امیر عبداللهی خلج

نیاز جامعه در دوره گذر به سمت فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی، فتح بابی مهم برای مقوله تبادل اطلاعات است، که در انتقال علم به منظور تولید، توزیع و نهادینه سازی علم در دنیای نامتوازن امروز، ضرورتی لازم به نظر می رسد. فناوری های جدید اطلاعاتی و دگرگونی های ناشی از آن به میزان زیادی سطح خدمات فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی را گسترش داده است. این انقلاب اخیر چالش های زیادی را در پی دارد، و قلمرو شکل-گیری امور انسانی را عمیقاً تغییر می دهد. با استفاده از ابزارهای علم آینده پژوهی (مطالعات آینده)، می توان الگوهایی که اسلام در این زمینه ارائه می دهد را بیان گر نمونه کاملی از تعالی در ارتباطات اجتماعی دانست، و برنامه ریزی های لازم را برای نیل به این الگوها انجام داد، که در این پژوهش با رویکردی تحلیلی و مبتنی بر چشم انداز پردازی با روش استقرای تام، فرضیه استقلال یا وابستگی آموزه های دین مبین اسلام و آینده تبادل اطلاعات و تأثیر این دو بر یکدیگر مورد آزمون قرار گرفته است؛ برای این منظور نمونه ای به حجم 117 نفر از مدیران و کارکنان شاغل در محیط های مختلف کاری و با سطح تحصیلات متفاوت در نظر گرفته شد، و داده ها مورد تحلیل آماری قرار گرفت. در نهایت وابستگی دو متغیر آموزه های دینی و تبادل اطلاعات در سطح اطمینان 99% به طرفیت تأثیر آموزه های اسلام بر تبادل اطلاعات، تأیید شد. لذا پیشنهاد می گردد با توجه به آینده پیش رو، که نمایش گر دنیایی جدید است، آموزه های دین مبین در تمام سطوح و لایه های خرد و کلان سازمانی، اجتماعی و فضای مجازی مورد عنایت جدی قرار گیرد.

این پژوهش با رویکرد مفهوم پردازی با افزودن روش ترکیبی به بررسی دو مفهوم تعامل گرایی و ان سجام گرایی در م قام م فاهیمی م وجود در بافت ساختارهای معرفتی ، در زم ینه فلسفه معرفت دینی می پردازد و می کوشد ب ا ملاحظه محدودیت های معرفت دینی و با کاوش در ابرگرایش تعامل گرایی و س اختار م عرفتی انسجام گرایی، پیشنهادی را برای توجیه گزاره ها و نوع ارتباط آنها در حوزه معرفت دینی ارائه ده د. ضروری است پس از بازخوانی دو مفهوم تعامل گرایی و ان سجام گرایی در فلسفه معرفت دینی، مفاهیم متناظر با آنها با توجه ب ه م لاحظات ساختاری بافت جدید بیان شود . با در نظر گرفتن ماهیت ساختارهای تعاملی و انسجام گرا و نیز با لحاظ کردن چیستی معرفت دینی و الزامات آن ، می توان الگوی س اختار م طلوب را معرفت دینی عقلانی اعتدالی منسجم تعامل گرا با حفظ و حوزه به کارگیری هر یک در نظر گرفت. س اختار معرفت دینی عقلانی اعتدالی، برای تقویت توجیه پذیری و ب سط م بانی از متن به خارج از آن و همچنین به منظور پایش روشمند انسجام ساختار، به صورت دائم از ح لقه ه ای انسجامی و سازوارهای تعاملی بهره می برد و در سطحی مماس ب ا عمل نیز برای پاس خ ب ه هنگام به چالشها و پرسشهای نظری و ع ملی، ب ه صورت موقت، آنها را به کار می گیرد تا مجددا ساختار بازسازی شود.

از آن جا که سازمان ها شامل مجموعه ای از انسان ها هستند، نیاز به توجه به مفاهیمی چون معنویت و دیگر مفاهیم وابسته به آن، در سازمان ها نیز رو به افزایش است. از جمله ی این مفاهیم، عدالت و به طور خاص، عدالت سازمانی، است که لازم است تا درباره آن بررسی بیشتری صورت گیرد. در این مقاله، با تاکید بر محور قرار دادن عدالت سازمانی، به عنوان یکی از ارکان پویایی، رشد، نفوذ و هوشمندیِ سازمان های دولتی در جامعه و همچنین با نگاهی دقیق به مقولة ارتقای شغلی مدیران در سازمان های دولتی کشور، الگویی دوسطحی و نهادی و مبتنی بر فرهنگ و عدالت اسلامی برای این گونه سازمان ها، ارایه شده است. rnبه منظور طراحی الگوی مفهومی تحقیق، ابتدا به مفهومی واحد از چترگستری عدالت، به عنوان گفتمانی اثباتی اشاره شده است و سپس با مبنا قرار دادن این گفتمان و تشخیص شاخص های عدالت سازمانی، عوامل مؤثر در فضای ارتقای شغلی مدیران در سازمان های دولتی کشور، مورد بررسی قرار گرفته است. به کارگیری این عوامل نیز در دو سطح حقیقی و واقعی است؛ به این صورت که عوامل به کارگرفته شده در فضای واقعی آن چه هست، همان عوامل موجود در سازمان ها است و عوامل به کار گرفته شده در فضای حقیقی آن چه باید باشد، شاخص های اصلیِ سازة الگو را تشکیل می دهند.rnروش تحقیق در این مطالعه، کیفی و از نوع توصیفی تحلیلی است که به بررسی شاخص های مبنایی، با محور قرار دادن عدالت در فلسفة مدیریت اسلامی، پرداخته است که بر اساس آن، الگویی دو سطحی به منظور ارتقای شغلی مدیران در سازمان های دولتی، با الزامات جمهوری اسلامی ایران و سازمان های دولتی هم تراز آن، طراحی و ارایه شده است. این تحقیق، نگاهی هدف مند بر مقولة ارتقای شغلی دارد که مبتنی بر عدالت سازمانی با توجه به ترکیبی نهادی از دو سطح واقعی و حقیقی در ارتقای شغلی است. بر این اساس، یافته های آن برای رشد و گسترش اثربخشی و هوشمندی در سازمان های دولتی، مفید خواهد بود. همچنین، نتایج آماری این تحقیق نشان دهنده اهمیت مضاعف مؤلفههای ارتقای شغلی در سطح حقیقی عدالت سازمانی مبتنی بر عدالت متوازن حداکثری از دیدگاه مدیران و صاحب نظران، با فراوانی 88 درصد نسبت به 75 درصد سطح واقعی است که نشان دهنده ی تفاوت درصدی معناداری است.

