مریم دانشور

دانش همواره قدرت و دارایی ارزشمندی برای سازمان ها محسوب می شود و دستاورد آن یک مزیت رقابتی برای سازمان ها است. همان گونه که به اشتراک گذاری دانش پیامدهای مثبتی برای سازمان دارد، پنهان سازی دانش می تواند تاثیرات مخربی بر عملکرد سازمان از جنبه های گوناگون داشته باشد. تشویق عواملی که رفتار پنهان سازی دانش کارکنان را کاهش می دهد، ضروری است و یکی از قوی ترین عوامل این امر، رهبری در سازمان است. هدف این مطالعه مرور سیستماتیک تاثیر سبک های رهبری مختلف بر پنهان سازی دانش با رویکرد فراتحلیل است. از مجموع 167 مقاله که در جستجوی اولیه از پایگاه های استنادی و اطلاعات علمی داخلی و خارجی معتبر به دست آمد، در نهایت بر اساس بندهای پروتکل 24 مقاله برای فراتحلیل انتخاب شدند. تحلیل ها نشان می دهد که با توجه به ناهمگونی مطالعات بررسی شده در ارتباط با فرضیات تحقیق بر اساس اندازه اثر تصادفی تاثیر تمام سبک های رهبری بر پنهان سازی دانش تایید می شود. همچنین نتایج آزمون N ایمن از خطا، پایداری و غیرقابل تغییر بودن نتایج این تحقیق را نشان می دهد. نتایج این تحقیق نشان می دهد سبک های رهبری اخلاقی، نوع دوستانه، دانشی، تحول آفرین و توانمندساز بر پنهان سازی دانش تاثیر منفی و سبک رهبری استثماری بر پنهان سازی دانش تاثیر مثبت دارد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی پیامدهای پنهان سازی دانش منابع انسانی و توسعه مدل ساختاری و روابط علی بین آن ها با رویکرد ترکیبی است. روش شناسی پژوهش از نظر فلسفه پژوهش؛ پارادایم عمل گرا، و از نظر رویکرد ترکیبی؛ در فاز اول کیفی و در فاز دوم کمی می باشد و از نظر استراتژی پژوهش؛ پیمایشی است. جامعه آماری بخش کیفی شامل 34 مقاله از 45 مقاله مربوط به بازه زمانی 2000 تا 2023 و مرتبط با پیامدهای پنهان سازی دانش منابع انسانی است. در بخشی کمی پژوهش نیز جامعه آماری شامل 10 نفر از خبرگان حوزه مدیریت دانش بوده است. در فاز اول که فاز کیفی پژوهش است، داده هایی از تحلیل محتوای مقالات مرتبط با پنهان سازی دانش به دست آمد که در آن 16 پیامد پنهان سازی دانش شناسایی گردیده است. در مرحله دوم، دلفی فازی به منظور انتخاب مهم ترین آن ها اتخاذ شده است و در نهایت 8 عامل شناسایی گردیده است. در مرحله بعد، مدل ساختاری این عوامل با روش مدل سازی ساختاری تفسیری تدوین شده است. سپس با استفاده از تحلیل میک مک، عوامل براساس قدرت نفوذ و وابستگی طبقه بندی شده اند. در پایان، مدل دیمتل فازی به منظور تحلیل روابط علی بین عوامل اتخاذ شده است. نتایج نشان داد که عدم توانمندسازی، مهم ترین پیامد پنهان سازی دانش منابع انسانی است و عدم خلاقیت و نوآوری، کیفیت پایین تصمیم گیری، عدم تعهد سازمانی، نارضایتی شغلی، عدم توسعه سازمانی، ضعف عملکرد و تمایل به جابجایی و ترک خدمت، از دیگر پیامدهای پنهان سازی دانش منابع انسانی می باشند. در پایان، مدل پیشنهادی نویسندگان در زمینه پنهان سازی دانش منابع انسانی براساس نتایج ارائه شده است.