مریم برادران حقیر

هدف پژوهش حاضر تبیین روابط مدرسه صالح با جامعه محلی است. ازآنجاکه مدرسه صالح که در سند تحول آموزش و پرورش به آن اشاره شده مدرسه ای برای تحقق حیات طیبه است، پژوهش حاضر سعی دارد با تبیین روابط مدرسه صالح و جامعه محلی، در عملیاتی کردن این مدرسه مفهومی گامی بردارد؛ چرا که اکوسیستم مدرسه صالح در تعامل با محیط ضمن درک نیازها و ارتقای یادگیری، می تواند تحول آفرین شده و پویایی و رشد دوجانبه ایجاد کند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از تحلیل مضمون متن مصاحبه صاحب نظران و مطلعین خبره و ادبیات تحقیق در این حوزه به این نتایج دست یافته که مدرسه به عنوان نهاد فرهنگی ویژه و بخشی از اکوسیستم تربیتی و آموزشی، نیازمند توسعه یادگیری ازطریق شبکه سازی و اشاعه آن به سمت امت اسلامی است. مدرسه که بخشی از یک جامعه است می تواند در جریان های اجتماعی ناظر به اصلاح مداوم موقعیت، فعال باشد، مشارکت کند و مشارکت بپذیرد. این مشارکت می تواند با نهادهای محلی به خصوص با مدارس و دانشگاه ها و سایر نهادها صورت بگیرد تا در این ارتباط با مشکلات، مسائل و نیازها شناسایی شده و در شبکه ای با برنامه ریزی به حل مشکلات اقدام کند. همچنین مدرسه از منابع و فرصت های موجود در جامعه محلی برای رشد و توسعه خود و حل مسائل استفاده خواهد کرد. این فرایند دو سویه منافعی دارد که با هم افزایی شکل گرفته در بستری یکپارچه بدون رقابت توزیع می شود. در این نگرش، خانواده، مدرسه و دانشگاه، کانون های فرهنگی و تربیتی، شوراها و بستر جامعه محلی فضاهای تربیتی مکملی هستند که در کنار یکدیگر برای تربیت دانش آموخته صالح و شکل گیری امت اسلامی تلاش می کنند.

هرگونه معرفت بشری با زبان و کلماتی که در برگیرندة مفاهیم است، ادا می شود. محققان در هر علمی باید مفاهیم را با الفاظ و عباراتی بیان کنند که توضیح و تشریح و تعیین حدود آن آسان باشد تا بتوانند معنا را به همین صورت که در ذهن خود دارند به مخاطب منتقل سازند. در این میان توسعه و رشد از جمله مفاهیمی است که در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، بدون آنکه به بار مفهومی آن در چارچوب مورد استفاده توجه واقعی شود. این امر از آن جهت اهمیت دارد که در انتقال مفهوم از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر، لحاظ کردن تفاوت های بنیادین در بومی نمودن آن مفهوم و کاربردی کردن آن، اثرگذار است. در این مقاله با هدف مقایسه مفهوم رشد و توسعه انسانی در چارچوب فکری رایج غربی، به بازتعریف این مفاهیم در چارچوب فکری اسلام پرداخته خواهد شد.

این پژوهش در پی اندازه گیری سطح یادگیری سازمانی در مدارس، به مثابة سازمان تربیت کنندة نیروی انسانی توانمند برای ورود به بازار کار دانشی، است. پژوهش بر مبنای روش جمع آوری داده های مورد نیاز توصیفی پیمایشی و بر اساس هدف پژوهش کاربردی است. یافته ها از طریق پرسشنامه، که شامل هفت مؤلفة فرصت یادگیری مستمر، چشم انداز مشترک، تصمیم گیری مشارکتی، تسهیم اطلاعات، اتصال با محیط، ارزیابی مستمر و نیروی انسانی متخصص است، به دست آمده و نیز 61 سؤال به صورت بسته پاسخ و بر اساس مقیاس لیکرت جمع آوری شده است. میزان آلفای کرونباخ برای تعیین میزان پایایی پرسشنامه 78/0 به دست آمد که نشان دهندة هماهنگی درونی قابل قبول سؤالات پرسشنامه است. مدارس غیرانتفاعی دورة متوسطة دوم منطقة دو تهران، در سال تحصیلی 92-93، جامعة آماری پژوهش در نظر گرفته شدند و به روش نمونه گیری خوشه ای، ابتدا، از میان این مدارس پنج مدرسه به طور تصادفی انتخاب شد و سپس پرسشنامه در اختیار همة معاونان و مدیران ارشد مدارس برای پاسخگویی قرار داده شد که تعداد 31 پاسخنامه به منظور تحلیل داده ها به محقق بازگردانده شد. از آزمون فریدمن برای تعیین میزان اهمیت (رتبه بندی) ویژگی های ابعاد و مؤلفه های سازمان یادگیرنده در وضعیت موجود استفاده شد. نتایج حاکی از این است که ارزیابی مستمر، اتصال با محیط، فرصت یادگیری مستمر، تسهیم اطلاعات، تصمیم گیری مشارکتی، نیروی انسانی متخصص و چشم انداز مشترک به ترتیب از اهمیت نسبی برخوردارند و مدیران مدارس در چشم انداز مشترک و درک مناسب از آن کمترین رتبه و در ارزیابی مستمر بیشترین رتبه را در بین مؤلفه های مورد بررسی دارند.

