غلامرضا مهدی راونجی

چیستی ایمان یکی از مهم ترین مسائل مورد اختلافی بود که فرق کلامی و سیاسی قرن اول و آغاز قرن دوم هجری در قالب مکاتب فکری به بحث درباره آن پرداختند. این مسئله یکی از ریشه ای ترین مسائل اختلافی فرقه های خوارج، مرجئه و شیعه است. امام صادق با تعریف اسلام و ایمان و تحدید حدود این دو مفهوم، صورت بندی جدیدی از مفهوم متدرج ایمان ارائه کرد که از سویی در ارتباط با نظریه امامت ایشان و از سوی دیگر، راه حل جدیدی بر این مسئله تلقی می شد.در این مقاله سعی شده است تا مقایسه ای میان نگاه فِرَق مختلف به این مقوله بیان شده و دیدگاه امام صادق (ع) نیز در مقایسه تشریح گردد.

تاریخ نگاری و تاریخ نگری دوره صفوی بر پایه کاربستی از عناصر معرفتی بر آمده از مقتضیات فرهنگی آن دوره بسط و گسترش یافت. اندیشه غالب در آثار مورخان این عصر را می توان نوعی حکمت الهیاتی خواند که از سوئی برآمده و متاثر از مذهب شیعه بود و از سوئی دیگر این اندیشه بنیان نظری مشروعیت و مقبولیت حاکمیت صفویان در گستره ایران را موجه می ساخت. از جمله این مورخان می توان به سه مورخ درباری خاندان منجم یزدی (ملاجلال، ملاکمال، ملا جلال ثانی) اشاره کرد که در تواریخ خود از هیچ تلاشی در توجیه مشروعیت حاکمیت صفوی فروگذار نکرده اند آنان با بهره گیری از اموزه مشروعیت بخشی از طریق نجوم در کنار عناصرکلامی- معرفتی تقدیرگرایی و موعودگرایی ،تاویل گرایی و گرته برداری از اندیشه های سیاسی ایران قبل از اسلام ضمن ترسیم تاریخ خطی،کوشش داشتند تا اساس حکومت صفویان را در چارچوب این گفتمان مقبولیت و مشروعیت بخشند

بدون تردید پوشاک بعنوان یکی از نیازهای اولیه انسان متاثر از شرایط جغرافیایی،فرهنگی و اجتماعی دچار دگرگونیهای بسیاری شده است. توسعه و رشد جوانب فرهنگی و هنری همچون نقاشی، مصنوعات و نساجی با بن مایه های فلسفی و در چارچوب تفکرات ایرانی و اسلامی در دوران زمامداری صفویان دگرگونی نسبتا محسوسی را در پوشاک ان دوران بوجود اورد ، این دوران ملتقای دو سنت در پوشاک است از سویی صفویان برپایه ارزشهای مذهب و تفکر ایرانی به بازاحیایی طرحهای بومی و ایرانی پرداختند و از سوی دیگر حجم مبادلات با جهان خارج ، امد و شد اروپاییان به ایران و حضور سایر مذاهب و اقوام در صحنه عمل سیاسی-فرهنگی تاثیرات زیادی را در این زمینه بر جا گذاشت ، استفاده گسترده از طرحهای اسلیمی در لباس و باز احیایی طرحهای بومی و ایرانی ، دوری از اسلوب شرق دور در تهیه و طراحی پوشاک و نهایتا بوجود امدن قطعاتی از البسه بویژه در پوشش بانوان متاثر از اموزهای دینی از ابداعات پوشاک و تغییرات پوشش در این دوران است. این مقاله با محوریت بازنمایی تصویری صحیح در خصوص انواع البسه در دوره حکومت صفویان و با توسل به شیوه تحقیق کتابخانه ای و استناد به منابع تاریخی این دوران صفوی در پی پاسخ دادن به این سوال است که مختصات اساسی پوشاک در سه بخش پوشش سر ،تن پوش یا پوشش تنه و پای پوش چه بوده است؟