مهناز شمسی

مقدمه و هدف: پیشرفت سریع فناوری و فراگیری دانش، زمینه ساز ورود به عصر اطلاعات و تشکیل جوامع دانش بنیان است. شرکت های دانش بنیان، علم و دانش تولید شده و ایده های جدید را دریافت کرده و در یک فرآیند کاملاً ساختارمند، تجاری سازی می کنند بنابراین ارزیابی عملکرد علم و فناوری این شرکت ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این پژوهش مطالعه تحلیلی شاخص ها و مدل های ارزیابی علم و فناوری و ارائه مدلی جهت سنجش و ارزیابی عملکرد علم و فناوری شرکت های دانش بنیان در ایران است. روش اجرای پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش های اسنادی و پیمایشی با بهره گیری از مصاحبه دلفی در چهار مرحله انجام شده است. از روش های مختلف آماری از جمله آزمون فریدمن جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها و نوآوری پژوهش: مهم ترین یافته های این پژوهش عبارتند از: تعیین مهم ترین مدل های ارزیابی علم و فناوری، تعیین مهم ترین شاخص های مدل ارائه شده، سنجش تأثیر هر کدام از مدل های ارزیابی علم و فناوری بر مدل ارائه شده و رتبه بندی شاخص های 5 بخش اصلی. با توجه به پیشینه می توان گفت تا کنون مدلی جهت سنجش و ارزیابی عملکرد علم و فناوری شرکت های دانش بنیان ارائه نشده بود و مدل ارائه شده در این پژوهش را می توان سرآغاز چنین امری دانست. نتیجه گیری: در مدل نهایی از 195 شاخص مرحله اول، تعداد 95 شاخص نهایی تعیین و ارائه گردیده است. این پژوهش مدلی با 5 بخش شاخص های انسانی، مالی، ساختاری، عملکردی و بهره وری ارائه نموده است.

با توجه به تأثیر رسانه ها، به ویژه رسانه های اجتماعی، در جریان یافتنِ علم در جامعه و شکل گیری و تداوم ارتباطات علمی، در پژوهش حاضر به بررسی رابطه ارتباطات علمی و رسانه ها با تأکید بر رسانه های اجتماعی پرداخته شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای صورت گرفته و رابطه هر یک از رسانه های اجتماعی به عنوان متغیر مستقل در روند ارتباطات علمی، که متغیر وابسته پژوهش است، بررسی شده است. در این پژوهش از میان انبوه رسانه های اجتماعی فقط شش مورد بررسی شده است. شبکه های اجتماعی، ویکی ها، فروم ها، وبلاگ ها، پادکست ها، کامیونیتی های محتوایی از جمله رسانه های اجتماعی جدید در عصر ارتباطات و اطلاعات اند که امکان تبادل و انتقال اطلاعات را در کنار رسانه های سنتی، مثل کتاب و مجله، فراهم کرده اند. در ارتباطات علمی مؤلفه هایی مانند فرستنده پیام، گیرنده پیام، ویراستار، منتقد، و سردبیر وجود دارد؛ این مؤلفه ها با عناوین و کاربردهای دیگر در رسانه ها نیز دیده می شوند و هر یک عملکرد خاصی در ایجاد و تقویت ارتباطات علمی دارند. رسانه های اجتماعی قابلیت ها و ظرفیت های بسیاری دارند، از جمله سرعت و سهولت دسترسی به اطلاعات و از میان بردن محدودیت های زمانی و مکانی؛ این ویژگی ها عامل اثربخش و ضروری در تبادل یافته ها و شکل گیری روابط علمی قوی میان دانشمندان و پژوهشگران به شمار می آیند. لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.