عبدالحمید فرزانه

در حقیقت، هر دانشی باید فلسفه و دلیلی برای پیدایش و توسعه ابعاد مختلف آن وجود داشته باشد. یکی از علوم اسلامی که فلسفه نیز دارد، اصول فقه است.فلسفه اصول فقه، دانشی است که به نقد چیستی، ساختار، روش، مبادی، موضوعات، ادله و غایات اصول فقه می پردازد. این دانش، دارای سه محور کارکردی است؛ ابتدا توصیف و تعریف موضوعات مورد نظر خود را مطرح می سازد و سپس به کار سنجش گری و نقد آنها می پردازد و آن گاه چنانچه لازم ببیند؛ راهکارها و توصیه هایی برای بهبود علم اصول و کارآمدتر شدن آن در استنباط های فقهی ارایه می نماید.منابع اصلی فلسفه اصول فقه و اصول، همان کتاب و سنت است و از ادله چهارگانه قرآن، سنت، عقل و اجماع در مقام استدلال بهره می گیرد.غایت و اهدافی که در فلسفه اصول فقه پی گیری می شود به دو صورت قابل دست یابی است؛ یا این که این دانش در مقام ناظر به اصول فقه می نگرد که در این صورت غایت آن شناخت علم اصول از حیث ماهیت و ساختار، روش، مبادی و موضوعات و ادله آنها می باشد و در صورتی که به عنوان ما بعد طبیعت مد نظر قرار گیرد، غایت آن رسیدن به امکان و وقوع و ملاک های این دو و حدود و شروط نظریه های اصول فقه خواهد بود.

هدف از این پژوهش ارزیابی میزان اثربخشی برنامه های فرهنگی دفاتر فرهنگ دانشگاه آزاد اسلامی فارس از دیدگاه دانشجویان رشته های گوناگون این دانشگاه می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گرد آوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی بوده است و برای محاسبه حجم نمونه مورد نیاز از فرمول کوکران بهره گیری شده و جامعه آماری آن تمامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس به تعداد 120000 نفر بوده است، اگر چه تعداد نمونه به مقدار 384 پرسش نامه صحیح مبنای تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای انتخاب نمونه مورد نیاز از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و سه پرسش نامه محقق ساخته، مربوط به فعالیت های کانون قرآن و عترت، ستاد اقامه نماز و فوق برنامه های فرهنگی که از روایی قابل قبول برخوردار بوده استفاده شده است. پایایی پرسش نامه ها که از روش آلفای کرونباخ بدست آمده به ترتیب 86/0 ، 85/0 و82/0 بوده است. نتایج نشان دادند میانگین تاثیر گذاری برنامه های فرهنگی بخش های سه گانه یاد شده از دیدگاه دانشجویان پایین تر از سطح قابل قبول ارزیابی شده و تفاوتی معنادار بین عملکرد برنامه های فرهنگی از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر وجود ندارد و فقط دانشجویان رشته پزشکی عملکرد برنامه های کانون قرآن و عترت را بالاتر از حد نرمال ارزیابی کرده اند.

هدف از این پژوهش مقایسه اولویت بندی عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان بر مبنای متغیر جمعیت شناختی دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس بوده است. روش پژوهش از نوع طرح متوالی اکتشافی بوده است. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان استان فارس به تعداد 120000 نفر می باشند. روش نمونه گیری در بخش کیفی هدفمند و در بخش کمی نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری تصادفی طبقه ای بوده است. تعداد نمونه شامل 384 نفر از دانشجویان با استفاده از فرمول کوکران بوده است. ابزار پژوهش با استفاده از پرسش نامه ساخته شده به وسیله امیریان زاده و فرزانه (1393) در 4 بعد بوده است. یافته ها نشان دادند: بین دانشجویان دانشکده های گوناگون از عامل های مؤثر بر پوشش تفاوتی معنادار وجود نداشت. بین نظر دانشجویان از عامل های مؤثر بر پوشش تفاوتی معنادار وجود داشت و تفاوت مربوط به بعد عامل های فردی- خانوادگی بوده است. بین اولویت بندی دانشجویان زن و مرد از عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان تفاوتی معنادار وجود نداشت. بین اولویت بندی دانشجویان بومی و غیربومی از عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان تفاوتی معنادار وجود ندارد. بین اولویت بندی دانشجویان متأهل و مجرد از عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان تفاوتی معنادار وجود نداشت. نتایج تحلیلی مصاحبه های گوناگون با متخصصان حوزه و دانشگاه و برخی ازدانشجویان نشان دادند که ضعف نگرش در سیاست گذاران و برنامه ریزان، بی توجهی به ریشه یابی و حل عامل های مهم، نبود نگاه جامع نگر نسبت به پوشش و حجاب، ناهماهنگی در عملکرد مجموعه های مدیریتی نظام، نداشتن آگاهی درست نسبت به اهمیت حجاب و فلسفه پوشش، احساس نیاز به جلب توجه دیگران، آشنایی نداشتن والدین با فلسفه و ارزش پوشش، ترویج بی حجابی در رسانه ها، کمبود منابع علمی ارزشمند و معتبر در زمینه حجاب و سیاسی شدن مسأله از جمله عامل های وجود ناهنجاری درعرصه پوشش و حجاب می باشد.

:پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی پوشش از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس انجام شد. روش:روش پژوهش، ترکیبی به شیوه طرح متوالی اکتشافی بوده است. جامعه پژوهش، کلیه دانشجویان استان فارس و شیوه نمونه گیری در بخش کیفی، هدفمند و در بخش کمّی، خوشه ای و تصادفی طبقه ای بود. ابزار پژوهش با استفاده از پرسشنامه امیریان زادهو فرزانه(1393) در چهار بُعد ساخته شد. یافته ها:از بین عوامل فردی- خانوادگی، هویت فرد؛ از بین عوامل فرهنگی- تربیتی، چرخش ارزشها؛ از بین عوامل سیاسی- اجتماعی، بی اعتنایی به ارزشهای جمهوری اسلامی و از بین عوامل مدیریتی- حکومتی، ضعف نظام در ارائه الگوی مناسب و زیبای لباس وحجاب، از بالاترین تأثیرگذاری منفی بر نوع وکیفیت پوشش جوانان برخوردار است. افزون بر این، بین دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف، از نظر عوامل مؤثر بر پوشش، تفاوت معناداری وجود داشت که مربوط به بُعد عوامل فردی- خانوادگی بود. نتیجه گیری:بهترین راهکار ارائه شده از سوی دانشجویان برای بهبود وضعیت پوشش، مربوط به آزادی و استفاده نکردن از زور و اجبار و پس از آن فرهنگ سازی و تبیین فلسفه و آثار سازنده رعایت موازین شرعی پوشش و حجاب است.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی گرایش های فرهنگی در دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی استان فارس بود.با این نگاه که این گرایش ها بر روند مسایل آموزشی و کار مدیران مراکز آموزش عالی نیز تأثیرگزار است. بدین منظور 405 دانشجو با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته در خصوص گرایش های فرهنگی را تکمیل کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های تی و تحلیل واریانس نشان داد میزان استفاده از اوقات فراغت، موسیقی (مدرن و سنتی) و مدیریت بدن در دانشجویان کمتر از متوسط است؛ اما ارزش های خانوادگی و هویت سنتی دانشجویان بالاتر از متوسط بود. هم چنین میانگین گرایش های خانوادگی سنتی دانشجویان بیشتر از مدرن بود. میانگین نمرات دانشجویان پسر در اوقات فراغت سنتی، مدرن و موسیقی سنتی بیشتر از میانگین دانشجویان دختر بود. با این حال دانشجویان دختر میانگین بالاتری در گرایش های خانوادگی مدرن کسب کردند. محل تحصیل و قومیت نیز با برخی از گرایش های فرهنگی دانشجویان رابطه معنی داری داشتند. یافته ها نشانگر آن بود که گرایش های فرهنگی مدرن در دانشجویان بر گرایش های سنتی برتری ندارند با این حال در این زمینه تفاوت های جنسی وجود دارد. بر اساس نتایج پیشنهاد شد مدیران آموزش عالی باتوجه به تاثیر نشاط و غنای فرهنگی دانشجویان در کسب علم و دانش، برنامه ریزی و اجرا و نظارت بر امور فرهنگی را به طور جدی در دستور کار خود قرار دهند.

