تکتم حتایی

ا کولوژی شهری، علم نوپایی است که به طور مؤثر سعی بر درک کامل تعامل میان محیط، اقتصاد، سیاست و فاکتورهای فرهنگی- اجتماعی براساس اصول اکولوژیک دارد؛ به صورتی که انسان ها را قادر ساخته که در هارمونی و هماهنگی با طبیعت به شکوفایی رسیده و به پایداری دست یابند. هدف اصلی این پژوهش، سنجش معیارهای مؤثر بر ارتقاء اکولوژی شهری است. بدین منظور نواحی منطقه 9 مشهد 4 به دلیل داشتن نقش اکولوژیکی مؤثر نسبت به سایر مناطق شهری که در معرض تهدید تخریب هستند، مورد انتخاب قرار گرفته است. در این پژوهش با هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی به گردآوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسشنامه توسط جامعه آماری متخصصان منطقه 9 مشهد براساس چارچوب نظری پرداخته شده است. تجزیه و تحلیل یافته ها به صورت آماری-توصیفی، با استفاده از تکنیک گام به گام فرایند تحلیل شبکه ای ANP و آنتروپی شانون وTOPSIS  بر پایه متغیرها، نظام های شهری، معیار و شاخص های پژوهش بوده که در آخر با بهره گیری از نرم افزار Arc GIS، نقشه برخورداری نواحی منطقه 9 در راستای موارد پژوهش ترسیم شد. در نهایت مشاهده شد، ناحیه 3 شهرداری منطقه به لحاظ اکولوژی شهری در شرایط مطلوبی قرار ندارد. بدین منظور با تکیه بر تکنیک تاپسیس، مشخص شد که ضعف در شاخصه های نرخ مشارکت شهروندان با نهاد های شهری، افزایش حس تعلق به محله، تناسبات طول و عرض معابر و نرخ تعداد اشتغال و همچنین ضعف در متغیر های پایداری زیست محیطی و پایداری اجتماعی-اقتصادی و ضعف در نظام حمل ونقل و دسترسی و نظام زیست محیطی در اکولوژی شهری منطقه اثری منفی گذاشته اند. از طرفی براساس تکنیک ANP، مشخص شد که معیارهای حمل ونقل پایدار، کاهش فاصله طبقاتی و بهره وری زیستی معابر و نظام های فضای باز همگانی، نظام دسترسی حمل ونقل و نظام اقتصادی از بیشترین میزان ارجحیت در منطقه برخوردار هستند و متغیر پایداری اجتماعی-اقتصادی به عنوان مؤثر ترین متغیر با تکنیک وزنی آنتروپی شانون تعیین شد؛ درنتیجه یکی از مهم ترین فرضیه های تحقیق مبنی بر تأثیر بسزای مؤلفه های اجتماعی-اقتصادی و نقش حد واسط مؤلفه های زیست محیطی در اکولوژی شهری منطقه 9 مشهد تأیید شد که در این راستا پیشنهادهایی مبنی بر ارتقاء اکوسیستی منطقه ارائه شده است .