مژگان حسنی

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت حافظه فعال در بهبود عملکرد تحصیلی، مهارت های شناختی و فراشناختی، و خلاقیت دانش آموزان، این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش بسته شناختی- هیجانی- اجتماعی حافظه فعال بر بهبود فراشناخت و خلاقیت هیجانی دانش آموزان دختر با عملکرد ضعیف در حافظه فعال انجام شد. روش: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایش وگواه بود. جامعه آماری، شامل تمامی دانش آموزان دختر 12-10 ساله پایه پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 بود. نمونه مورد مطالعه شامل 40 دانش آموز دارای عملکرد ضعیف حافظه فعال از جامعه آماری مذکور بود که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده و به تصادف در دو گروه آزمایش وگواه (20 دانش آموز در هر گروه) جایدهی شدند. برای جمع آوری داده ها در این مطالعه از دو آزمون فراشناخت کودکان باکو (2009) و خلاقیت هیجانی آوریل (1999) استفاده شد. در مرحله پیش آزمون هر دو گروه با استفاده از ابزارهای ذکر شده مورد ارزیابی قرار گرفتند و سپس آموزش حافظه فعال به مدت سه ماه، طی 20 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا شد و افراد گروه گواه، مداخله ای را دریافت نکردند. داده های جمع آوری شده با تحلیل کواریانس توسط نرم افزار SPSS20 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که آموزش بسته شناختی- هیجانی- اجتماعی حافظه فعال به طور معناداری باعث بهبود عملکرد فراشناخت (0/01> P ، 18/89= F ) و خلاقیت هیجانی دانش آموزان شد (0/01> P ، 23/09= F ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه به نظر می رسد بسته شناختی- هیجانی- اجتماعی حافظه فعال به دلیل برخورداری از تکالیف چند جانبه، متنوع، متعدد، و متناسب با توانایی های دانش آموزان بر بهبود فراشناخت و خلاقیت هیجانی دانش آموزان دارای عملکرد ضعیف در حافظه فعال، مؤثر است.

این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مداخله شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال بر بهبود تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر دارای عملکرد ضعیف در حافظه فعال اجرا شد. پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه پنجم شهر تهران در سال تحصیلی 1396-1395بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای دانش آموزان دارای عملکرد ضعیف حافظه فعال با استفاده از آزمون نرم افزاری حافظه فعال وکسلر شناسایی شدند و سپس از میان آنها 40 دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب شده و به صورت کاملاً تصادفی در دو گروه 20 نفری جایگزین شدند (20 نفر آزمایش، 20 نفر کنترل). آموزش مداخله شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال طی 20 جلسه روی گروه آزمایش اجرا گردید. شرکت کنندگان پیش از مداخله و پس از مداخله و دو ماه بعد (پیگیری) به مقیاس تنظیم شناختی هیجان پاسخ دادند. داده های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طبق نتایج پژوهش آموزش بسته شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال در سطح معناداری عملکرد تنظیم شناختی هیجان را بهبود بخشید(001/0=P).

این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی و هنجاریابی مقیاس شکوفایی در نمونه ای متشکل از504 دانش آموز دختر پایه سوم دبیرستان های دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1394-1393 با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شد. جهت بررسی ویژگی های روانسنجی از ضریب آلفای کرونباخ، پایایی بازآزمایی روایی محتوایی، روایی همزمان (مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف) و روایی سازه استفاده شد. پس از تایید روایی محتوایی، نتایج نشان داد که پایایی مقیاس شکوفایی با استفاده از دو روش ضریب آلفای کرونباخ 84/0 و روش باز آزمایی 83/0 و روایی همزمان با مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف 73/0 است. همچنین نتایج تحلیل عامل تاییدی نشان داد که این مقیاس دارای یک عامل با شاخص های برازش مطلوب است. بنابراین مقیاس شکوفایی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان آن را برای سنجش شکوفایی بخصوص در مطالعات روانشناسی مثبت در همین محدوده سنی به کار برد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی (پایایی و روایی) و هنجاریابی مقیاس تجارب عاطفی مثبت و منفی اسپین در نمونه ای متشکل از 401 دانش آموز دختر پایه سوم دبیرستان های دولتی تهران در سال تحصیلی 1394-1393 با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای براساس فرمول تعیین حجم نمونه کوهن و همکاران(2001) انجام شده است. جهت بررسی ویژگی های روان سنجی از ضریب آلفای کرونباخ، روایی همزمان(مقیاس عواطف مثبت و منفی پاناس) و روایی سازه استفاده شد و پایایی مقیاس تجارب عاطفی مثبت و منفی اسپین با استفاده از ضرایب آلفای کرونباخ، گاتمن و اسپیرمن-براون به ترتیب برای عواطف مثبت 84/0، 7/0، 8/0 و عواطف منفی 78/0، 65/0، 74/0 بدست آمد. هم چنین روایی همزمان آزمون(همبستگی با مقیاس عواطف مثبت و منفی پاناس) برای عواطف مثبت و منفی به ترتیب 87/0و 83/0 محاسبه شد و نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس دارای دو عامل با شاخص های برازش مطلوب است. بنابراین مقیاس تجارب عاطفی مثبت و منفی اسپین از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و می توان آن را به عنوان یک ابزار تشخیصی مناسب به کار برد.

فضای خودمانی فضایی است که فرد ساکن محله در آن احساس تعلق می کند، فضا را از آن خود دانسته و خود را نیز جزئی از فضا می داند. چنانچه انسان در فضا احساس راحتی و تعلق داشته باشد، حضور وی در فضا پررنگ تر شده و زمینه خاطره سازی برای وی فراهم می شود. گذر گلچینان که در بافت تاریخی شهر یزد قرار دارد به دلیل مداخلات صورت گرفته، بخشی از خودمانی بودنش را از دست داده است. اما به دلیل قدمت تاریخی هنوز قابلیت درس گرفتن از آموزه های نهفته در آن وجود دارد. لذا این پژوهش با مرور بر ادبیات فضای خودمانی و خاطره انگیز و تدوین مبانی طراحی چنین فضاهایی، در پی بازگرداندن فضای مانوس و خودمانی گذشته در بافت های تاریخی بوده است تا بتواند فضایی خاطره انگیز را برای استفاده کنندگان ایجاد کند. روش به کار برده شده توصیفی و تحلیلی بوده و پژوهش از نوع کاربردی می باشد. در این راستا از تکنیک های برداشت میدانی و مصاحبه با اهالی ساکن، عکاسی و فیلمبرداری استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که وجود کاربری های قدیمی (زورخانه قدیمی، حسینیه ها، مساجد، گاراژها و...) هرچند کمتر از گذشته اما بهانه ای برای حضور، گردهمایی و خاطره انگیزی می باشند. وجود عناصر شاخص کالبدی (بادگیرها، ساباط ها، گنبدها، رواق ها و...)، هویتمندی فضا را رقم می زند و به آشنا بودن فضا در جهت خودمانی شدنش کمک می کند. در کنار این ها فضاهای گمشده و پنهان، مخروبه و متروکه شدن بناهای ارزشمند تاریخی، خودمانی بودن فضا را خدشه دار می کند. باز طراحی انجام شده در این گذر تاریخی مواردی را که منجر به از بین رفتن فضای خودمانی شده است، با درس گرفتن از خود بافت، برطرف ساخته است. استفاده از نتایج این پژوهش در بافت تاریخی یزد و موارد مشابه جهت ایجاد فضاهای خودمانی و خاطره انگیز، توصیه می شود.