هدف این پژوهش ارائه استعاره های مفهومی شکل گرفته نزد دانشجویان درباره آموزش الکترونیکی است تا شناختی عمیق و چندجانبه درباره احساس دانشجویان در موقعیت ایجاد شده نسبت به آموزش الکترونیکی فراهم کند. به این منظور در این پژوهش کیفی، با 51 نفر از دانشجویان (42 نفر زن و 9 نفر مرد) رشته علوم تربیتی که در طول ترم تحصیلی 99-1398 به شیوه آموزش الکترونیکی در پردیس دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه مازندران در حال تحصیل بودند، مصاحبه شد. سؤالات تنظیم شده از طریق پیام رسان ها در اختیار مشارکت کنندگان قرار می گرفت تا ایشان ادراک خود را نسبت به آموزش الکترونیکی قبل از این دوره و پس از ورود به این دوران بیان کنند و تجارب مثبت و منفی و استعاره های احتمالی شکل گرفته را بازگو نمایند. در نهایت از تحلیل و معنادهی به مفاهیم که گاه آشکار و گاه پنهان به استعاره ها اشاره کرده بودند، یافته ها استخراج شدند. یافته ها ده استعاره را نشان می دادند که در سه رویکرد مثبت، منفی و خنثی به آموزش الکترونیکی دسته بندی شدند.

هدف پژوهش حاضر تبیین روابط مدرسه صالح با جامعه محلی است. ازآنجاکه مدرسه صالح که در سند تحول آموزش و پرورش به آن اشاره شده مدرسه ای برای تحقق حیات طیبه است، پژوهش حاضر سعی دارد با تبیین روابط مدرسه صالح و جامعه محلی، در عملیاتی کردن این مدرسه مفهومی گامی بردارد؛ چرا که اکوسیستم مدرسه صالح در تعامل با محیط ضمن درک نیازها و ارتقای یادگیری، می تواند تحول آفرین شده و پویایی و رشد دوجانبه ایجاد کند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از تحلیل مضمون متن مصاحبه صاحب نظران و مطلعین خبره و ادبیات تحقیق در این حوزه به این نتایج دست یافته که مدرسه به عنوان نهاد فرهنگی ویژه و بخشی از اکوسیستم تربیتی و آموزشی، نیازمند توسعه یادگیری ازطریق شبکه سازی و اشاعه آن به سمت امت اسلامی است. مدرسه که بخشی از یک جامعه است می تواند در جریان های اجتماعی ناظر به اصلاح مداوم موقعیت، فعال باشد، مشارکت کند و مشارکت بپذیرد. این مشارکت می تواند با نهادهای محلی به خصوص با مدارس و دانشگاه ها و سایر نهادها صورت بگیرد تا در این ارتباط با مشکلات، مسائل و نیازها شناسایی شده و در شبکه ای با برنامه ریزی به حل مشکلات اقدام کند. همچنین مدرسه از منابع و فرصت های موجود در جامعه محلی برای رشد و توسعه خود و حل مسائل استفاده خواهد کرد. این فرایند دو سویه منافعی دارد که با هم افزایی شکل گرفته در بستری یکپارچه بدون رقابت توزیع می شود. در این نگرش، خانواده، مدرسه و دانشگاه، کانون های فرهنگی و تربیتی، شوراها و بستر جامعه محلی فضاهای تربیتی مکملی هستند که در کنار یکدیگر برای تربیت دانش آموخته صالح و شکل گیری امت اسلامی تلاش می کنند.

