سید عباس برهانی

از آنجاییکه گزارش و تعیین میزان سود سازمان و واحدهای گزارشگر در کانون توجه صاحبنظران حسابداری قرار داشته است، کیفیت سود یکی از مهم ترین حوزه های نظری حسابداری است و همواره بر میزان اهمیت آن تأکید می شود. اما هدف این تحقیق یافتن عوامل تأثیرگذار بر روی کیفیت سود شرکت های فعال در بازار سرمایه ایران است، اما نبود یک معیار کلی و جامع برای کیفیت سود و مقیاس های دقیق و مبتنی بر روش های آماری اثبات شده؛ یکی از مشکلات عمده موجود بر سرراه تحقیقات پیشین درباره ی سنجش تأثیرگذاری عوامل گوناگون بوده است. ما در این مقاله بر این مشکل فائق آمده ایم. همچنین در میان خیل مطالعات انجام شده هیچ یک قادر به ارائه تصویر مقایسه ای از وضعیت سود شرکت های ایرانی در مقایسه با سایر کشورها نبوده اند. مقایسه ی کیفیت سود شرکت های ایرانی با سایر کشورها یکی دیگر از اهداف این مقاله است. جامع بودن معیار اندازه گیری کیفیت سود؛ یکی از شاخص ترین مزایای این تحقیق نسبت به تحقیقات گذشته است. ما کیفیت سود را با استفاده از هفت مشخصه سود (میزان مربوط بودن سود؛ کیفیت اقلام تعهدی؛ به موقع بودن سود ؛ محافظه کارانه بودن سود؛ هموار بودن سود ؛ پایایی سود و قابلیت پیش بینی سود ) مورد اندازه گیری قرار داده ایم. متغیرهای مستقل تحقیق ما در سطح هر شرکت نیز عبارتند از اندازه شرکت، نوسان پذیفروش، نوسان پذیری جریان های نقدی، فراوانی وقوع زیان و فرصت های سرمایه گذاری پیش روی شرکت. دوره زمانی تحقیق برای شرکت های ایرانی برابر با 1379 تا 1390 و برای شرکت های خارجی برابر با 1992-2003 میلادی بوده است. نتایج ما به صورت کلی حاکی وجود از رابطه مستقیم بین کیفیت سود و اندازه شرکت های ایرانی و فرصت های سرمایه گذاری بوده و نشان دهنده رابطه معکوس بین نوسان پذیری جریان نقدی عملیاتی و کیفیت سود بوده است. همچنین ما به این نتیجه رسیدیم که در ایران در طی سال های مورد مطالعه عامل نوسان پذیری جریان های نقدی نسبت به سایر کشورها از اهمیت و تأثیرگذاری کمتری بر روی کیفیت سود حسابداری برخوردار بوده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های محتوایی مقالات موجود در شماره های 1 تا 13 دوفصلنامه «حسابداری ارزشی و رفتاری» است. روش: این پژوهش توصیفی بوده و در آن به تحلیل محتوای 136 مقاله منتشرشده در 13 شماره از نشریه مذکور بین سال های 1395 تا 1401 پرداخته شده است. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که 384 نفر در نوشتن مقالات نقش مجله مورد مطالعه نقش داشته اند که 76 درصد آنان مرد و 24 درصد زن بوده اند. 97 درصد آثار حاصل کار گروهی و 3 درصد حاصل کار انفرادی هستند. نویسندگان با رتبه علمی دانشیار (28 درصد) بیشترین تعداد مقاله را تولید کرده اند. در بررسی وابستگی سازمانی نویسندگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فعال ترین دانشگاه و دانشگاه های تهران و آزاد اسلامی واحد کرج به ترتیب در رتبه های بعدی خلق آثار قرار دارند. آقایان بنی مهد و رؤیایی پرکارترین نویسندگان مقالات در این نشریه بوده اند. از نظر موضوعی 45 درصد مقالات در حوزه حسابداری رفتاری، 29 درصد مباحث اخلاق در حسابداری و حسابرسی، 21 درصد حسابداری توسعه پایدار و 5 درصد در حوزه حسابداری و حسابرسی اسلامی بوده و پرتکرارترین واژگان عبارتند از «حسابداری»، «اجتماعی»، «اخلاقی»، «رفتار»، «حرفه»، «پاسخگویی» و «عملکرد».