هدف از این پژوهش، اثبات وجود پیش فرض هایی برای اخلاق حرفه ای مدرسان دانشگاه ها در آموزه های دینی است. بدین منظور با روش تحقیق کتابخانه ای و تحلیل و توصیف آیات قرآن و احادیث معصومین(ع) و دیدگاه های صاحب نظران، یافته هایی به دست آمد که نشان داد نه تنها بیشتر این پیش فرض ها با آخرین دست آوردهای علوم جدید همخوانی دارد بلکه برخی از آنها می تواند تاثیر گذاری بسیار بالایی در توفیق متولیان امر تعلیم و تربیت در داشته باشد. نتایج به دست آمده سه دسته پیش فرض عمده را برای ورود به عرصه تعلیم و تربیت به اثبات رساند که پایبندی به آن ها اساتید را در رسیدن به اهداف آموزشی و پرورشی خود موفق می دارد. این پیش فرض ها شامل عناصر و پیش فرض های اعتقادی: شامل باور کارآمدی ویژه انگیزه الهی، ایمان به نظارت دائمی خداوند و آشکار شدن واقعیت ها در قیامت، باورداشتن هدفمندی آفرینش و خلیفه الهی انسان و پیش فرض های معرفتی شامل والایی دانش و دانشوری، مقدم بودن تعلیم بر تزکیه از لحاظ فرایند، تقدم ارزشی تزکیه بر تعلیم، لزوم مخاطب شناسی و پیش فرض های رفتاری شامل آغاز کردن از خود و حفظ و تقویت جایگاه علمی خویش، رعایت وضعیت ظاهری مناسب ، نظم و انضباط کاری، مهربانی با مخاطبان و صداقت و یک رنگی و مثبت نگری که نقش اساسی در دست یابی به اهداف آموزشی و پرورشی آنان ایفاء می نماید.

افکار عمومی، از ابزارهای نظارت عمومی بر دولت است. نظارت عمومی بر دولت از سازوکارها و بسترهای تضمین حقوق شهروندی و ضامن ثبات دولت است. در صورت شکل گیری افکار عمومی به معنای واقعی کلمه و نادیده گرفتن آن توسط دولت، افکار عمومی قابلیت تبدیل به نافرمانی مدنی را دارد. بهره مندی شهروندان از آزادی های اجتماعی، شکل دولت، کارکرد و نحوه انتخاب اعضای دولت از جمله عوامل مؤثر در شکل گیری و اثرگذاری افکار عمومی به عنوان یکی از مهم ترین عناصر کنترل قدرت در هر کشورند. در این پژوهش با تشریح جایگاه افکار عمومی در کنترل قدرت به مبانی شکل گیری و تأثیرگذاری افکار عمومی پرداخته شده و اعمال قدرت نظارتی افکار عمومی از منظر حقوق عمومی بررسی شده است.

هدف این پژوهش بازشناسی حق برخورداری از سواد رسانه ای از چشم انداز حوزه ی عمومی به منظور کنترل قدرتِ دولت می باشد. پژوهش با مداقه حق برخورداری از سواد رسانه ای در تکوین، تغییر، دوام و تثبیت افکار عمومی در حوزه عمومی، نظارت بر دولت را مورد بررسی قرار خواهد داد. این نوشتار به صورت تحلیلی_ توصیفی با روش کتابخانه ای برای پاسخ به پرسش ها و محک فرضیات انجام شده است. نتایج نشان می دهد حفظ جهان زیست به مدد ارتقای سواد رسانه ای حق شهروندان به منظور حفظ حوزه عمومی است. باز تعریف حوزه عمومی در جوامع به خواست و مطالبه گری جمعی وابسته می باشد. از ویژگی های این حوزه نظارت گری، انتقادگرایی و شفافیت تصمیمات سیاسی ناشی از نیاز عموم به دلیل آگاهی سابق یا افزایش رشد سواد فعلی جامعه می باشد. باتوجه به نتایج، پیشنهاد می گردد؛ به منظور ارتقا سطح مشارکت آگاهانه طبق نظریه پارکینسون، سطح سواد رسانه ای بهبود یابد بدین منظور آموزش سواد رسانه ای نیز محدود به آموزش های رسمی نگردد و از گذرگاه های متعدد که دارای محمل قانونی می باشند، همچون صدا و سیما و آموزش های ضمن خدمت با توجه به ظرفیت های بالقوه قانون اساسی و قانون مدیریت خدمات کشوری صورت پذیرد.