هدی لاجوردی

زمینه: یکی از مهمترین طرحواره ها در علم روانشناسی طرحواره رهاشدگی است. پژوهش های مختلفی به بهبود طرحواره های ناسازگار پرداخته اند، اما پژوهشی که به مقایسه فعال سازی سه روش تجسم سازی ذهنی، تجسم سازی تخیلی و ارائه تصاویر در فعال شدن طرحواره رهاشدگی در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی پرداخته باشد، مغفول مانده است. هدف: این پژوهش با هدف مقایسه کارآمدی فعال سازی سه روش تجسم سازی ذهنی، تجسم سازی تخیلی و ارائه تصاویر در فعال شدن طرحواره رهاشدگی در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی انجام شد. روش: روش پژوهش از نوع طرح عاملی دو راهه بود . جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم بود که در سال تحصیلی 96 95 در مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل بودند. به این صورت که از طریق پرسشنامه اختلال شخصیت مرزی و براساس نمرات آنان در این پرسشنامه 80 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه اختلال شخصیت مرزی، فرم کوتاه پرسشنامه طرح واره ناسازگار اولیه یانگ و پرسشنامه اضطراب بک بود. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس چندراهه نشان داد که روش تجسم سازی تخیلی نسبت به روش ارائه تصاویر نقش کارآمدتری در فعال سازی طرحواره رهاشدگی در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی دارد. نتیجه گیری: این بدان معنا است که از روش تجسم سازی تخیلی می توان برای فعال کردن طرحواره رهاشدگی استفاده کرد.

زمینه و هدف :پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش طرحواره های ناسازگار اولیه، اختلالات شخصیت و سبک های مقابله در پیش بینی رفتار پرخوری انجام گرفت. مواد و روش ها:بدین منظور 150 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم که دارای شاخص توده بدنی بالاتر از 25 بودند، به روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و خروج به عنوان نمونه انتخاب شدند. پس از توضیح و تبیین اهداف پژوهش از آن ها خواسته شد تا ابزارهای پژوهش شامل مقیاس Millon (MCMI-III یا Millon Clinical Multiaxial Inventory)، مقیاس پرخوری (BES یا Binge eating scale)، پرسش نامه اجتناب Young-Rygh (YRAI یا Young-Rygh Avoidance Inventory)، پرسش نامه جبران Young (YCI یا Young Compensation Inventory) و پرسش نامه طرحواره های ناسازگار اولیه Young (YSQ-S3 یا Young Schema Questionnaire) را تکمیل کنند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری همبستگی Pearson و رگرسیون هم زمان مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. یافته ها:طرحواره های رهاشدگی/ بی ثباتی، محرومیت هیجانی، وابستگی/ بی کفایتی، بازداری هیجانی، نقص/ شرم، خویشتن داری ناکافی در مجموع 2/37 درصد از واریانس پرخوری را پیش بینی کرد. همچنین، سبک های مقابله جبران افراطی و اجتنابی 3/12 درصد و اختلال های شخصیت مرزی، دوری گزین و شخصیت منفعل- پرخاشگر به طور ترکیبی قادر به پیش بینی 5/18 درصد از واریانس پرخوری بود. نتیجه گیری:طرحواره های ناسازگار اولیه در حوزه های خودگردانی، بازداری و محدودیت های مختل، به خصوص بریدگی و طرد و نیز سبک های مقابله، اختلالات شخصیت مرزی و منفعل- پرخاشگر می تواند در آسیب شناسی و درمان اختلال پرخوری دارای اهمیت باشد. به کارگیری مداخلات روان شناختی در جهت کاهش رفتارهای ناشی از طرحواره های فوق و نیز تغییر در سبک مقابله افراد مبتلا به چاقی می تواند کمکی در جهت تسریع در فرایند درمان باشد.