احسان رهبر

به طور کلی، بررسی نقش دولت ها و سازمان های اقتصادی در توسعه جوامع، به دلیل غلبه رویکرد روان شناسانه بر رویکرد جامعه شناسانه در تبیین سازمان ها، به تفصیل بحث شده است. آنچه در ادبیات علمی داخل و خارج کشور مغفول مانده، نقش سازمان های مردم نهاد در توسعه اجتماعی است. سازمان های مردم نهاد که روزبه روز بر شمار آنها افزوده می شود، به دو دسته کلی: قدسی و غیر قدسی تقسیم می شوند. درباره سازمان های مردم نهاد (سمن) بحث هایی صورت گرفته، ولی مفهوم سازی در زمینه سازمان های ایمان محور (سام) که سازمان های مردم نهاد و قدسی هستند، مهجور مانده است. یک سازمان ایمان محور به دلیل ظرفیت ایمانی اش دارای اثربخشی مضاعف نسبت به دیگر سازمان های مردم نهاد در ارائه خدمات اجتماعی است. این مقاله درصدد است تا اهمیت این گونه سازمان ها را بیش از پیش نمایان سازد. بدین منظور، نخست با تشریح عقلانیت هنجاری و مفهوم پردازی سازمان های ایمان محور، ایجاد این نوع سازمان را توجیه پذیر می کند، سپس به بررسی این گونه سازمان ها پرداخته می شود و درنهایت از نقش سازمان های ایمان محور ارائه خدمات اجتماعی بحث می شود.

هدف:با توجه به خلأ نظری موجود در زمینه مفهوم احسان در مدیریت و به تبع آن، نبود تعریف و تشریح فرهنگ سازمانی مبتنی بر اصل احسان، هدف این مقاله ارائه مدل فرهنگ سازمانی احسان محور با بهره گیری از سطوح فرهنگ سازمانی شاین بود. روش:در این پژوهش از روش نظریه داده بنیاد و مدل پارادایمی اشتراوس و کوربین استتفاده شد که بر سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی متکی است. در مرحله کدگذاری باز، برای پدیده محوری به منابع معتبر شیعی رجوع شد و برای سایر عوامل، از مدل پاردایمی اشتراوس و کوربین برای مصاحبه با خبرگان استناد شد. یافته ها:در مرحله اول و به منظور شناخت پدیده محوری با جستجو در منابع معتبر شیعی، در مجموع 19 مفهوم و 9 مقوله شناسایی شد. همچنین از طریق انجام مصاحبه های عمیق با خبرگان، سایر عوامل اثرگذار و اثرپذیر نیز احصا شد. در مرحله بعد بر مبنای مدل پارادایم اشتراوس و کوربین، ارتباط بین پدیده محوری و سایر پدیده ها مشخص و در نهایت، شرح الگوی فرهنگ سازمانی احسان محور ارائه شد. نتیجه گیری:چنانچه سازمان با تکیه بر عوامل اثرگذار مطروحه در مدل پارادایمی اشتراوس به توسعه رفتارهای احسان محور بپردازد، به بهره وری و موفقیت دست می یابد.