین الملل در معرض تحولاتی بنیادین قرار گرفتند که مهمترین این تحولات ورود بازیگران جدید به عرصه تعاملات سیستمی، تغییر ساختار، ماهیت، پویش، مرکز ثقل و معادلات قدرت بود که در نتیجه آن به هم پیوستگی، پیچیدگی و آشوبناکی در سیستم تشدید شد. به تبع تحولات سیستمی، روش جنگ نیز متحول، و تحت تأثیر ویژگی های جدید سیستم، مبدل به پدیده ای تحت عنوان جنگ هیبریدی شد که به شدت پیچیده و مقاوم در برابر راه حل های متداول می باشد. این روش جنگ که اکنون به روش رایج جنگ در منطقه تبدیل شده، به گونه ای محیط امنیتی منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است که می توان آن را یکی از بزرگترین تهدیدات کنونی همه کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران دانست. ولی تداوم بحران نشان می دهد که در حوزه نظریه های موجود روابط بین الملل و مطالعات راهبردی و آثار مربوطه تبیین قدرتمندی در این خصوص وجود ندارد. به این جهت یکی از پرسمآنهای اساسی در روابط بین الملل و مطالعات راهبردی این است که الگوهای نوین جنگ از جمله جنگ های هیبریدی در چارچوب نظریه پیچیدگی و آشوب چگونه تبیین می شوند؟ در این چارچوب فرضیه تحقیق این است که چیستی و چرایی جنگ هیبریدی و راهکارهای مقابله با آن با استفاده از اصول نظریه سیستم های پیچیده در محیط آشوبی قابل تعریف است و یافته های تحقیق نیز این فرضیه را تأیید می کند. اهداف انجام این تحقیق از لحاظ نظری دانش افزایی و کمک به نظریه پردازی در حوزه راهبردی و از نظر کاربردی نیز کمک به تدوین مدل تحلیلی-کاربردی در خصوص تهدیدات منبعث از جنگ های نوین به خصوص جنگ های هیبریدی می باشد. این تحقیق از نوع توسعه ای روش تحقیق به کار رفته توصیفی، روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات روش تحلیل محتوا می باشد