محمود رنجبر دستنایی

گردشگری براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری، به کلیة فعالیت های افرادی اطلاق می شود که به مکان هایی خارج از محیط عادی خود، به منظور گذراندن ایام فراغت، انجام کار و سایر هدف ها، برای مدت کمتر از یک سال می روند. بسیاری از کشورها، صنعت گردشگری را به عنوان یکی از منابع درآمدزای خود می دانند و همواره می کوشند آن را توسعه دهند، اما توسعه این صنعت، بدون توسعه امکانات زیر بنایی و ایجاد زیرساختهای مناسب، امکان پذیر نیست. کشور ایران و به دنبال آن استان های کشور که دارای پتانسیل های فراوانی از نظر جاذبه های تاریخی و طبیعی هستند، می توانند با تأمین وتوزیع مناسب امکانات و زیرساخت ها، به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد از طریق این صنعت امیدوار باشند، زیرا انتظار می رود این صنعت تا پایان دهه اخیر بیش از 40 درصد از اشتغال جهان را به خود اختصاص دهد و منابع درآمد آن تا سال 2020 به 6/1میلیارد دلار برسد. در همین راستا، استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن قابلیت های فراوان اکوتوریسمی به علت نبود زیرساختها و عدم توزیع مناسب آنها، تاکنون نتوانسته از این قابلیتها استفاده کند. در این تحقیق، مسیر گردشگری شمال شرق استان که یکی از مسیرهای پنجگانه گردشگری استان است، بررسی شده است. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی بوده و برای تحلیل داده ها از تکنیک اسکالوگرام استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که از 270 کیلومتر مسیر گردشگری شمال شرق استان که به پنج محور به طول تقریبی 50 تا 60 کیلومتر تقسیم می شود، محور 2 (بعد از روستای امیدآباد، چلگرد و دیمه) و محور 3 (بعد از روستای دیمه، سودرجان و یان چشمه) در وضعیت ضعیف قرار دارند، محور 1 (شهرکرد، سورشجان، فارسان، باباحیدر و امیدآباد)، و محور 4 (روستای یان چشمه، یاسه چا و هوره) از نظر وجود امکانات و توزیع مناسب آنها، دارای وضعیت متوسط هستند و محور 5 ( بعد از هوره، سامان و شهرکرد) از نظر وجود امکانات و زیرساختها، وضعیت مطلوبی دارد. بنابراین، باید با ایجاد امکانات ریرساختی و توزیع مناسب خدمات در محورهای شماره 1 و 4، آنها را به سمت وضعیت مطلوب هدایت کرد، محورهای شماره 2 و 3، که در وضعیت نامطلوب قرار دارند، را با توزیع درست خدمات، بخصوص در محور 2 -که خدمات عمدتا در شهر چلگرد متمرکز شده است- به سمت وضعیت نسبتا مطلوبی ارتقا داد، و در حفظ و نگهداری از امکانات موجود در محور شماره 5 -که دارای بهترین شرایط نسبت به سایر محورهاست- تلاش کرد. همچنین، در اولویت بندی محورها، برای توسعه زیرساختها؛ محور شماره 3 در اولویت اول و محور شماره 5 در اولویت آخر قرار گرفت.

هدف از تحقیق حاضر ارزیابی و اولویت بندی ابشارهای استان لرستان در جهت سرمایه گذاری و انتخاب یکی از آبشارهای هفت گانه استان لرستان در جهت معرفی به عنوان منطقه نمونه گردشگری است.جامعه آماری مورد نظر هفت آبشار مطرح استان و جامعه خبرگان وکارشناسان گردشگری استان می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی بوده و ابزار گرد آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای، مشاهده ی میدانی و پرسشنامه می باشد. از آنجا که شاخص مشخصی از سوی سازمان برای اولویت بندی جاذبه ها به منظور انتخاب مناطق نمونه ارائه نگردیده، لذا با استفاده از نظر کارشناسان گردشگری استان معیارها و زیر معیارهایی انتخاب گردید؛ با توجه به اینکه معیارهای مورد نظر در اولویت بندی از ارزش واعتبار متفاوتی برخوردار بودند، لذا تکنیک سلسله مراتبی AHP بهترین روشی بود که در آن اهمیت هر یک از معیارها که ترکیبی از معیارهای کمی و کیفی بود مد نظر قرار می گرفت. لذا با استفاده از این تکنیک اقدام به اولویت بندی این مناطق شد. نتایج تحقیق نشان داد که: آبشار زیبای بیشه در شهرستان درود با کسب امتیاز 194/0دارای بهترین شرایط به منظور سرمایه گذاری بوده و پتانسیل کافی را جهت معرفی به عنوان یک منطقه نمونه گردشگری را داراست. بعد از این آبشار، آبشار نوژیان با ارتفاع بیش از 90 متر و امتیاز اکتسابی147/0 از شرایط مناسبی برای سرمایه گذاری برخوردار بوده وسایر آبشارها در رده های بعدی قرار می گیرند.