مهدی برهان

در این نوشتار درصدد هستیم با روش توصیفی-تحلیلی به تبیین و مقایسه روش جریان تشیع انگلیسی و جریان تقریب در مواجهه با مذاهب اسلامی بپردازیم. جریان تشیع انگلیسی بر این باور است که وحدت، در سایه تقریب حاصل نمی شود، بلکه در سایه تبیین مسائل اختلافی حاصل می شود؛ زیرا با بیان مسائل اختلافی آگاهی مردم بیشتر می شود و جانب حقیقت را انتخاب می کنند و اجتماع به وحدت رویه و مصلحت می رسد. در مقام نقد این روش می توان گفت که مقصود از تقریب و وحدت مذاهب اسلامی، یکی شدن عقاید و مذاهب اسلامی نیست، بلکه مقصود عدم درگیری و تنازع است. گذشته از این، روش تقریب هیچ گاه مخالف تبیین مسائل اختلافی نیست. مهم ترین راهبرد در تقریب از دیدگاه مقام معظم رهبری عبارت اند از: رعایت احترام متقابل نسبت به ارزش ها و نمادهای مقدس یکدیگر؛ تکیه بر اصول مشترک به جای تکیه بر فروع مفترق و شناخت دشمنان اسلام و مقابله با توطئه آن ها.

بصیرت، بینشی برآمده از شناخت صحیح و دقیق، همراه با ایمان و باور یقینی است؛ به شرط آنکه هیجان ها، غرایز حیوانی و وسوسه های نفسانی و شیطانی در آن اثری نداشته باشند و مصداق حق را درست تشخیص دهد. اهمیت و ضرورت بصیرت را در گذر از فتنه ها باید جست وجو کرد و هدف از بصیرت، عمق بخشیدن به شناخت ها، راسخ کردن ایمان ها، مهار کردن خواهش های نفسانی و تشخیص مصداق حق، برای تحقق بخشیدن به آرمان همة انسان ها؛ یعنی برپایی حکومت عدل گستر است. بر اساس تعریف ارائه شده مؤلفه های بصیرت عبارتند از: شناخت یقینی، ایمان و باور قلبی، مهار گرایش های منفی و تشخیص مصداق حق.