سید عبدالرحیم موسوی

در یک تقسیم بندی کلی چابکی را می توان به دو بعد: سخت یا چابکی جسمی و نرم یا چابکی ذهنی تفکیک نمود. بررسی ادبیات موضوع و مطالعات گذشته نشان می دهد، مفهوم «چابکی ذهنی» علی رغم تأثیر بالای آن بر چابکی و بهره وری سازمانی، تاکنون مورد توجه جدی پژوهشگران علوم مدیریت و رفتار سازمانی قرار نگرفته است. لذا با توجه به خلأ تحقیقاتی موجود و همچنین ماهیت جدید این مفهوم، تحقیق حاضر درصدد شناسایی و تعیین میزان اهمیت شاخص های تأثیرگذار چابکی ذهن در سازمان های نظامی است. برای این منظور از روش های کیفی و کمی استفاده شده است. بدین شکل که در گام اول با کمک مطالعات اسنادی و کتابخانه ای شاخص های اولیه شناسایی گردیده و در گام دوم با تشکیل جلسات خبرگی و انجام مصاحبه، تلخیص و طبقه بندی گردیدند. در ادامه و در گام سوم تحقیق، شاخص های بدست آمده با کمک روش دلفی فازی اعتبارسنجی و پالایش گردیدند. در نهایت با کمک روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، میزان اهمیت و اوزان شاخص ها محاسبه گردید. در نتیجه تحقیق حاضر از منظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی و از منظر روش در گروه تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار دارد. در پایان، یازده شاخص تأثیرگذار در چابکی ذهن سازمان های نظامی در دو بخش «چابکی ذهن کارکنان» و «چابکی ذهن سازمان» شناسایی، وزن دهی و رتبه بندی گردیدند.

آیا رؤیا دلالتی بر میزان پایبندیِ حقیقیِ رؤیابین به اخلاق دارد؟ سه دیدگاه در پاسخ به این پرسش دیده می شود: الف) رؤیا هیچ دلالت اخلاقی ندارد؛ ب) انسانها را در رؤیا بی اخلاق اند؛ ج) رؤیاها نشان دهندة میزان پایبندی واقعی رؤیابین به اخلاق هستند. فرضیة مورد تأیید در این نوشته دیدگاه سوم است اما با یک تفصیل، به این توضیح که انواعی از رؤیاها وجود دارد. یک نوع آن دلالت بر میزان پایبندی واقعی رؤیابین به اخلاق دارد. رؤیا معدن ذخاری است که بهره ها از آن می توان برد و یکی از آن بهره ها کشف التزام/عدم التزام واقعی به اخلاق است. روش ما در این نوشته در نقد اطلاق دو دیدگاه اول و دوم تکیه بر شواهد تجربی و استناد به سخنان بعضی صاحب نظران است که دال بر وجود تنوع رؤیاهاست، اما با مروری بر مکتوبات موجود اشاره کردیم که از آن روی که تحقیقات لازم برای تشخیص و تفکیک انواع رؤیا صورت نگرفته است، بهره بردن از رؤیا برای کشف میزان پای بندی به اخلاق نیازمند بررسی بعضی از مبانی است که هنوز در دستور کار مراکز تحقیقاتی قرار نگرفته است. مقصود از این نوشته نقد فرضیات رقیب و اشاره به نیازمندی به تحقیق در بعضی از مبانی است.

ارتقاء آمادگی رزمی مهم ترین دغدغه سازمان های نظامی در راستای انجام شایسته مأموریت های محوله است. آموزش و به ویژه آموزش عالی یکی از مهم ترین عوامل ارتقاء آمادگی رزمی است. آموزش عالی به شرطی موفقیت آمیز و مفید خواهد بود که واجد ویژگی هایی چون به روز بودن، کارایی و آینده نگری باشد. برای رسیدن به آموزش عالی با این ویژگی نیاز به برنامه ریزی و برای برنامه ریزی نیاز به شناخت شایستگی های موجود و مطلوب است. این پژوهش با ترکیب روش کیفی و کمی ضمن سؤال از خبرگان آموزش عالی سازمان مورد نظر و سپس آزمون نتایج حاصل، اقدام به شناسایی و برشمردن شایستگی های موجود و شایستگی های آتی و چالش برانگیز فراروی آموزش عالی سازمان نموده است. بر اساس نتایج این پژوهش، سازمان شایستگی های ویژه ای دارد که مهم ترین منبع برتری رقابتی آن هستند و برای حفظ آنها باید برنامه ریزی نمود. شایستگی هایی چون تأکید بر اخلاقیات یا نظم پذیری بالا از این جمله هستند. در خصوص شایستگی های مطلوب آینده نیز یافته ها نشان می دهند تبدیل وضع سنتی به سازمان یادگیرنده، تنظیم محتوای آموزش ها بر اساس افزایش توانایی حل مسئله، ایجاد کدهای مالی متناسب با مجموعه آموزش، استفاده از خدمات نیروی انسانی پیمانکار، به روز کردن تجهیزات و وسایل، ایجاد بخش فناوری اطلاعات، استفاده از سامانه آموزش مجازی و تجهیز کلیه کلاس ها به وسایل سمعی و بصری از موارد قابل توجه در این رابطه هستند.