لیلا ولی زاده

امروزه خودمراقبتی یک مفهوم پایه و اساسی در مراقبت بوده و به عنوان فلسفه اصلی در پرستاری می باشد. علیرغم تحقیقات زیاد در خودمراقبتی، یک دستور کار پژوهشی متمرکز برای تعمیق درک نظری از مفهوم مراقبت از خود در پرستاری متناسب با فرهنگ و زمینه کشور ایران مورد نیاز است که نتایج بیمار را بهبود بخشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی خودمراقبتی در پژوهش های پرستاری در ایران صورت گرفته است. این مطالعه از نوع مرور دامنه ای است و براساس پنج گام پیشنهادی آرکسی و اومالی (2005) شامل شناسایی و تعیین پرسش های پژوهش، شناسایی مطالعات مرتبط، انتخاب مطالعات، جدول بندی داده ها، جمع بندی و خلاصه سازی و گزارش نتایج در محدوده زمانی 1396 تا 1401 انجام گردید. یافته ها هفت حیطه: \"ابزار سنجش خودمراقبتی\" 3مطالعه(94/1%)، \"توصیف خودمراقبتی\"12مطالعه(64/7%)، \"عوامل مرتبط با خود مراقبتی\" 21مطالعه(37/13%)، \"مداخلات خودمراقبتی\" 47مطالعه(93/29%)، \"پیامدهای خودمراقبتی\" 65مطالعه(40/41%)، \"تدوین برنامه خودمراقبتی\" 8مطالعه(09/5%) و \"تدوین مدل پرستاری\" 1مطالعه(63/0%) را در زمینه خودمراقبتی در تحقیقات پرستاری در ایران نشان داد. با توجه به نتایج ضروری است پژوهشهای پرستاری در محیط های ارایه خدمات مبتنی بر جامعه شامل مراکز مشاوره و مراقبت پرستاری در منزل و خدمات مجازی آموزش مراقبت سلامتی و هاسپیس گسترش یابد.

هدف از این پژوهش، شناسایی شایستگی های مدیران مهدهای کودک است. امروزه آموزش و پرورش کودکان پیش از دبستان دارای ضرورت و حساسیت می باشد؛ لیکن کار با کودکان، والدین و مربیان نیاز به مدیریت علمی دارد و تجهیز مدیران به دانش حوزه کودک و مدیریت، نوعی سرمایه گذاری است و بهره گیری از اندیشه های علمی و کاربردی به اثربخشی در این سطح می انجامد. روش جامعه مورد مطالعه و منابع جمع آوری داده ها شامل دو بخش بود: ۱. پایگاه های داده ها و مجلات بین المللی، اسناد و قوانین کشورها در زمینه مدیریت مراکز نگهداری و آموزش کودکان ۲. خبرگانی که دارای دانش و اطلاعات در زمینه این تحقیق هستند که از دیدگاه های آنان برای استخراج مؤلفه ها و مفاهیم استفاده شد. در فرآیند پژوهش، ابتدا اطلاعات مورد نیاز برای استخراج مؤلفه های شایستگی های مدیران مهدهای کودک، پیشینه پژوهش، اسناد و قوانین کشورها و پژوهش های بین المللی مورد مطالعه قرار گرفت. سپس برای تکمیل کدهای استخراج شده، با استفاده از روش دلفی در سه مرحله با توافق خبرگان، مؤلفه ها و زیرمولفه های شایستگی های مدیران مهدهای کودک شناسایی شدند. همچنین شناسایی خبرگان برای مشارکت در روش دلفی با روش هدفمند و گلوله برفی از مدیران مهدهای کودک، کارشناسان امور مهدهای کودک و اساتید صورت پذیرفت و با تجمیع نظرات مشابه و متفاوت از دیدگاههای آنان، مجموعه ای منسجم از شایستگیهای مدیران مهدهای کودک استخراج و تدوین شد. نتایج پس از تطبیق کدها و توافق خبرگان، 43 زیر مولفه و 4 مولفه اصلی برای شایستگی های مدیران مهدهای کودک شامل موارد زیر استخراج شد: دانش، ویژگی های شخصیتی، توانایی و مهارت.

