صمد بارانی

توجه به معیار کمی عملکرد چابکی فراتر از ویژگی های ساختاری یا عملیاتی، یک رویکرد جدید می باشد. نتیجه گیری با شاخص عملکرد کمی، که مطابقت نزدیکی با تعریف نظری چابکی دارد، قابلیت کاربرد در انواع سازمان های تولیدی را داشته، و می تواند برای مقایسه بین تولیدکنندگان در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته، و به طور خودکار در طول زمان موفقیت نسبی در صنایع مربوطه را به صورت به هنگام و به روز حاصل نماید. این تحقیق، به دنبال یک معیار کمی و عینی برای چابکی عملکرد می باشد تا چابکی را به عنوان نتیجه ای از یک عملکرد مورد ارزیابی قرار داده و بر هر دو مورد موفقیت سازمانی و اغتشاش محیطی فائق آید و قابل کاربرد در تمام انواع سازمان های تولیدی نیز باشد. معیار چابکی عملکرد، از طریق ایجاد یک مدل نظری شروع و سپس از طریق مرور ادبیات، مطالعات موردی، و پیمایش آزمایشی داده، عملیاتی می گردد و متعاقب آن، در قالب یک کانال تخصصی، به پاسخ های خود می رسد . معیار چابکی عملکرد، با استفاده از داده هایی که از چهار شرکت تولیدی جمع آوری شده، نشان داده می شود، که نمایانگر 4 ترکیب ممکن از موفقیت و اغتشاشات است و با مدل نظری سازگار بوده، و گواهی عملی از شرکت های مورد مطالعه می باشد. برای اعتبار سنجی آتی این معیارها، ضروری است که ارزیابی پایایی و روایی در این زمینه انجام پذیرد. این رویکرد می تواند از طریق مدیران تولید برای حصول به یک "تصویری کلی" از سطح چابکی عملکرد یک سازمان، و برای ملاحظه سیستماتیک اثرات عوامل محیطی مورد استفاده قرار گیرد.

امروزه در اثر جهانی شدن، نوآوری های فناورانه، سازمان های دانش محور و شکل گیری فضای رقابتی شدید، تغییرات شتابنده ای در محیط های کسب وکار رخ داده و سازمان ها در این محیط نیاز دارند تا یک بازاندیشی نوین در نظام مدیریت دانش داشته باشند. یکی از اقدامات لازم، توجه به پیامدهای تسهیم دانش و عوامل مؤثر بر تسهیم موفقیت آمیز دانش در سازمان می باشد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی تأثیر توانمندسازی کارکنان و رفتار شهروندی سازمانی بر تسهیم دانش در پژوهشگاه صنعت نفت می باشد. برای حصول به این هدف، پژوهش حاضر ارتباط چند سویه مقوله های توانمندسازی، رفتار شهروندی سازمانی و تسهیم دانش را در قالب یک مدل علّی بررسی می نماید. روش انجام این تحقیق      توصیفی- همبستگی است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد و تحلیل داده ها با نرم افزار لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان داد که توانمندسازی بر هر دو مؤلفه رفتار شهروندی و تسهیم دانش اثر مثبت، مستقیم و معناداری دارد و همچنین رفتار شهروندی سازمانی در رابطه بین توانمندسازی و تسهیم دانش، نقش میانجی دارد.

عدالت سازمانی پیش بینی کننده بسیاری از متغیرهای سازمانی به شمار می آید. یکی از این متغیرها اعتماد سازمانی است. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی با عدالت سازمانی ادراک شده کارکنان پژوهشگاه صنعت نفت می پردازد. این روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری آن را کلیه کارکنان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر پژوهشگاه صنعت نفت تشکیل می دهند. به منظور سنجش مولفه های عدالت سازمانی از پرسشنامه استاندارد[42] و برای سنجش مولفه اعتماد سازمانی از پرسشنامه استاندارد پاین استفاده گردید[39]. با استفاده از تحلیل عاملی روایی سوالات پرسشنامه ها تایید گردیده و  ضریب پایایی آنها با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب، 91.9 درصد برای عدالت سازمانی و 88.8 درصد برای اعتماد سازمانی به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری بهره گیری شد و نتایج تحلیل حاکی از تایید همه فرضیات پژوهش می باشد. به عبارت دیگر عدالت سازمانی اثر مثبت، مستقیم و معناداری بر اعتماد سازمانی دارد. همچنین بر اساس نتایج مدل معادلات ساختاری مدل تجربی تحقیق از برازندگی مطلوبی برخوردار است.

مرحله اجرای خط مشی یک از مهم ترین و پرچالش ترین مراحل فرایند خط مشی است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای خط مشی نهادینه سازی وجدان کاری در نظام اداری وفق بند 21 سیاست های کلی نظام اداری ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش انجام آن توصیفی پیمایشی بوده و دارای رویکرد اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان شرکت آب و فاضلاب منطقه 3 شهر تهران به تعداد 248 نفر تشکیل دادند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان برابر 148 نفر تعیین گردید برای نمونه گیری، از روش تصادفی ساده استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه های محقق ساخته بود که روایی آن به روش محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از شناسایی 24 عامل در قالب چهار دسته عوامل مدیریتی، عوامل مربوط به ویژگی های خط مشی، عوامل مربوط به مجریان خط مشی و عوامل مربوط به محیط (بستر) خط مشی بوده است. همچنین نتایج اولویت بندی نشان داد که عوامل مدیریتی با ضریب وزنی 0.377 بیشترین تأثیر را دارا هستند و عوامل مرتبط با مجریان خط مشی با ضریب وزنی 0.253 در رتبه دوم، ویژگی های خط مشی با ضریب وزنی 0.248در رتبه سوم و عوامل مربوط به بستر اجرای خط مشی با ضریب وزنی 0.121 در رتبه چهارم قرار گرفت. طبق نتایج پژوهش به منظور نهادینه سازی خط مشی وجدان کاری در نظام اداری کشور مدیران بایستی بر عوامل شناسایی شده در این پژوهش تمرکز داشته باشند و در این میان تأکید بر عوامل مدیریتی و همچنین توانایی مجریان خط مشی های اداری ضروری به نظر می رسد.