هدف پژوهش حاضر دستیابی به منظومه فکری و اندیشه های دو رهبر انقلاب اسلامی ایران درباره نقش معلمان در تمدن سازی است که هسته اصلی آن را دانش آموزان باهویت تشکیل می دهد. ازآنجاکه انقلاب اسلامی داعیه دار تحقق تمدن سازی است، این ویژگی ها در بیانات رهبران انقلاب اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب که نمونه ای هدف مند از بیانات و پیام ها که در جمع فعالان حیطه تعلیم وتربیت انجام شده، انتخاب و به شیوه تحلیلی - استنتاجی در متن، یافته ها در دو بخش ارائه شد. بخش اول که مبتنی بر غوطه وری در بیانات است به ویژگی های هویت سازی در دانش آموزان به عنوان هدف تعلیم وتربیت پرداخته و در چهار رابطه با خویشتن، با خداوند، با جامعه و نسبت با بیگانگان دسته بندی شده است. بخش دوم بر شایستگی معلمان به عنوان سرمایه های سرمایه ساز اشاره دارد که به چهار مقوله ویژگی های اخلاقی، توانمندی ذهنی و باورها، دانش کاربردی و مهارت عملی می پردازد. این مقولات هریک در سه بُعد نسبت با خداوند، با جامعه و با بیگانگان مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتیجه آنکه تمدن سازی به عنوان آرمانی بلند نیازمند توجه به سرمایه انسانی است و ازآنجاکه نهاد رسمی تعلیم وتربیت میزبان و مولد چنین سرمایه ای است، معلمان به عنوان سرمایه ساز نیازمند بالندگی و تحقق شایستگی هایی هستند تا بتوانند عرصه را برای تربیت سرمایه انسانی مهیا کرده و با تربیت دانش آموزان باهویت و مستقل مسیر را برای تمدن سازی هموار نمایند.

تربیت سیاسی ازجمله ساحت های تربیتی ای است که در نظام آموزشی معطوف به جامعه سازی بدان پرداخته می شود. درپی بررسی اندیشه و سیره سیاستمداران که دارای شاخصه هایی قابل قبول ازحیث اعتقادی و اخلاقی هستند، می توان به مؤلفه هایی از تربیت سیاسی دست یافت که علاوه بر اعتبار، قابلیت به کارگیری دارند و به واقعیت نزدیک هستند؛ بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه های تربیت یافتگی سیاسی مبتنی بر اندیشه و سیره آیت الله مهدوی کنی بوده است. با توجه به وجود منابع مکتوب مناسب در این زمینه، با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند، مرتبط ترین آثار مکتوب برجای مانده از آیت الله مهدوی کنی، مشتمل بر مباحث تربیت سیاسی انتخاب و پس از پایش اولیه، پیکره اصلی داده ها فراهم شد. در نمونه های انتخابی، کتاب های تألیفی آیت الله مهدوی کنی، کتاب های نگاشته شده درباره ایشان، مصاحبه ها و تاریخ شفاهی تدوین شده قرار دارند. با انتخاب روش تحلیل مضمون، ضمن مطالعه اسناد و تدوین فیش های مطالعه به عنوان واحد تحلیل، با بهره گیری از وجوه مشترک موجود میان مضامین، درنهایت، چهار مفهوم کلی بدین شرح به دست آمد: شرع محوری با سه مضمون التزام به ادای تکلیف، پایبندی به اصل ولایت فقیه و رعایت حق الناس؛ اخلاق مداری با چهار مضمون اعتدال پایدار، جذب حداکثری، اخلاص در سیاست ورزی و نتیجه محوری به جای نیت خوانی؛ قانونمندی با سه مضمون اجتناب از قانون شکنی، عمل کردن برمبنای قانون و جلوگیری از بی قانونی؛ انقلابی بودن با چهار مضمونِ داشتنِ شمّ سیاسی، جرئت و جسارت انقلابی، قاطعیت در اجرا و خدمت کردن به مردم. یافته های این پژوهش نشان می دهد الگوهای ظاهرشده بین مضامین و مفاهیم، متداخل هستند و درامتداد یکدیگر قرار دارند؛ بدین شرح که در اندیشه و سیره عملی موردبررسی، شرع محوری، بنای دیگر مفاهیم است و انقلابی بودن برمبنای قانونمندی و اخلاق مداری، بر پایه های شرع و آموزه های دین مبین اسلام بنا می شود.

