عباس نیاوند

مقاله ی حاضر که حاصل یک پروژه ی پژوهشی کاربردی در مقطع زمانی سال های 1387 تا 1389 است، تلاش می کند از میان الگوها و مکاتب برنامه ریزی راهبردی، الگوی متناسب با بوم سازمان بسیج مهندسین را پیدا کند. واکاوی حوزه های فعالیت این سازمان، نشان دهنده ی بسترهای بسیار مناسب، جهت بهره گیری از مزیت ها و دست آوردهای کارآفرینی است. با تغییر در برنامه های راهبردی این سازمان، شرایط لازم برای حل مشکلات فعلی آن فراهم گردیده و موجب تسهیل حضور خیل عظیم مهندسان و متخصصان بسیجی در عرصه ی سازندگی کشور خواهد شد. بنابراین، هدف اصلی مقاله عبارت است از: طراحی الگوی برنامه ریزی راهبردی که فضای کارآفرینی را در سازمان بسیج مهندسین برای سرمایه های انسانی این سازمان فراهم نماید. در جهت تحقق هدف یادشده و برای پاسخ به سؤالات پژوهش، پس از بررسی انواع الگوهای برنامه ریزی راهبردی، بررسی مکاتب کارآفرینی و مطالعه ی عمیق سازمان بسیج مهندسین، الگوی مفهومی پژوهش را ارایه و ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های این الگوی مفهومی را از طریق خبرگان مدیریتی و افراد با تجربه در حوزه ی برنامه ریزی راهبردی، در دو مرحله مورد سنجش قرار داده و در بخش نتایج، 9 بعد اصلی و 33 مؤلفه و با تغییرات اندک در 156 شاخص نشان داده است که الگوی طراحی شده، با ویژگی های سازمان بسیج مهندسین سازگار بوده و با ضریب روایی 93% و پایایی 977/0، برای اجرا در این سازمان قابل اتکا است. در انتها نیز پیشنهادهایی برای بسترسازی اجرای الگو ارایه گردیده است.

این پژوهش با هدف طراحی الگوی مطلوب فرهنگ سازمانی سازمان های نظامی و انتظامی، درپی پاسخ به این سؤال است که الگوی بومی شناخت و مدیریت فرهنگ سازمانی سازمان های نظامی و انتظامی کدام است؟ برای دست یابی به الگویی که بتواند پاسخ دقیق و صریحی به سؤال فوق باشد، ابتدا مدل ها و الگوهای مختلف فرهنگ سازمانیِ ارائه شده نظریه پردازان و صاحب نظران، به دقت مورد بررسی قرار گرفت و پس از تحلیل نقاط قوت و ضعف هر کدام و با توجه به اقتضائات و الزامات سازمان های نظامی و انتظامی، ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های الگوی پیشنهادی احصا و برای سنجش و تعیین میزان اهمیت و اعتبار هر شاخص، در اختیار خبرگان قرار گرفت. الگوی پیشنهادی دارای پنج بعد، بیست ویژگی و نودوچهار شاخص است که با روایی بالایی (7/93) به تأیید خبرگان رسید. در تجزیه وتحلیل داده های این پژوهش کاربردی، از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. یافته های پژوهش، پنج نوع فرهنگ (آرمان گرا، تعالی گرا، تحول گرا، قانون گرا و مکتبی) را برای این الگو برمی شمارد که فرهنگ تعالی گرا رتبه اول و فرهنگ قانون گرا رتبه آخر را کسب کرده است. این الگو با توجه به ابعاد سازمانی و با برخورداری از فرهنگ های یاد شده، می تواند به طور منطقی و همه جانبه، فرهنگ سازمانی جامعه مورد مطالعه را سنجش، اندازه گیری، رصد و مدیریت کرد.