هدف از این پژوهش ارائه چارچوب مدیریت اثربخش در مهدهای کودک است، زیرا مهدهای کودک نقشی بسیار اساسی در رشد همه جانبه کودکان دارند. در واقع مهدکودکی را می توان کارآمد دانست که از سبک و الگوی مدیریتی اثربخش برخوردار باشد. پژوهش حاضر با به کارگیری روش فراترکیب، 163 مقاله و منبع در حوزه مدیریت مراکز نگهداری و آموزش کودکان را مورد ارزیابی قرار داده است. طی مراحل فراترکیب، 55 منبع و مقاله با معیارهای مورد پذیرش، منطبق بود. در نتیجه ترکیب یافته ها، یازده مؤلفه و 175 کد یافت شد که عمومیت بیشتری داشتند و دربرگیرنده عوامل داخلی(مدیر، مربی، والدین، کودکان، کیفیت خدمات) و عوامل خارجی (نظام حاکمیتی، ارزشها و فرهنگ جامعه، سایر مهدهای کودک، دانشگاههای علوم تربیتی، سازمان صدور مجوز فعالیت، سایر سازمانهای مرتبط با کودکان) بودند. پس از آن با روش آنتروپی شانون ضریب اثر کدها تعیین شد و چارچوب مدیریت اثربخش در مهدکودک نیز به شکل مفهومی ارائه شد. یافته های پژوهش انجام شده نشان دادند که بر اساس ضرایب به دست آمده، کدهای مهارتهای مدیریتی مهدکودک در عوامل داخلی، بیشترین ضریب اهمیت و حمایت نظام حاکمیتی نیز در عوامل خارجی مهدکودک بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. از این رو، توجه سازمان مجوز دهنده و جامعه دانشگاهی به مجهز کردن مدیران مهدهای کودک به مهارتهای مدیریتی و حمایت همه جانبه نظام حاکمیتی کشورها از مهدهای کودک در اثربخشی مدیریت مهدکودک و در نتیجه افزایش کودکان بهره مند از خدمات و آموزشهای پیش از دبستان حائز اهمیت است.

فعالیت فیزیکی علاوه بر اثرات عمومی بر سیستم قلبی - عروقی و متابولیک می تواند موجب بهبود خاص بیماران هموفیلی، به­ویژه در تقویت ماهیچه ها شود . تقریباً 50% از نوجوانان مبتلا به بیماری های مزمن به­طور کامل توصیه های مراقبتی را انجام نمی دهند ؛ از این رو، هدف پژوهش حاضر تعیین وضعیت فعالیت های فیزیکی و ورزشی در میان نوجوانان مبتلا به هموفیلی در ایران است. در این مطالعه توصیفی – تحلیلی فعالیت های فیزیکی و ورزشی 108 نفر از نوجوانان مبتلا به هموفیلی، با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس بررسی شد. بدین منظور از پرسشنامه محقق­ساخته با روش خودگزارشی استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری با بهره­گیری از فراوانی، میانگین و انحراف معیار انجام شد. 4/65% از شرکت­کنندگان در این مطالعه در فعالیت های فیزیکی مشارکت نداشتند و 5/70%از نوجوانان 5 ساعت یا کمتر را در طول هفته به فعالیت های جسمی و ورزشی اختصاص می دادند. فقط 1/31% از نوجوانان عقیده داشتند که ورزش انتخابی آنها با سن و وضعیت بیماری آنان کاملاً متناسب است. 1/56% از شرکت­کنندگان از خون ریزی های تهدیدکننده و 4/22% از نوجوانان از ورزش هایی که احتمال خون ریزی و آسیب در آن­ها وجود دارد اطلاعی نداشتند. عملکرد نوجوانان در این مطالعه در بسیاری از حیطه های مرتبط با فعالیت های فیزیکی و ورزشی نیز در وضعیت مناسبی قرار نداشت. نیاز به بهبود وضعیت نوجوانان مبتلا به بیماری هموفیلی در بسیاری از حیطه های مرتبط با فعالیت های فیزیکی و ورزشی وجود دارد که توجه به برنامه­ریزی های مدون و منسجم در راستای ارائه آموزش های لازم و بهره­گیری از مؤسسات ارائه­دهنده خدمات ورزشی وابسته به مراکز هموفیلی می تواند مفید باشد.