امیررضا جوادی

لودویگ ویتگنشتاین از پیشگامان و پدران فلسفه زبان است که در قبال متافیزیک رویکردی انتقادی اتخاذ می کند. ویتگنشتاین متقدم با طرح نظریه تصویری، در نهایت با توجه به اینکه گزاره های متافیزیکی تصویری از امور واقع نیستند، حکم به بی معنایی متافیزیک می کند. درک صحیح این حکم ویتگنشتاین در گرو داشتن تلقی درستی از متافیزیک است و در پرتو تفکیک موشکافانه هستی شناسی از زبانشناسی صورت می پذیرد. رأی ویتگنشتاین در باب متافیزیک رأییست ناظر به زبان و محدودیتهای آن و نه وجود یا عدم وجود حوزه ای از هستی. اما بسیاری، از جمله پوزیتیویستهای منطقی، در باب این سخن ویتگنشتاین دچار اشتباه شده اند. از نظر پوزیتیویستهای منطقی نیز متافیزیک بی معناست اما این بی معنایی با آنچه ویتگنشتاین ادعا می کند متفاوت است. تفاوتی که به روشنی در تراکتاتوس نیز قابل مشاهده است. ویتگنشتاین در تراکتاتوس آشکارا پا را از حدودی که معین کرده فراتر می گذارد و اعلام می کند که امر راز آمیز وجود دارد. هرچند بنا بر آموزه های تراکتاتوس چنین حکمی نیز در زمره بی معنایان قرار می گیرد با اینحال تفاوت آشکار رویکرد پوزیتیویسم منطقی و اندیشه های ویتگنشتاین را به خوبی نمایش می دهد.

نحوه بحث و بررسی پیرامون برخی مسائل در کتاب پژوهشهای فلسفیبه گونه ایست که امکان ارائه تفاسیری نسبی گرایانه از آنها را فراهم می کند. بازیهای زبانیو قرائت کریپکی از مفهوم پیروی از قاعدهاز جمله مهمترینِ این مسائل هستند. در باب استقلال سبکهای مختلف زندگی و بازیهای زبانی و امکان گفتگو و سنجش آنها با یکدیگر نیز مباحثات دامنه داری میان برخی فلاسفه معاصر در گرفته است. عده ای با تکیه بر بعضی فقرات پژوهشها و نیز انگشت نهادن بر تفاوت میان سبکهای مختلف زندگی، امکان مقایسه آنها با یکدیگر و فهم یکی از دیگری را منتفی دانسته اند. در مقابل عده ای با اشاره به فقراتی دیگر از پژوهشهای فلسفیو نیز یادآوری مشی ویتگنشتاین در رویارویی با سبکهای زندگی و بازیهای زبانی گوناگون، وی را از اتهام نسبیت گرایی مبرّی می سازند. ادعای دسته دوم مشخصا با تکیه بر این مطلب شکل می گیرد که چنانچه سبکهای زندگی را بصورت کاملا مجزا و مستقل از هم بدانیم، شرکت کنندگان در یک سبک زندگی قادر نخواهند بود هیچ شناختی از سبکهای زندگی دیگر حاصل کنند، یا در باب آنها سخنی بگویند یا حتی  از آنها ذیل عنوان سبک زندگییاد کنند. به همین ترتیب، در باب قرائت کریپکی از ویتگنشتاین نیز، صف آرایی ادله دو جبهه خودنمایی می کند. یکی جبهه ای که بر عدم وجود معیاری عینی به منظور تعیّن معنا تکیه می کند و دیگری که کاربرد صحیح بر اساس قاعده، مطابق با آنچه کاربران زبان انجام می دهند، را معیاری کافی جهت تعیّن معنا می داند

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه سبک دلبستگی و کمال گرایی با کیفیت دوستی دانشجویان در سن ورود به بزرگسالی انجام شد. روش این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی بود و نمونه ای 260 نفری از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه های تهران به روش تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه های دوستی،- کمال گرایی و مقیاس دلبستگی بزرگسال مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش های تحلیل رگرسیون و تحلیل واریانس چندمتغیری تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که بین کیفیت دوستی با سبک دلبستگی ایمن و سبک دلبستگی اجتنابی رابطه مثبت معنادار و با سبک دلبستگی دوسوگرا رابطه منفی معنادار وجود دارد. از سوی دیگر، بین کیفیت دوستی با کمال گرایی کل وکمال گرایی منفی رابطه منفی معنادار و با کمال گرایی مثبت رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین بین کمال گرایی کل با سبک دلبستگی ایمن و سبک دلبستگی اجتنابی رابطه منفی معنادار و با سبک دلبستگی دوسوگرا رابطه مثبت معنادار وجود دارد. به ترتیب متغیرهای سبک دلبستگی دوسوگرا، کمال گرایی منفی به شکل معکوس و سبک دلبستگی اجتنابی و کمال گرایی مثبت به شکل مستقیم نقش مهم و معناداری در پیش بینی کیفیت دوستی دارند. با توجه به این به نظر می رسد که کمال گرایی و سبک دلبستگی مولفه های تأثیرگذاری در پیش بینی کیفیت دوستی فرد باشند.