مریم خداداد برمی

هدف: در عصر حاضر، شبکه سازی و همکاری بین سازمان های دولتی، عامل مهمی برای ارائه خدمات یکپارچه است که در واقع باعث می شود که ارزش عمومی و طراحی سرویس از دیدگاه شهروندان ایجاد شود. برای این منظور، سازمان های دولتی به قابلیت جدیدی با عنوان قابلیت شبکه ای نیاز دارند. هدف این پژوهش، مدل سازی فرایند شکل گیری قابلیت شبکه ای در سازمان های دولتی فعال در پنجره واحد تجاری ایران است. روش: در اجرای این پژوهش کیفی، از نظریه برخاسته از داده با روش اشتراوس و کوربین استفاده شده و به منظور تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها، مستندها و صورت جلسه های پروژه پنجره واحد تجاری، کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی انجام شده است. یافته ها: در این پژوهش برای شکل گیری قابلیت شبکه ای 35 مفهوم، 13 مقوله فرعی و 6 مقوله اصلی شناسایی شدند که در 5 سطح تحلیل، شامل سطوح شبکه، محیط، بین سازمانی، تکنولوژیکی و سازمانی دسته بندی شده اند. در انتها، 5 گام اجرایی برای شکل گیری قابلیت شبکه ای و 6 فرضیه اصلی و 12 فرضیه فرعی برای اجرای پژوهش های آتی پیشنهاد شد. نتیجه گیری: مدل نظری پیشنهادی نشان می دهد که انگیزه های درونی و بیرونی شرایط علّی ایجاد قابلیت شبکه ای بوده و ابعاد توسعه قابلیت شبکه ای در سازمان های دولتی نیز هم دربردانده قابلیت های درونی و هم قابلیت های بین سازمانی هستند. شرایط محیطی دور و نزدیک جزء شرایط زمینه ای اثرگذار بر توسعه قابلیت شبکه ای بوده است. همچنین ویژگی حاکمیت شبکه و معماری فناوری اطلاعات شبکه جزء شرایط مداخله گر مؤثر بر توسعه قابلیت شبکه ای است. بر اساس مدل نظری پیشنهادی، در سطح بلوغ سازمان های ایرانی، سازوکار ها عبارت اند از ادغام و تعامل پذیری پویا و راهبردها نیز عبارت اند از ارتباط ها و همکاری. در نهایت پیامدهای حاصل از توسعه قابلیت شبکه ای سازمان شامل ایجاد مزایا برای شهروندان، سازمان ها و متولیان شبکه هستند.

گسترش روزافزون اینترنت و ظهور ایده های خلاقانه در این حوزه، اهمیت حمایت از سازمان های مجازی را افزایش می دهد. مراکز رشد مجازی از ابزارهای رشد اقتصادی محسوب می شوند که نقش بسزایی در توسعه کسب وکارهای نوپا به ویژه در حوزه اینترنت دارند. هدف از تحقیق حاضر ایجاد درک جامع و صحیح درخصوص پدیده جدید مراکز رشد مجازی می باشد. برای این منظور در این مقاله به بررسی سیستماتیک پژوهش های قبلی در حوزه مراکز رشد مجازی و به کمک روش فراترکیب پرداخته شده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع بنیادی است که در آن به تحلیل کمی و کیفی پژوهش های گذشته از نظر موضوعاتی همچون ""سهم موضوعی مقالات""، ""روش های تحقیق""، ""نظریه های رایج"" و ""الزامات راه اندازی"" پرداخته شده است. نتایج بیانگر آن است که مقوله اجزای مدل کسب و کار بیشترین سهم موضوعی را به خود اختصاص داده است. غالب ترین روش ها از منظر هدف، جمع آوری اطلاعات و شیوه اجرا در حوزه مراکز رشد مجازی به ترتیب سه روش کاربردی، کتابخانه ای و توصیفی بوده است. نظریه های سازمان مجازی و شبکه، دو تئوری مشاهده شده در بین مقالات بوده است. الزامات محیطی، سازمانی و تکنوژیکی نیز سه دسته اساسی از الزامات برای راه اندازی و توسعه مراکز رشد مجازی است. در این مقاله با ترکیب و تفسیر پژوهش های گذشته یک چارچوب مفهومی جهت توسعه تحقیقات مراکز رشد مجازی براساس روش ""نگاشت مفاهیم"" ارائه شده است. این چارچوب به شناخت بهتر روند پژوهشی، بهبود و پوشش شکاف دانشی حوزه مراکز رشد مجازی در تحقیقات آتی کمک می نماید.