مبانی هستی شناسی مکانیک کوانتومی دیوید بوهم در قالب م فاهیمی مخالف با رویکرد فلسفی رایج در مکانیک کوانتومی (تعبیر کپنهاگی) مورد توجه فیلسوفان علم بوده است. این پژوهش می کوشد با رویکرد توصیفی تحلیلی، ب ا ملاحظه محدودیت های مترتب بر تبیین های پوزیتیویستی و با تکیه بر مبانی حکمت متعالیه صدرایی، چشم انداز جدیدی را برای فهم و تکمیل مبانی فلسفی علوم جدید ارائه ده د. در واقع مسأله اصلی، این پرسش است که حکمت متعالیه چگونه و چه مقدار در تکمیل مبانی هستی شناسانه رویکرد بوهمی نقش دارد و آیا امکان دارد دریچه جدیدی برای مقارنه فلسفه اسلامی و فلسفه علم غربی گشود؟فرضیه بنیادی این پژوهش این گزاره است که نظریه بوهم در مکانیک کوانتومی اولاً رویکرد جدیدی در نگاه به جهان را پیش روی ما قرار می دهد و ثانیاً، هرچند از حیث مواجهه با مسائل وجودی در فلسفه فیزیک نگرش متفاوتی را عرضه می کند؛ اما به دلیل تکیه بر روی ساختارهای اثبات گرایانه، دچار ضعف جدی است که باید طی یک روند تکاملی اصلاح گردد.نتایج حاصل از این پژوهش مشخص می کند که علی رغم خاستگاه متفاوت مبانی فلسفی دیدگاه های بوهم و ملاصدرا، می توان مفاهیم هستی شناسانه ای نظیر؛ کل تجزیه ناپذیر و بهم پیوسته بوهم و اصالت وجود ملاصدرا، جهان هولوگرافیک و نظم مستتر و نامستتر بوهم با مراتب تشکیکی وجود صدرا، کل تمام جنبش بوهم و حرکت جوهری ملاصدرا و عنصر اطلاعات و شعور در نظر بوهم با زنده بودن جهان هستی از دید ملاصدرا را تطبیق داده و شاخصه های قرابت و همسویی را مشخص کرد.

در یک قرن اخیر، برخی از فیزیک دانان اصل علیت عمومی را در علم به چالش کشیدند و ادعا کردند که در برخی عرصه های جهان، ازجمله در عرصه دنیای ریز و دنیای زیراتمی، اتفاقاتی می افتد که با دترمینیسم، موجبیت و قطعیت در حوادث و پیش بینی حوادث منافات دارد که مورد انتقاد برخی از دانشمندان سرشناس نیز قرار گرفته است. تفسیرهای موجبیتی متفکران مکتب کپنهاگی از قانون علیت، به ویژه در تفسیر مسیر ذرات، استدلال غلطی را شکل داده و موضوعی عمل گرایانه به موضوعی هستی شناسانه ارجاع شده که فیزیک را به ورطه ای غیر از حوزه تخصصی خود وارد می کند. دیوید بوهم، از بزرگ ترین فیزیک دانان قرن بیستم، با تفسیر هستی شناختی خود و به کارگیری متغیرهای پنهان در مکانیک کوانتومی، به مخالفت با تفسیر کپنهاگی، که در آن زمان تفسیر رایج بود، پرداخت و توانست یک صورت بندی علّی از نظریه کوانتوم ارائه دهد.  از دیدگاه ملاصدرا، اصل علیت در عالم هستی حاکم است و هیچ فعلی بدون علت رخ نخواهد داد. تکیه ملاصدرا بر اصالت وجود، این نتیجه را به دنبال دارد که اگر علیتی در جهان هستی وجود دارد، فقط در بستر وجود است و معیار نیاز موجودی به دیگری تنها به حقیقت وجود و فقر وجودی نهفته در ذات موجود بازمی گردد.  بوهم در تفسیر خود از مکانیک کوانتومی، نگاهی کلی و فلسفی را در نظر داشته و، با طرح متغیرهای نهان، گامی مؤثر در نزدیکی به واقعیت برداشته است. آنچه ضروری است این است که متغیرهای پنهان را صرفاً به امری فیزیکی و مادی برنگردانیم تا بتوان شاکله ای جامع برای حل مسائل در نظر گرفت.