علیرضا جمالی منش

یکی از رویکردهای تأثیرگذار بر حوزه مطالعات ترجمه نقش گرایی است. نمودِ اصلی رویکرد نقش گرایی را در نظریه هدفمندی ترجمه می توان دید. هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی اجزای نظریه هدف مندی ترجمه از دیدگاه نظریه نظام های اجتماعی نیکلاس لومان است. بررسی های انجام شده در این نوشتار حاکی از این هستند که نظام ترجمه نه تنها نظامی متمایز، خودارجاع و دگرارجاع است، بلکه دارای بستار عملیاتی، پیوند ساختاری و رسانه ارتباطی نمادین مخصوص به خود است. پایبندی مترجم به نیازها و انتظارات مخاطبان و خرده نظام های گوناگون جامعه مقصد به معنای حاشیه ای بودن نقش و پایگاه اجتماعی مترجمان نیست، بلکه به نقش خرده نظام ترجمه و ارتباط آن با سایر خرده نظام های اجتماعی مرتبط است. فلسفه وجودی ترجمه- به عنوان یک نظام اجتماعی- در گروی برقراری ارتباط میان فرهنگ ها و زبان های مختلف است. با بهره گیری از چشم انداز و بن نگره ارائه شده در نظریه نظام های اجتماعی لومان، می توان به انتقادهای مخالفان نظریه هدف مندی ترجمه پاسخ گفت و نقش و جایگاه حقیقی نظام ترجمه را در ارتباط با سایر خرده نظام های اجتماعی، بهتر درک کرد.