هدف از این مطالعه شناخت ویژگی های محتوایی مقالات موجود در مجله «دانش حسابداری» وابسته به دانشگاه شهیدباهنر کرمان است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی و توصیفی بوده و با استفاده از داده های موجود در «مجله دانش حسابداری» انجام شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل محتوا به عنوان روش اصلی پژوهش استفاده شده است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش، کلیه مقالات منتشرشده در مجله دانش حسابداری از سال 1389 تا پایان سال 1401 می باشد که جمعا شامل 385عنوان مقاله می شود. در پژوهش حاضر با مراجعه به تک تک شماره ها و محتویات مقالات، اطلاعات لازم مانند نوع مقاله، جنسیت نویسندگان، وابستگی سازمانی، گرایش موضوعی و... جمع آوری و به کمک نرم افزار اکسل تحلیل گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که 972نفر در نوشتن مقالات نقش داشته اند که80درصد آنان مرد و20درصد زن بوده اند. بررسی میزان مشارکت علمی نویسندگان در نگارش مقالات نشان می دهد که مقالات دو نویسنده ای با سهم حدود 50درصد در تولید مقالات بیشترین نقش را از لحاظ تعداد نویسندگان ایفا می کنند. پس از آن مقالات سه نویسنده ای حضور دارند (حدود 39درصد) و مقالات تک نویسنده ای کمترین فراوانی (حدود 3درصد) را به خود اختصاص داده اند. 30درصد از نویسندگان مقالات استادیار،20درصد دانشیار، 18درصد کارشناس ارشد و مابقی سطوح علمی، جایگاه پایین تری را کسب کرده اند. در بررسی وابستگی سازمانی نویسندگان، دانشگاه الزهرا فعال ترین دانشگاه و دانشگاه های شیراز و تهران در رتبه های بعدی خلق آثار قرار دارند. از نظر موضوعی56درصد مقالات در حوزه حسابداری مالی، 17درصد حسابرسی، 10درصد حسابداری مدیریت، 8درصد حاکمیت شرکتی، 6درصد مالیات و 3درصد در سایر حوزه ها بوده است. نقش مردان نسبت به زنان در تولید مقالات این نشریه بیش از سه برابر است. 97درصد آثار حاصل کار گروهی و3درصد حاصل کار انفرادی است. استادیاران در جایگاه نخست تولید مقاله و پس از آن دانشیاران قرار دارند، این نتیجه احتمالا به دلیل مسائل مربوط به ترفیع پایه اساتید به خصوص استادیاران و دانشیاران است. نتایج کسب شده حاکی از آن است که اکثریت نویسندگان مقالات این نشریه، وابسته به مراکز علمی معتبر کشور می باشند و نیز این نتایج نشان از پایبندی نشریه به حوزه های تخصصی تعریف شده خود دارد، به طوریکه تمامی مقالات چاپ شده از لحاظ موضوعی در حوزه های تعریف شده برای نشریه قرار می گیرند.

هدف: هدف از این مطالعه شناخت ویژگی های محتوایی مقالات موجود در نشریه حسابداری و منافع اجتماعی است. روش: این پژوهش توصیفی است و در آن به تحلیل محتوای 365 مقاله منتشرشده در 47 شماره از نشریه مذکور بین سالهای 1390 تا 1401 پرداخته شده است. یافته ها: ارزیابی نویسندگان از حیث جنسیت بیانگر این بود که سهم آقایان حدود 67 درصد و سهم بانوان حدود 33 درصد می باشد. بررسی نگارندگان مقالات از لحاظ رتبه علمی نشان داد که استادیاران با سهم حدود 22 درصد در جایگاه نخست تولیدات قرار دارند. بررسی وضعیت وابستگی سازمانی نویسندگان مقالات نشان داد که دانشگاه الزهرا بیشترین تولیدات مقاله را در این مجله برعهده داشته است. تحلیل موضوعی مقالات موجود در این مجله حاکی از آن است که حدود 42 درصد از تولیدات در حوزه حسابداری مالی بوده است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که آقایان نقشی حدوداً دوبرابری نسبت به بانوان در تولید مقالات این نشریه برعهده داشته اند و استادیاران بیشترین تولیدات را نسبت به سایر سطوح علمی داشته اند که احتمالاً به علت مسائل مرتبط با ترفیع ایشان می باشد. وضعیت وابستگی سازمانی نویسندگان بیانگر این بود که اکثر نویسندگان این مجله به مراکز و موسسات علمی و معتبر کشور وابسته بوده اند. ارزیابی نحوه مشارکت علمی تولیدکنندگان مقالات نشان دهنده آن است که مقالات گروهی سهمی در حدود 90 درصد و مقالات انفرادی سهمی در حدود 10 درصد داشته اند. دانش افزایی: بررسی محتوایی این مجله تصویری عینی از شرایط موجود آن را ارائه داده و نیز نمایان گر گرایشات موضوعی و نقص های احتمالی موجود در مقالات این نشریه می باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل تأثیرگذار بر کیفیت اجرای بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد در سازمان های پروژه محور بخش مسکن ایران است. روش: این پژوهش کیفی- کمّی است؛ در بُعد کیفی از تحلیل تم، و در بُعد کمّی از فن فازی- دلفی و کپراس توسعه یافته استفاده شده است. عوامل مورد بررسی پژوهش از طریق مصاحبه با خبرگان و تحلیل تم به دست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان متخصص در حوزه برنامه ریزی و بودجه بندی شرکت های پروژه محور فعال در بخش مسکن ایران هستند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بوده، و حجم نمونه (20 نفر) مشتمل بر متخصصینی بوده که دانش و تجربه مرتبط در حوزه سازمان های پروژه محور در بخش مسکن را داشتند. برای غربال و اولویت بندی ابعاد و شاخص ها به ترتیب از دو پرسشنامه خبره سنجی و اولویت سنجی، و برای تجزیه وتحلیل از فنون فازی- دلفی و کپراس استفاده شده است. یافته ها: از میان شاخص های احصاء شده از مصاحبه با خبرگان، با استفاده از ابزار تحلیل تم و با استفاده از فن فازی-دلفی برای غربالگری، 13 شاخص دارای عدد دیفازی بالاتر از 7/0 بودند. برای اولویت بندی نهایی تکنیک کپراس توسعه یافته مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از تکنیک کپراس، سه شاخص شدت اهمیت (وزن 33/0)، میزان قطعیت (وزن 33/0) و تخصص خبرگان (وزن 33/0) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج، شاخص ها عبارتند از: هوشمندسازی کسب وکار، زیرساخت های فناوری اطلاعات، شفافیت، ذینفعان، تدوین قوانین هم سو با بودجه عملکردمحور و نظارت که بیشترین اولویت را داشتند. نتیجه گیری: برای اجرای بهینه بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد در بخش مسکن، هوشمندسازی کسب وکار، زیرساخت های فناوری اطلاعات، شفافیت و ذینفعان اولویت ویژه ای دارند.