مجید جمالی افوسی

به طور سنتی سازمان ها از رویکرد استراتژی رقابتی در تدوین راهبردهای خود استفاده می کنند. درصورتیکه، در فضای کسب وکار امروز که در آن سازمان ها تعامل بیشتری با یکدیگر داشته و بر یکدیگر اثر می گذارند، مدیریت استراتژیک نیازمند طرز فکری جدید و دیدگاهی تعاملی به منظور جایگزین نمودن رویکرد رقابتی-مشارکتی با رویکرد رقابتی است. این دیدگاه جدید در مفهوم «اکوسیستم کسب وکار» تجلی می یابد. اکوسیستم کسب وکار شبکه ای از بازیگران مختلفی است که موفقیت و بقای آن ها به یکدیگر وابسته است. مطابق این مفهوم، سازمان های امروزی نه به صورت بازیگران مجزا، بلکه باید به صورت جزئی از یک اکوسیستم درنظر گرفته شوند. این سازمان ها درون شبکه ای متشکل از بازیگران مختلف به فعالیت می پردازند، لذا استراتژی آنها باید هم براساس محیط درون و برون سازمان(استراتژی سطح سازمان) و هم براساس تعامل با سایر بازیگران (استراتژی سطح اکوسیستم کسب وکار) تدوین شود. این تحقیق با تمرکز بر تعامل سازمان ها با یکدیگر، به تبیین اهداف استراتژیک صنعت بانکداری ایران در سطح اکوسیستم کسب وکار پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش ترکیبی(کیفی-کمی) و جامعه آماری آن صنعت بانکداری است. در فاز کیفی، با 30 خبره نظام بانکی ایران، مصاحبه های عمیق با سوالات باز انجام شده که پس از تلخیص و طبقه بندی داده ها با کمک روش داده بنیاد، اهداف استراتژیک سطح اکوسیستم کسب وکار صنعت بانکداری شناسایی شده است. در فاز کمی، این اهداف از طریق پرسشنامه توسط 100 خبره نظام بانکی مورد تأیید قرار گرفته است. از نتایج مهم این تحقیق می توان به شناسایی و تبیین پنج هدف استراتژیک در سطح اکوسیستم کسب وکار صنعت بانکداری کشور نام برد که جزو نوآوری این تحقیق نیز به شمار می آید.

امروزه با عبور از اقتصاد سنتی به اقتصاد نوآوری، مدیریت راهبردی نیازمند طرز فکری جدید و دیدگاهی تعاملی است و این دیدگاه در مفهوم «اکوسیستم کسب وکار» تجلی می یابد. اکوسیستم کسب وکار شبکه ای است از بازیگران مختلف که موفقیت و بقای آن ها به یکدیگر وابسته است. این مفهوم بیان می کند سازمان ها نه به صورت بازیگران مجزا، بلکه باید به صورت جزئی از یک اکوسیستم در نظر گرفته شوند و در تدوین راهبرد های آن ها باید به تعامل بازیگران اکوسیستم کسب وکار نیز توجه شود. این تحقیق با دیدگاهی تعاملی به تبیین اهداف راهبردی کارت امتیازی متوازن در صنعت بانکداری ایران پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش از نوع ترکیبی (کیفی-کمی) است. جامعه آماری این تحقیق صنعت بانکداری و نمونه آماری آن خبرگان نظام بانکی کشور است و از فن گلوله برفی برای تعیین خبرگان استفاده شده است. ابتدا در فاز کیفی، اهداف راهبردی در سطح سازمان و اکوسیستم کسب وکار از طریق مصاحبه عمیق و سؤالات باز استخراج و با کمک روش داده - بنیاد تلخیص و طبقه بندی شده و سپس در فاز کمی، این اهداف از طریق پرسش نامه توسط خبرگان تأیید شده اند. برای برآورد ضریب اعتبار ابزار پژوهش حاضر، از روش آلفای کرونباخ و نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده است. از نتایج مهم این تحقیق می توان به شناسایی و تبیین 22 هدف راهبردی شامل 17 هدف در سطح سازمان و 5 هدف در سطح اکوسیستم کسب وکار در صنعت بانکداری کشور نام برد که جزو نوآوری این تحقیق نیز به شمار می آید.