پژوهش حاضر بر اساس گزاره های استخراج شده از آیات مبارکه سوره مزمل به بررسی الزامات ایفای مسئولیت های اجتماعی می پردازد. برای تحقق این هدف، سوره مزمل با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر مدل باردن واکاوی شده است. بدین ترتیب که پژوهشگران ضمن غور در آیات و مراجعه به تفاسیر، مضامین اصلی و فرضیه های بحث خود را شکل داده و سپس با دقت در آیات و کدگذاری عبارات، در پی کشف معانی پنهان و روابط بین آنها برآمدند. یافته های پژوهش در سه مؤلفه اصلی: سازوکار ایفای مسئولیت ها، دلایل لزوم ارتباط با موجود برتر و کنش مناسب در مقابل مخالفان هویدا شدند. تحلیل یافته ها حاکی از آن است که سوره مبارکه مزمل به دغدغه اصلی انسان های مسئولیت پذیر در یافتن یک سازوکار قابل اعتماد برای انجام مسئولیت های اجتماعی شان، پاسخ می دهد و در این رابطه سازوکارهای حداکثری و حداقلی را پیش روی آنها قرار داده است و بر واقع انگاری موانع طبیعی تأکید می ورزد و ضمن توصیه به کنش مناسب برای رفع موانع و مخالفت ها، در همه این مراحل لزوم ارتباط با موجود برتر را با ذکر دلایل برمی شمرد.

در هر سازمانی، مدیران، نیازمند اطلاعات صحیح، دقیق و در دسترس هستند تا بر اساس آن به تصمیم گیری مناسب و بموقع بپردازند. امروزه، نیاز به چابکی سازمانی نه تنها به جهت پاسخگویی به موقعیت های پیش آمده لازم به نظر می رسد، بلکه بایسته است که مدیران با کسب شایستگی های لازم و رصد وضعیت موجود، برای آینده مطلوب برنامه ریزی نمایند. این نیاز با توجه به موقعیت مدیران ارشد که رابط بین محیط داخلی و خارجی و هدایتگر سازمان هستند، کلیدی تر است. با توجه به اهمیت آموزش عالی و تأثیر آن در جامعه، نمایشگر اطلاعات راهبردی آموزش عالی به عنوان ابزاری حرفه ای می تواند به ارتقای مهارت های لازم شایستگی مدیران کمک نماید. از آنجایی که در نظام آموزش عالی ایران تاکنون از نمایشگر اطلاعات راهبردی استفاده نشده است، هدف این پژوهش آن است تا با به کارگیری روش مطالعه اسنادی و مدل های موجود در سایر کشورها و وظایف مدیران ارشد آموزش عالی، به طراحی مدل مفهومی نمایشگر اطلاعات راهبردی آموزش عالی به عنوان یک ابزار حرفه ای برای تصمیم گیری مدیران ارشد شایسته این نظام بپردازد

هدف: این پژوهش با هدف بررسی توانمندی ها و شایستگی های دانش آموختگان رشته علوم قرآن و حدیث انجام گرفته است.روش پژوهش: به این منظور به شیوه توصیفی-تحلیلی از الگوی پرسشنامه شارع پور و همکاران (1380) استفاده شده است. پیمایش از طریق سامانه پرس آنلاین، اجرا و تعداد 212 پرسشنامه تحلیل شد. ابتدا برازش مدل با نرم افزار 24 AMOS در دو بُعد «نگرش و سبک زندگی» و «سواد و مهارت حرفه ای» تأیید شد. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار 24 SPSS به شیوه توصیفی (فراوانی و درصد) و شیوه استنباطی (آزمون خی دو و فریدمن) تحلیل شد.یافته ها: یافته ها نشان می دهد نمونه مورد بررسی در این پژوهش که بیش از 86 درصد آنها دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی هستند، در دو مؤلفه «سواد تخصصی» و «آشنایی با نهادها و شخصیت های علمی» نیازمند توجه ویژه اند، نقش دانشگاه را در ایجاد هویت دانشگاهی، فهم فرهنگی و ایجاد مهارت های پایه زبان خارجی و فناوری اطلاعات مؤثر نمی دانند، اما تحصیلات خود را در موفقیت شغلی مفید ارزیابی می کنند.نتیجه گیری: رشته علوم قرآن و حدیث به جهت ایجاد توانمندی و شایستگی های دانش آموختگان در ابعاد مختلف نیازمند بازنگری است.