عبدالمطلب رضایی

توسعه برنامه های ترویجی چالشی است که متخصصان و برنامه ریزان ترویج درگیر آن هستند و نیازمند صرف زمان زیاد و تعهد افراد است که بر موفقیت یا شکست برنامه ها تأثیرگذار است، بنابراین امروزه اهمیت برنامه های آموزشی و ترویجی به منظور توانمندسازی کشاورزان اهمیت زیادی دارد. اما بسیاری از کشاورزان به دلایل متعدد تمایلی به شرکت در این برنامه ها ندارند و رضایت کشاورزان و حسابرسی برنامه ها اهمیت زیادی دارد. با توجه به این، هدف تحقیق حاضر بررسی تحلیل موانع رفتاری باغداران برای شرکت در برنامه های آموزشی و ترویجی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر باغداران استان آذربایجان غربی بود که تعداد 231 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که بر اساس ادبیات نظری تدوین شد و روایی آن از طریق روایی محتوا و سازه محاشبه شد همچنین روایی پرسشنامه توسط صاحب نظران کشاورزی تأیید شد. پایایی ترکیبی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار لیزرل محاسبه شد و نشان داد شاخص های تحقیق از پایایی نسبتاً مناسب برخوردار است. نتایج حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد که باغداران شرکت کننده در برنامه های ترویجی تمایل بیشتری نسبت به باغداران شرکت نکرده در برنامه های ترویجی برای مشارکت در برنامه های آموزشی و ترویجی دارند. همچنین، نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک نشان داد که متغیرهای کنترل رفتار ادراک شده و ارزشیابی برونداد نشان می دهند با افزایش این دو متغیر احتمال شرکت در برنامه های آموزشی و ترویجی کاهش می یابد. بر اساس نتایج حاصل از ضرایب مسیر، متغیرهای تمایل، کنترل رفتار ادراک شده و نگرش نسبت به رفتار بیشترین تأثیر را بر رفتار داشته و متغیرهای باورهای ذهنی و هنجارهای ذهنی کمترین تأثیر را داشته اند. در پایان بر اساس یافته های تحقیق پیشنهادهایی ارایه شده است.

بروز نقصان و کاهش در منابع طبیعی موجود در حوزه های آبخیز و توزیع غیریکنواخت آن ها می تواند بر روابط اجتماعی میان ساکنان حوزه های آبخیز تأثیرگذار بوده و منجر به بروز تعارضات در بین افراد گردد. با توجه به کمبود آب در حوزه آبخیز سد درودزن، مطالعه حاضر با هدف مدیریت تعارضات منابع آب در حوزه آبخیز سد درودزن با محوریت روابط اجتماعی انجام شده و به تعیین نقاط قوت موجود در شبکه روابط اجتماعی پرداخته است. در این راستا ذینفعان محلی منابع آب در روستاهای تحت شبکه آبیاری در پایین دست سد درودزن به عنوان جامعه آماری انتخاب و با استفاده از جدول مورگان 260 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. بر این اساس، داده های موردنیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار Ucinet بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله کنشگران دارای بالاترین میزان مرکزیت درجه خروجی، بتا و بینابینی مشخص شدند. این افراد در رویارویی با موقعیت های تعارض از رویکرد راه حل گرایی و مصالحه و همکاری بهره می برند. بنابراین در هماهنگ ساختن افراد و سرعت تبادل منابع و اجرای هرچه بهتر مدیریت مشارکتی و حل تعارضات در زمینه منابع آب نقش اساسی ایفا می کنند. بر اساس نتایج آزمون کروسکال والیس بین موقعیت اجتماعی افراد و رویکردهای اتخاذی در مدیریت تعارضات در زمینه منابع آب در منطقه مورد مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد.

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مجموعه ای نمایا از مؤلفه های مؤثر در، تلفیق میان رشته ای آموزش محیط زیست پایدار در آموزش عالی کشاورزی انجام شد. با بررسی مطالعات و تحقیقات پیشین، دو مؤلفه پایه و 35 مؤلفه داخلی به دست آمد. این مؤلفه ها بر اساس نظر اعضای هیئت علمی و صاحب نظران رشته های کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست، با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS و ANP فازی اولویت بندی و تأیید گردید. پس از تجزیه وتحلیل داده ها، با توجه به وزن نهایی به دست آمده در بخش «ارتباط توسعه پایدار محیط زیست و آموزش عالی کشاورزی»، مؤلفه های: مفاهیم حفاظت از منابع خاک، احیای اراضی کشاورزی و ساماندهی زمین، افزایش بهره وری و عوامل و منابع تولید در بخش کشاورزی، به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند و در بخش دوم نشانگر «گستردگی و جامع بودن محتوای برنامه درسی کشاورزی در تلفیق با مفاهیم پایداری محیط زیست » با کسب درجه اهمیت 262/0، مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تکراری بودن برخی مفاهیم در قسمت گستردگی محتوا از عامل های مهم در جهت تلفیق میان رشته ای آموزش محیط زیست پایدار در آموزش عالی کشاورزی می باشد و همچنین تمرکز محتواهای آموزشی در درون رشته های علمی نیز بدون توجه به مفاهیم توسعه پایدار از دیگر موارد مهم در این مبحث می باشد.