غلامرضا معروف

غلامرضا معروف

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۵ مورد از کل ۵ مورد.
۱.

تبارشناسی سوژه زن شهروند مقارن مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زن شهروند ضعیفه مشروطه برده داری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 151
مقارن مشروطه، در فضای آزادی خواهانه نشریات ایران، مفهومی بی سابقه موسوم به «زن به مثابه شهروند» شکل گرفت که با مختصات زن سنتی ذیل سایه ی مرد تعریف شده بود، در تضاد بود، این پژوهش که در حوزه مطالعات زنان جای می گیرد، با رویکردی انتقادی و با تکیه بر اندیشه های تبارشناسانه میشل فوکو بر این پرسش تمرکز دارد که در گسل سنت مدرنیته چگونه هویتی موسوم به «زن ضعیفه» که اغلب ابژه جهان مردان بود، در مقام «زن شهروند» همدوش مردان ظاهر شد. در این مسیر به کمک بایگانی پژوهی و تمرکز بر اسناد آرشیوی، تأثیر پیوستن ایران به معاهده منع برده داری بروکسل 1890م/ 1308ه .ق بر شکل گیری سوژه زن آزادی خواه، مدّ نظر است. بر این مبنا براساس اسناد آرشیوی پرونده «ابوالقاسم نیل فروش» مطالعه شد سپس با بهره گیری از تبارشناسی فوکویی طی ده گام این دگردیسی مورد تأمل قرار گرفت. حاصل جست وجو اینکه پذیرش ممنوعیت نگهداری کنیز و برده در ایران، نخستین سنگر سنت بود که مدرنیته فتح کرد و اگرچه به دشواری، اما توانست زمینه های شکل گیری آزادی زنان و سوژه زن شهروند را مهیا کند، از این منظر عصر مشروطه عصر استقرار و پذیرش همگانی منع برده داری و پیروزی اخلاق مدرن بر احکام سنتی است.
۲.

مقوله بندی مراتب زیبایی در شعر حافظ؛ از «حُسن» تا «آن» به شیوه هرمنوتیکِ متن (کلاسیک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حافظ مراتب زیبایی حسن آن زیبایی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 465 تعداد دانلود : 56
زیبایی ها در شعر حافظ لایه بندی شده اند و درجاتی دارند. پژوهش پیش رو برای تبیین مراتب زیبایی در غزل حافظ، می کوشد درجات زیبایی و روابط میانشان را دریابد، بنابراین بر پایه هرمنوتیک کلاسیک و شیوه «شلایرماخر»، متن غزل حافظ را تفسیر فنی و تفسیر دستوری کند. ابتدا برای تفسیر فنی، معانی لغوی و اصطلاحی واژگان «حسن» و «آن» را در آرای متفکران مسلمان بازشناسی و در شرایط خاص زمانی- مکانی، تبیین می نماید، آن گاه برای تفسیر دستوری، به تبیین ویژگی های معناشناسانه واژگان هم سنگ زیبایی، کلمات ملازم حسن و اصطلاحات مکملش می پردازد و بر پایه بسامد این اصطلاحات، هم زمان دست به تفسیر کمّی و کیفی می زند. نتیجه این که به استناد بسامد واژگانی و مصادیق زیبایی، «حسن» به عنوان مفهومی که با استفاده از «علم نظر» سنجیده می شود، نخستین و ساده ترین مفهوم زیبایی در غزل حافظ است و به دو گونه «حسن خداداد» و «حسن بسته زیور» تفکیک می شود. «حسن خداداد» دارای مراتب و پله های «لطف»، «ملاحت» و «آن» است. «لطف» مرتبه ای است بالاتر از «حسن»؛ در واقع کیفیتی است که بر «حسن» افزوده شده است. «ملاحت» کیفیتی است که درک می شود ولی قابل وصف نیست و در نهایت «آن» کیفیتی رمزآمیز و غیرقابل وصف در معشوق است که همگان توان درک و تشخیصش را ندارند. در نظام زیبایی شناختی ذهن حافظ، «آن» به عنوان «سرنمون» در کانون توجه او جای گرفته و معیاری است برای رد یا قبول دیگر صفات زیبایی شناختی.
۳.

تحلیل و نقد نشان دانشگاه هنر تهران بر پایه الگوی «ادموند بورکه فلدمن»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشان دانشگاه هنر نقد آرم نشان نوشتاری نشان تصویری فلدمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 345 تعداد دانلود : 355
بیان مسئله: نشان های دانشگاه های هر کشور،  بازنمای بخشی از فرهنگ بصری آن کشور است. نشان دانشگاه هنر تهران، نمونه ای از این دست است که در عین سادگی به اعتبار جامعیت معانی نیازمند تحلیل، نقد و رمزگشایی است. در این پژوهش مشخصاً به سوال زیر پاسخ داده می شود. نشان دانشگاه هنر تهران چه میزان از معانی را در خویش گردآورده است و مخاطب را به چه مفاهیمی ارجاع می دهد؟ هدف: رمزگشایی نشان دانشگاه هنر تهران به منظور شناخت معنایی  نشانه های  فرهنگی ایرانی روش پژوهش: روش این پژوهش،  توصیفی تفسیری؛ شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب کتابخانه ای و میدانی  ابتدا بر پایه مصاحبه با طراح، سیر تکوینی آفرینش آن مرور خواهد شد؛ سپس بر پایه الگوی «ادموند بورکه فلدمن» طی چهار گام (توصیف، تحلیل فرمی، تفسیر و ارزیابی) نقد و تحلیل می گردد. یافته ها: اگر این نشان را تصویر تلقی کنیم با یک فرم انتزاعی ارگانیک روبه رو هستیم که حس پرواز را تداعی می کند و اگر از منظر خوش نویسی بدان بنگریم، نقطه نستعلیق و کسره ا ی در ذیل آن، نشانی نوشتاری را نمایش می دهد. ایجاز تصویری و معنایی این نشانه سبب شده از جنبه نمادین فراتر رود و به مرزهای رمز و اشاره وارد شود؛ با مرور نمونه های در دسترس از نشان دانشگاه های شاخص کشور می توان دریافت، طراحی این نشان، رویکرد متفاوتی  را نسبت به نشان های دانشگاهی پیش روی طراحان نهاده و بر طراحی تعدادی از نشان های دانشگاهی کشور تأثیر مستقیم داشته است.
۴.

