سید ابوالفضل قدوسی

پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی، و با هدف بررسی ارتباط میان مفاهیم روان شناختی و اخلاقی، به تبیین رابطه کبر و خودشیفتگی با دیدگاه روان شناختی پرداخته است. در این پژوهش، ابتدا مفهوم «کبر» از منظر قرآن و روایات و همچنین نظر علمای اخلاق، و نیز مفهوم «خودشیفتگی» از نظر روان شناسان مورد بررسی قرار گرفته و سپس علایم، اقسام، علت شناسی، نشانه شناسی، طیف شناسی و درمان آن دو، تبیین و با هم مقایسه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که کبر و خودشیفتگی همپوشی قابل توجهی دارند و رابطه آنها در نشانه شناسی بیشترین تطابق را دارد و در علت شناسی و درمان با هم متفاوت هستند. در علل و درمان، بررسی کبر عمیق تر و اعم است، ولی متناسب با نیاز روز کاربردی نشده است که در این زمینه روان شناسی و اخلاق می توانند تأثیر خوبی بر شیوه درمان داشته باشند.

این پژوهش با هدف ساخت، اعتباریابی و رواسازی پرسش نامه پایبندی زنان به آموزه های همسرداری در اسلام انجام گرفت. آموزه های همسرداری در اسلام مربوط به زنان به روش تحلیل محتوا، استخراج شد و ارزیابی روایی محتوا، روایی سازه و اعتبار آزمون به روش پیمایشی با انتخاب خوشه ای، از نمونه 374 نفر از جامعه زنان متأهل اصفهان انجام شد. 80 گویه از 123 گویه اولیه پیشنهادی از نظر کارشناسان دارای روایی محتوایی بالایی بودند. در روایی سازه به روش تحلیل عاملی، شش عامل به دست آمد که شاخص کفایت نمونه برداری 847/0 و نتیجه آزمون بارتلت، نشان داد حجم نمونه برای تحلیل عاملی مناسب است. از سوی دیگر، همبستگی مثبت و معنی دار هر یک از سؤالات پرسش نامه با نمرة کل پرسش نامه و هر یک از عامل ها و کل پرسش نامه، بیانگر روایی سازه به روش همسانی درونی است. ضریب آلفای کرونباخ در مرحله آزمایشی و نهایی به ترتیب (827/0 و 895/0) نشان دهنده اعتبار پرسش نامه است. میزان همسانی درونی بر اساس ضریب اسپیرمن – براون و ضریب دونیمه سازی گاتمن و همبستگی دو فرم در مرحله آزمایشی و در مرحله نهایی معنی دار است و ضریب آلفای نیمه اول و نیمه دوم در مرحله نهایی به ترتیب 839/0 و 8/01/0 است. ضریب همبستگی آزمون – باز آزمون در نمونه 31 نفری به فاصله زمانی یک ماه 927/0 در سطح معناداری 001/0 به دست آمد. بنابراین پرسش نامه، از روایی و اعتبار مطلوبی برخوردار است.