سمانه اصغری جهرمی

ارزشیابی عملکرد کارکنان یکی از وظایف مدیریت منابع انسانی است که از جهات گوناگون، اعم از اداری و توسعه ای، حائز اهمیت می باشد. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی برای ارزشیابی عملکرد کارکنان در بخش دولتی از طریق مبنا قرار دادن مدل های ارزیابی عملکرد سازمانی است. به منظور ارائه الگو از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گیری شده است. جامعه آماری پژوهش، خبرگان سازمانی و دانشگاهی در حوزه ارزشیابی عملکرد کارکنان در بخش دولتی و همچنین جهت اجرای الگو، کلیه کارکنان اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان فارس هستند. نمونه آماری با استفاده روش غیراحتمالی هدفمند نیز شامل 8 تن از خبرگان در بخش ارائه الگو، 10 تن از فعالین حوزه ارزشیابی عملکرد اداره کل در بخش متناسب سازی الگو با ملاحظات سازمانی و در بخش سنجش عملکرد نیز، کلیه کارکنان این اداره شامل 180 نفر بوده است. جهت طراحی الگو از روش تحلیل محتوای کیفی، سپس نظرسنجی خبرگان استفاده شده است. نتیجه این پژوهش ارائه الگویی جامع و مبتنی بر مدل کارت امتیازی متوازن پایدار با 7 بعد، 8 مولفه و 40 شاخص است که متناسب با هر چهار سطح کارکنان اداره کل وزن دهی شده اند.

امر به معروف و نهی از منکر از جمله فرائضی است که در منابع دینی، بسیار مورد تأکید واقع شده؛ به نحوی که حتی جهاد در راه خدا در برابر این امر به قطره ای در برابر دریا تشبیه شده و اجرای آن سعادت و خیر جوامع بشری و روی گردانی از آن سقوط و ذلت را برای انسان ها در پی دارد. هدف از نگارش این مقاله شناسایی و استخراج مصادیق سازمانی امر به معروف و نهی از منکر بوده است. جهت تحقق این امر روش فراترکیب مورد استفاده قرار گرفته و در مجموع 75 عنوان مقاله و کتاب جهت استخراج کدهای مورد نظر انتخاب شده اند؛ سپس این کدها در قالب 10 بعد، تحت عناوین فردی، مرتبط با کارفرما، مرتبط با کارکنان، مرتبط با مشتری، مرتبط با رقبا، مرتبط با ذی نفعان، مرتبط با جامعه، مرتبط با تولید، مرتبط با بازاریابی، مرتبط با حسابداری و مالی و مرتبط با فناوری اطلاعات دسته بندی شده اند که برخی از این مفاهیم مرتبط با مباحث مطرح شده در حوزه اخلاق کسب و کار توسط اندیشمندان مختلف بوده اما برخی نیز با آن ها متفاوت است. نویسندگان در انتها معتقدند که در واقع این مقاله مقدمه ای جهت ورود مباحث امر به معروف و نهی از منکر به سازمان ها است که می بایست در تلاش های آتی مورد تدقیق و پژوهش جامع تری قرار گیرد.

شغل و کار عاملی سازنده محسوب می شود که نه تنها در شکل گیریِ انسان از جهات مختلف فیزیکی، فردی و اجتماعی تاثیرگذار است؛ بلکه در رشد و توسعه تمدن ها نیز نقشی حیاتی ایفا می کند. رویکردهای گوناگونی به شغل و کار وجود دارد که کامل ترین و متعالی ترین آنها به اعتقاد مسلمانان، رویکرد اسلامی است. اسلام، شغل را وسیله ای برای رسیدن انسان به اهداف متعالی آفرینش قرار داده تا وی بدین طریق به منزلت حقیقی خود دست یابد و این نگرشی کاملاً والا و متمایز از نگاه امروزیِ دنیایِ مادی به این مسئله است. هدف این پژوهش، شناسایی و استخراج الگوی شغل از دید اسلام است. در این راستا از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده و منابع دینی مورد واکاوی قرار گرفته است. الگوی پیشنهادی دارای 43 شاخص و سه گروه شامل رویکرد اسلام به شغل، وظایف متقابل مدیران و کارکنان و در نهایت پیامدهای شغل است.

هدف از نگارش مقاله حاضر، شناسایی و انتخاب مدلی مناسب جهت سنجش درجه تناسب فرد - سازمان از ادبیات موضوع، تعیین وزن شاخص های مدل مذکور و درنهایت ارائه روشی کمی برای اندازه گیری درجه تناسب دوسویه فرد - سازمان است. در این راستا، ابتدا شاخص ها و مدل های مختلف تناسب فرد – سازمان مورد بررسی قرار گرفت. سپس جلسه ای به صورت گروه متمرکز برای دسته بندی شاخص ها برگزار شد و درنهایت مدل تناسب دوسویه فرد - سازمان کریستف جهت بررسی این مفهوم انتخاب شد. در گام بعد از طریق دیمتل و فرایند تحلیل شبکه، وزن شاخص ها و روابط بین آنها تعیین شد. نتیجه این پژوهش، ارائه هفده شاخص برای ارزیابی افراد از سازمان ها و هفده شاخص نیز برای ارزیابی سازمان ها از افراد شناسایی و وزن های آنها با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل شبکه بوده است. براساس نتایج، در ارزیابی سازمان ها از دیدگاه افراد، ارزش های سازمان و پس ازآن کارایی، قدرت تأثیر و اهداف سازمان دارای بیشترین وزن ها بوده اند. همچنین در ارزیابی افراد از دیدگاه سازمان ها، گرایش های شخصی  و پس ازآن ارزش ها، شخصیت و اهداف فردی، دارای بیشترین وزن بوده اند.