مقوله بندی «فره ایزدی» و تکامل آن تحت تأثیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فره ایزدی فر ایرانی فرّ کیانی فر زرتشت قرآن دوره اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 957 تعداد دانلود : 739
«فر»/ «فرّه»/ «خره»/ «خوره»/ «خورنه»، مفهومی اساطیری و رمزآمیز در فرهنگ ایرانی است که در دوره اسلامی، متأثِّر از مفاهیم قرآن، دگردیسی می یابد و در اندیشه شیخ اشراق به تکامل می رسد. اوستا، اصیل ترین منبع نوشتاریِ پیش از اسلام و شاهنامه مهم ترین کتاب پس از اسلام است که مفهوم «فر» را تبیین نموده، باوجود پژوهش های بسیار درباره «فر»، تاکنون مفاهیم، گونه ها، ویژگی ها و پیکره گردانی های آن در یک رده بندی علمی تبیین نشده است. این پژوهش می کوشد در خلال یک رده بندی علمی دریابد «فره ایزدی» در دوره اسلامی، تحت تأثیر مفاهیم قرآن از کدام نام های خداوند بیشتر اثر پذیرفته است؟ بنابراین یافته های تاریخی درباره «فر» را به روش کیفی، رده بندی و تفسیر ادبی تاریخی می کند؛ و برای اثبات تناظر این مفهوم به آیات قرآن استشهاد می کند. برای درک مفاهیم «فر» ابتدا به اصطلاحات همسنگ آن توجه شده؛ در میان واژگان ملازم «فر»، اصطلاحات «اورنگ»، «اورند»، «بُرز» بیشتر جنبه اساطیری دارند و «وَرج»، «بَغ» و «وخش» علاوه بر بنیاد اساطیری قابل انطباق با حکمت اسلامی نیز هستند. گونه های «فر» عبارت اند از: «فرایرانی»، «فرپهلوانی»، «فرکیانی»، «فر زرتشت» و «فر موبدی». ویژگی های فر نشان می دهند: «فر» موهبتی خدایی، گسترده و همه گیر، برخوردار از صورت های مختلف، قابل افزایش و کاهش، قابل گسست و گم شدن، قابل ترکیب با دیگر «فر»ها، رازآمیز و اعجازآفرین، یاری رسان، ستایش برانگیز، ضدپلیدی، دارای درخشش، عامل مشروعیت حکومت، محافظ افراد و قابل انتقال است. «فره ایزدی» در پیکره گردانی های اساطیری خود می تواند به شکل نیرو، موجود زنده یا اشیا تغییر شکل دهد؛ در قالب نیرو و استعداد به شکل «زیبایی»، «خرد» و «قدرت» جلوه گر شود. در چهره موجودات زنده اعم از زن و فرزند، حیوان و گیاه پدیدار می شود و می تواند به مثابه عنصری نمادین در قالب اشیا پدیدار شود. در دوره اسلامی، «اسماءالحسنی» به ویژه «فضل الهی»، «رحمت عام و خاص»، «وسعت علم الهی» و «نور» در کنار مفهوم «سکینه» که برآمده از قرآن هستند، با حذف ویژگی های ناشی از نظام طبقاتی عصر ساسانی، یعنی ستایش فرهمندان، انتقال پذیری موروثی فر و درخشش محسوس شاهانه آن، این مفهوم را استحاله کرده و به کمال رساندند.
۵.

بیتِ آغازین شاهنامه، سرسلسله مثنوی های فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فردوسی بیت آغازین شاهنامه مثنوی های فارسی آغازیه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 63 تعداد دانلود : 28
فردوسی نخستین شاعری است که با اثرپذیری از آغاز قرآن و اوستا، مثنوی خود را با نام خدا آغاز کرده و همین شیوه را در بیشتر نامه هایی که شاهان و پهلوانان فرهمند شاهنامه نگاشته اند، دنبال کرده است. نمونه های برجای مانده از شاعران پیش از وی و سروده های معاصرانش، این مهم را ثابت می کند و از این رهگذر، تاثیر ساخت و محتوای بیت آغازین شاهنامه را بر سروده های متاخران می توان دید. در این پژوهش، بیتِ سرآغاز شاهنامه، نخست در سطح زبانی (قالب شعری، وزن، قافیه، کارکرد واج ها و هجاها، دوگانگی واژه ها و مفاهیم، و...)، دوم در گستره فکری شاعر (مثلث «نام و جان و خرد» و برخی از خاستگاه های اندیشه او) و سوم در سطح ادبی (ارزش های بلاغی، شیوه عظمت نمایی، براعت استهلال، و ...) بررسی می شود. در پایان، خوانندگان می توانند با مشاهده بیت آغازین هفده مثنوی برجسته فارسی، سرآمدی بیت آغازین شاهنامه را ارزیابی کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان