الهه میگون پوری

کشورهای در حال توسعه به منظور کامیابی در رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، و ایجاد شرکت های چند ملیتی کوچک، به کسب و کارهای کوچک و متوسط نگاه ویژه ای دارند. بنابراین استفاده کامل از ظرفیت های موجود این نوع از کسب وکارها در توسعه اقتصادی کشورها اهمیت بسزایی دارد. همچنین با توجه به پدیده جهانی سازی و کاهش مرزهای تجاری کشورها، اهمیت بین المللی سازی کسب و کارهای نوپا بویژه درحوزه فناوری های پیشرفته ای (همچون بایو، نانو و انرژی های تجدیدپذیر) در رشد و توسعه منطقه ای و ملی بیش از پیش نمایان گردیده است. همچنین بسیاری از این شرکتهای موفق در بین المللی سازی علاوه بر مزیت استفاده از دانش و فناوری از مزیت مهارتهای نیروی انسانی و تعاملات و شبکه های مابین آنها سود می برند. با وجود اهمیت مسائل ذکر شده هنوز یک مدل بومی عملیاتی و روشن که ناشی از بررسی عمیق عوامل موجود و ترکیب عوامل ذکر شده در کنار هم و بصورت کل نگر باشد در این زمینه باشد وجود نداشته و مطالعه جامعی در کشور انجام نشده است و خلاهای فراوانی در زمینه توسعه بین المللی شدن کسب وکارهای کوچک و متوسط حوزه ذکر شده وجود دارد.

دستیابی به نوآوری های مستمر مستلزم ایجاد نوآوری به گونه ای نظام مند می باشد. این امر مستلزم شناسایی ماهیت فرآیندها و چگونگی پیدایش سازوکارهای سیستم های نوآوری است. پژوهش حاضر با درک اهمیت و نقش سیستم های نوآوری فناورانه در توسعه فناوری و با توجه به کمبود مطالعات پیشین در حوزه شناسایی عوامل تاثیر گذار بر پیدایش این گونه سیستم ها، در پی مفهوم سازی و پاسخ به این سئوال می باشد که «عوامل موثر بر فرآیند شکل گیری سیستم های نوآوری فناورانه در ایران چه عواملی هستند و چگونه بر شکل گیری این گونه سیستم ها تاثیر می گذارند؟». روش پژوهش این پژوهش کیفی بوده و با استفاده از شیوه نظریه برخاسته از داده ها انجام شده است. در این پژوهش مصاحبه های عمقی و هدفمند با 9 نفر از خبرگان آشنا به مفاهیم نوآوری فناورانه و سیستم های نوآوری در سه گروه دانشگاهی، سیاست گذار و صنعتگر و به مدد روش گلوله برفی انجام شد. با استفاده از تحلیل مصاحبه ها مشخص شد که پنج گروه از عوامل زمینه ای، محیطی، ساختاری، کارکردی و راهبردی بر شکل گیری سیستم های نوآوری فناورانه در کشور موثرند که در قالب 17 مقوله مجزا دسته بندی شدند. در پایان هم مکانیزم چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر پیدایش سیستم نوآوری فناورانه در کشور در قالب یک مدل تجسمی ارایه شده است.