سمیه خدایی

امروزه تمامی مدیران در همه سازمان‌ها، خواستار استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت‌های موجود در بخش‌های مختلف می‌باشند. بنابراین وجود مدلی به منظور ارایه بازخورد در راستای بهبود عملکرد شعب مختلف سازمان‌ها و دستیابی به ابزاری جهت برآوردن این نیاز مدیران، بسیار ضروری و منطقی به‌نظر می‌رسد. سازمان تامین اجتماعی نیز محق و علاقه‌مند است که در راستای ضرورت فوق، سعی و تلاشی در به‌کارگیری مدلی مناسب جهت ارزیابی عملکرد شعب خود داشته باشد تا بتواند علاوه بر شناسایی شعب کارا و ناکارا، استراتژی‌های مناسب را جهت بهبود عملکرد شعب ناکارا و تقویت هرچه بیشتر شعب کارا تدوین نماید. در این مقاله که تجربه‌ای از به‌کارگیری مدل تحقیقی کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده‌های فازی در ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی شهرستان‌های استان تهران می‌باشد، سعی شده است در ابتدای امر میزان عملکرد شعب با استفاده از کارت امتیازی متوازن که ابزاری مناسب جهت طراحی شاخص‌های ارزیابی عملکرد و سنجش آنها از چهار دیدگاه: مشتری، درون‌سازمانی، رشد و نوآوری و مالی می‌باشد، محاسبه می‌شود. سپس کارایی این شعب با توجه به وجود داده‌های غیرقطعی در شاخص‌های طراحی شده توسط مدلBSC، با استفاده از تحلیل پوششی داده‌های فازی اندازه‌گیری خواهد شد.

هدف: تحلیل پوششی داده ها یک روش مؤثّر برای ارزیابی کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیرنده است. رو ش های کلاسیک، هر واحد سازمانی را به صورت جعبه سیاه در نظر گرفته و ارزیابی را به ورودی های اولیه و خروجی های نهایی، محدود و از فرآیندهای داخلی غفلت می ورزد که این مشکل با معرفی و بکارگیری تحلیل پوششی داده ها در ساختارهای شبکه ای جهت تحلیل دقیق تر کارایی با درنظر گرفتن فرآیندهای داخلی آن، مرتفع گردیده است. در اکثر مدل های ارائه شده، ورودی ها و خروجی های واحدهای تصمیم گیری، قطعی می باشند اما در بسیاری از موارد، این داده ها با روش های دقیق، قابل اندازه گیری نیستند. لذا این مقاله، به دنبال معرفی یک مدل جدید تحلیل پوششی داده های شبکه ای نایقین با ساختار موازی با درنظرگرفتن ورودی ها و خروجی ها به عنوان متغیرهای نایقین، می باشد. رویکرد مورد استفاده، توسعه مدل ریاضی از بعد نظری، اثبات خواص نظری مدل، اعتبار ریاضی و کاربردی نمودن آن است. روش: در این مقاله از مفروضات تئوری نایقینی و مدل های تحلیل پوششی داده های شبکه ای با ساختار موازی برای ارزیابی واحدهای تصمیم گیرنده شبکه ای با ساختار موازی و ورودی ها و خروجی های نادقیق، استفاده شده است. یافته ها: با توجه به نتایج اجرای مدل پیشنهادی در سازمان تامین اجتماعی، کارائی تمامی واحدهای تصمیم گیرنده و بخش های زیر مجموعه آن، بین صفر و یک ارزیابی گردیده است. نتیجه گیری: به دلیل کثرت بخش های زیرمجموعه، هیچ کدام از دوازده اداره کل بیمه ای تأمین اجتماعی به عنوان واحدهای تصمیم گیرنده، کارا (نمره کارایی یک) نبوده است امّا در میان 313 شعبه، سه شعبه کارا ارزیابی گردیدند. نتایج نهایی اجرای مدل نایقین، مفروضات مدل قطعی را اثبات نمود.