بهناز بهزادی

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه انسجام و انعطاف پذیری خانواده و سبک های هویت با ن قش واسطه گری حالت فراشناختی در دانش آموزان دختر. ب دین منظور 306 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستان های کازرون به شیوه نمونه گیری خوشه ای به وسیله پرسشنامه های حالت فراشناختی، پرسشنامه سبک های هویت برزونسکی (2004)، انعطاف پذیری خانواده شاکری (1382) و پرسشنامه انسجام خانواده سامانی(1381) مورد آزمون قرار گرفتند. یافته های حاصل از معادلات ساختاری با LISREL نشان داد که انعطاف پذیری خانواده اثر مستقیمی بر سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم-اجتنابی و حالت فراشناختی دارد. انسجام خانواده دارای اثر مستقیم بر سبک هویت هنجاری و حالت فراشناختی دارد. از طرف دیگر، انسجام و انعطاف پذیری خانواده دارای اثر غیرمستقیم از طریق حالت فراشناختی می باشد. نتایج نشان دهنده اهمیت آموزش فراشناخت در خانواده و در مدارس بوده تا شرایط بهتری برای فرآیند هویت یابی ایجاد شود.

ابزارهای متعددی برای سنجش جوانب مختلف خانواده طراحی شده که هرکدام از این ابزارها ابعاد متفاوتی را مورد بررسی قرار می دهد. از آنجایی که ابزار واحدی برای سنجش تمام ابعاد خانواده وجود ندارد، از این رو بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه های خانواده، به منظور استفاده در پژوهش ها، نقش مهمی در پژوهش های با محوریت خانواده ایفا می کند. جامعه آماری این پژوهش، شامل دانش آموزان دبیرستانی پایه های سوم و پیش دانشگاهی شهر شیراز و نمونه مورد مطالعه شامل340 دانش آموز دبیرستانی (170دختر و 170پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه، نسخه فارسی پرسشنامه پیوند والدینی پارکر (PBI) بوده است. در این پژوهش ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه پیوند والدینی پارکر به وسیله تحلیل عامل تاییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی از وضعیت محتوایی چهار عاملی حمایت کرده و پس از انجام اعتبار همگرا، بررسی ها نشان می دهد که پرسشنامه پیوند والدینی پایایی و اعتبار مطلوبی برای انجام پژوهش های روانشناختی را داراست و از آن می توان در پژوهش ها، خانواده درمانی و بهبود روابط خانواده استفاده نمود.

پژوهش حاضر بررسی مدلی علی از انعطاف پذیری و انسجام خانواده و تعهد هویت با واسطه گری سبک های هویت می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی است. 306 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستان های کازرون به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، با استفاده از پرسشنامه های انعطاف پذیری، انسجام خانواده و سبک های هویت برزونسکی مورد آزمون قرار گرفته اند. یافته های حاصل با روش معادلات اندازه گیری و ساختاری به وسیله نرم افزار LISREL مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که انعطاف پذیری و انسجام خانواده دارای اثرات مستقیم و متفاوتی بر سبک های هویت اطلاعاتی، سبک هویت هنجاری و سبک هویت سردرگم-اجتنابی ست و سبک های هویت نیز دارای سهم های تبیین کنندگی متفاوتی بر تعهد هویت می باشد. نتایج نشان دهنده اهمیت مدل ارتباط والدین با فرزندان و نحوه اعمال قوانین معین در چارچوب خانواده در جریان فرآیند هویت یابی می باشد. در این راستا والدین و مشاوران مدارس می توانند بسیار تاثیرگذار باشند.