علی سالار

اثر تسهیل کنندگی/تضییق کنندگی منابع طبیعی نظیر نفت و گاز بر توسعه جوامع، از کانال های میانجی گوناگونی صورت می گیرد، اما با توجه به خلأ تحقیقاتی در حوزه مکانیسم های اجتماعی واسط، هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی نقش مکانیسم های اجتماعی واسط در انتقال تأثیرات علّی منابع طبیعی بر توسعه جوامع و نیز تعیین سهم نسبی هریک از این کانال های مذکور بود. تحقیق حاضر با روش تحلیل پانلی داده های مربوط به 133 کشور در بازه زمانی سال های 2000-2013، صورت گرفت. یافته ها نشان می دهد، لحاظ کانال های میانجی واسط، اثر مستقیم منابع طبیعی بر توسعه را ناپدید می کند. مدلول نکته مذکور این است که منابع طبیعی عمدتاً به صورت غیرمستقیم اند که نقش علّی دارند. همچنین یافته ها نشان داد، منابع طبیعی از طریق کانال های اجتماعی سرمایه انسانی، کیفیت نهادی و نیز سطح ثبات اجتماعی بر سطح توسعه جوامع تأثیر می گذارند. یکی از مهم ترین یافته های تحقیق حاضر که بدنه دانش شکل گرفته در این حوزه را به پیش می راند، این است که سرمایه انسانی، مهم ترین کانال اجتماعی تأثیر منابع طبیعی بر توسعه جوامع است. پیامدهای توسعه ای منفی جوامع برخوردار یا وابسته به منابع طبیعی نفت، عمدتاً از طریق تضعیف ساختار سرمایه انسانی روی می دهد؛ پیامدی که البته با سیاست گذاری مناسب امری اجتناب ناپذیر نیست.  

این پژوهش با رویکرد نظری و روشی نو، به موضوع شبکه­ اجتماعی همسرگزینی و تأثیر آن بر رضایت از زندگی زناشویی در بین مردان متأهل شهر مشهد پرداخته است. تحقیق حاضر در سطح شبکه های خود- محور انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق، مردان متأهل شهر مشهد و حجم نمونه این تحقیق 180 نفر است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای- طبقه ای، از سه منطقه بالا، متوسط و پایین شهر مشهد انتخاب شده اند. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری داده­ها، مصاحبه بوده است. داده های این تحقیق مشتمل بر داده های رابطه ای و غیر رابطه ای است؛ به این صورت که داده های مربوط به متغیرهای مستقل و میانجی این تحقیق از نوع رابطه ای و داده های مربوط به متغیرهای وابسته و کنترل این تحقیق از نوع داده های غیر رابطه ای یا انتسابی بوده است. یافته ها نشان می دهد که اندازه شبکه همسرگزینی و تنوع شبکه همسر گزینی از حیث پایگاه اجتماعی – اقتصادی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان حمایت اجتماعی شبکه از فرد دارد و حمایت اجتماعی شبکه، بر رضایت فرد از زندگی زناشویی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. مردان متأهل به طور متوسط شامل 2 نفر می شوند و از نظر ترکیب شبکه بیش از 80 درصد اعضای شبکه همسرگزینی، با فرد نسبت خویشاوندی داشته اند. یافته ها نشان داد که اندازه­ شبکه همسرگزینی و تنوع شبکه همسرگزینی از حیث پایگاه اجتماعی- اقتصادی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان حمایت اجتماعی شبکه از فرد دارد و حمایت اجتماعی شبکه، بر رضایت فرد از زندگی زناشویی تأثیر مثبت و معنی داری دارد.