نرجس زنگنه نژاد

: رویکرد توسعه کسب وکار در صنایع و بازارهای متعدد به سوی رقابت مبتنی بر پلتفرم تغییر کرده است.این رویکرد نسبتا نوظهور مستلزم اتخاذ دیدگاه های مدیریتی متفاوت و تعریف مدل های کسب وکار مقتضی است. توانمندی مالک پلتفرم تضمین کننده موفقیت و پایایی پلتفرم نبوده، بلکه پایایی و عمکلرد پلتفرم در گرو قابلیت های شرکا و ترکیب روابط دو و چندجانبه است. از این رو اتکا به اصول تدوین مدل های کسب وکار خطی جهت طراحی مدل های کسب وکار پلتفرم اثربخش به نظر نمی رسد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف پرکردن شکاف پژوهشی موجود در زمینه مدل های کسب وکار پلتفرم و ارائه چارچوبی جامع جهت تدوین مدل های کسب وکار متناسب با نیازمندی ها و مشخصات پلتفرم ها انجام شده است. بدین منظور و جهت شناسایی مؤلفه های سازنده مدل کسب و کار پلتفرم از مرور نظام مند متون و شیوه پژوهشی فراترکیب استفاده شده است. پس از استخراج مطالعات پژوهشی انجام شده در سالهای 2008 تا 2019 از پایگاه های علمی معتبر و پالایش یافته ها مبتنی بر معیارهای مشخص، محتوای 32 مقاله پژوهشی منتخب مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. ارائه چارچوبی جامع با در نظرگرفتن ویژگی های خاص یک پلتفرم، اهمیت مشارکت اعضای آن و شیوه متفاوت ارزش آفرینی در آن، دستاورد اصلی این پژوهش است. نتایج حاصل از تحلیل و فراترکیب در قالب چارچوب تدوین مدل کسب و کار پلتفرم در دو سطح تعریف شده است که سطح اول شامل شش بعد اصلی و سطح دوم شامل 22 مؤلفه مدل کسب وکار پلتفرم است. محور اساسی مدل پیشنهادی، همکاری و خلق مشترک ارزش میان اعضای پلتفرم است که زیربنای اصلی موفقیت در پلتفرم هاست.

زیست بوم کسب و کار بیانگر نقش مشارکتی و همزیستی سازمان در یک شبکه بزرگ تر بوده و شناخت آن مستلزم درک روابط میان اعضای آن است. این پژوهش با هدف بررسی زیست بوم ارتباطات سیار ایران و با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه های اجتماعی انجام گرفته است. در این پژوهش پس از نظرسنجی از خبرگان ارتباطات سیار کشور مرزهای زیست بوم سیار ایران تعریف شده است. سپس با استفاده از روش گلوله برفی بازیگران کلیدی زیست بوم ارتباطات سیار ایران شناسایی شده اند. طی انجام مصاحبه با مدیران سازمان های شناسایی شده داده های مرتبط با روابط موجود میان این بازیگران جمع آوری شده است. به کمک تکنیک تحلیل شبکه های اجتماعی شبکه روابط میان بازیگران ترسیم شده است. ارائه مدل بصری زیست بوم سیار ایران از نتایج این پژوهش است. نتایج حاصل از تحلیل شبکه به دست آمده نشان داد دو اپراتور شبکه ارتباطات سیار کشور، بالاترین مرکزیت را در شبکه داشته و به عبارتی رهبران زیست بوم ارتباطات سیار ایران محسوب می شوند. بررسی شاخص بینابینی بازیگران در شبکه ترسیم شده نیز حاکی از آن بود که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پس از دو اپراتور مذکور نقش بینابینی برجسته تری را در این شبکه ایفا می کند. از بین بخش های اصلی این زیست بوم، نهادهای کنترلی و نظارتی قوی ترین ارتباطات را در کل شبکه دارند و قدرتمندترین بخش زیست بوم ارتباطات سیار ایران به شمار می آیند.

پژوهش حاضر یک سیستم آموزش الکترونیک را با هدف ارزیابی و سنجش اثربخشی واقعی آن، در چهار بعد اصلی شامل فن آوری و پشتیبانی، استاد، دوره ی آموزشی و فراگیران مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده است. این پژوهش کاربردی، به شیوه ی پیمایشی در شرکت ساپکو انجام گرفته است و ابزار اصلی جمع آوری داده ها در آن، پرسش نامه بوده که در کنار آن مشاهده و مصاحبه نیز صورت گرفته است. روایی پرسش نامه در پژوهش مشابهی تأیید شده بود و اکنون نیز با توجه به بومی سازی آن، با ارجاع به خبرگان آموزش الکترونیک مجدداً به تأیید رسید. پایایی پرسش نامه نیز با محاسبه ی آلفای کرانباخ به دست آمد. نمونه گیری به روش خوشه ای انجام گرفته و برای تحلیل داده های پژوهش از آزمونt در مقایسه با عدد ثابت و روابط ریاضی مربوط به مدل پژوهش استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در میان ابعاد سیستم آموزش الکترونیک مورد بررسی، بالاترین اثربخشی در بعد محتوای دوره و خودارزیابی فراگیران وجود دارد؛ درحالی که خدمات فن آوری و پشتیبانی سیستم نیاز به بهبود دارد. اقداماتی نظیر بهبود کیفیت پشتیبانی فنی و فراهم نمودن امکاناتی برای در دسترس بودن استاد مجازی به صورت برخط می تواند وضعیت کل سیستم را به سوی اثربخشی بیش تر پیش ببرد.