سید جمال الدین میرمحمدی

فقه تمدنی به دور از تنگ نظری، نگاه کلان به حوزه های فردی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی در سطح ملی و بین المللی دارد و عناصرتعیین کننده ای چون زمان و مکان را بازشناخته و تأثیر آنها را در تعیین هویت موضوعات به روشنی درک کند، زیرا فقه تمدنی مرحله ای بالاتر از فقه حکومتی و فقه اجتماعی است، که در مبانی کلامی، دین را حداکثری و پوشش دهنده کلیه سطوح نیازهای انسان می داند؛ و در مبانی تفسیر متن، کلیه گزاره های دین را در حیطه استنباط قرار می دهد و در روش استنباط نیز، اجتهاد سیستمی را پیشنهاد می کند که مبتنی بر تجمیع ادله با منطق پایه سیستم ها است و در نظام واره اندیشه تمدنی به برنامه ریزی برای اداره جامعه و دادن طرح های دقیق فقهی برای آینده ای که قرار است، تمدن اسلامی به مرحله تکامل خود برسد و تمدن نوین ایجاد شود، می پردازد، از این رو، مقاله حاضر می کوشد به این سئوال که فقه چه نقشی در تمدن سازی دارد؟ و آیا فقه علاوه بر پاسخگویی به مسایل فردی، تامین کننده نیازهای علمی جامعه، برای پیشرفت و توسعه است یا نه؟ پاسخ دهد.

ایمان به خدا واعتقاد راسخ وپایداری درراه حق که ازآن به عنوان معنویت نام می بریم ،عامل اصلی درتقویت روحیه جهادی وپیروزی انبیاء واولیای الهی درطول تاریخ بشربوده وبراین اساس،عمق بخشی به ایمان وتحکیم پایه های اعتقادی بربنیانهای دانش وبینش صحیح ویقینی وایجادبسترهای لازم به منظور ایستادگی وپایداری وتقویت روحیه جهادی درمسیرحق ،رهیافت اصلی برای موفقیت درکارهای سخت خواهدبود؛رهیافتی که صحت وروایی آن درآزمونهای بزرگی درطول تاریخ تقابل همیشگی حق وباطل به اثبات رسیده است . انسان درسایه تقویت معنویت قادربه فتح قلل رفیع ودشوارسعادت وکمال نهایی خواهدبود قطعا" نقش معنویت در جهاد انبیاء واولیای الهی با گروه کافران ومشرکان ومنافقان بویژه درغزوات وسرایای تحت فرماندهی رسول گرامی اسلام (ص)،پیروزی اعجازگونه انقلاب اسلامی ویا ایستادگی ملت مسلمان ایران درهشت سال دفاع مقدس برکسی پوشیده نیست واین موفقیت ها فقط با افزایش معنویت وتقویت روحیه جهادی در ملت صورت گرفته است. بنابراین میان معنویت وروحیهجهادی ، ارتباط مستقیم وجود دارد وهر چه ایمان ومعنویت افزون گردند، چنین روحیه ای قوی تر خواهد شد تا جایی که همه انگیزه های مادی را تحت تأثیر قرار خواهد داد بنابراین معنویت وروحیه جهادی مانند دوبال پیشرفت وحرکت تکاملی جامعه اسلامی عمل می کند.