سید مرتضی نوربخش

هدف: اصلاح و الگوی مصرف یک موضوع کلیدی است که نیاز به مدیریت راهبردی دارد و تنها در قالب مدیریت تحول راهبردی که شامل اصلاح ساختارها، فرآیندها و تدوین راهبردهاست. هدف از نوشتار معرفی روش (مدل معادلات ساختاری) عملکرد خدمات نیروی انتظامی را با نگرش به ستانده و نتیجه، مشارکت کارکنان و استفاده از معیارهای برای حل مسایل، و برنامه ریزی و شناخت متغیرهای مکنون از جمله فرهنگ سازی، جامعه پذیری و اطلاع رسانی و انضباط اجتماعی را بر اصلاح الگوی مصرف در حوزه های فردی از جمله انرژی، فرمان و مکان و حوزه های اجتماعی از جمله اصلاح مکانیزم های قیمت ها و .... را مورد ارزیابی قرار دهیم.روش: روش مطالعه پژوهش حاضر اکتشافی و پیمایشی است. جامعه آماری آن کلیه دانشجویان کارشناسی سال چهارم در سال 1388 دانشکده علوم و فنون انتظامی است. در این مطالعه برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردیده است و برای ابزار گردآوری داده های آن پرسشنامه می باشد.یافته ها: نشان می دهد که بین فرهنگ سازی، جامعه پذیری و انضباط اجتماعی و بهره وری اجتماعی حاصل از مصرف، رابطه معنا داری وجود دارد.نتایج: در افزایش بهره وری اجتماعی، عامل کنترل مصرف انرژی ها به عنوان یک عامل موثر و مهم است که این عامل از سه بعد فرهنگی، جامعه پذیری و انضباط اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین در خصوص مدیریت مصرف می توان گفت این موضوع نیز از بعد فرهنگی، جامعه پذیری و انضباط اجتماعی حایز اهمیت است که کنترل آن باعث افزایش بهره وری اجتماعی و انتظامی خواهد شد.

هدف و زمینه: استرس شغلی یکی از شایع ترین بیماری های عصر ماست. تحقیقات نشان می دهند که استرس شغلی می تواند از ناحیه عوامل فردی، ماهیت و ویژگی های شغلی و نقش های سازمانی، ساختار سازمانی، ارتباطات، مدیریت سازمان و غیره بر فرد وارد شود. بنابراین شناخت و درک صحیح از عوامل استرس زای شغلی و تعدیل و کاهش آن ها تا سطح منحنی نرمال می تواند باعث ایجاد بسترهای رشد و بالندگی سازمان شود. هدف کلی در این تحقیق شناسایی میزان استرس شغلی دانش آموختگان شاغل در کلانتری های تهران بزرگ و عوامل موثر بر آن است. روش: این پژوهش از نوع پیمایشی می باشد. متغیرهای موثر بر استرس که در این تحقیق به آن پرداخته شده است عبارتند از: ویژگی های فردی (سن و جنسیت)، ساختار سازمانی، ویژگی های نقش، آموزش و منابع محیطی. برای سنجش میزان تاثیر هر یک از این متغیرها از روش های مختلف مثل تحلیل رگرسیون ساده و چند متغیره، ضریب همبستگی اسپیرمن، من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموختگان دانشگاه علوم انتظامی از سال 1380 تا 1385 میباشند که در کلانتریهای تهران بزرگ مشغول به کار هستند. نمونه ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند که با توجه به حذف پرسشنامه های ناصحیح و ناقص تعداد 107 پرسشنامه صحیح جهت تحلیل آماری مورد قبول واقع شده اند. یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق بین ویژگی های فردی کارکنان (سن، جنسیت، تاهل و. . . ) و همچنین منابع محیطی با استرس شغلی کارکنان رابطه ای مشاهده نشد؛ ولی بین آموزش، ویژگی های نقش و ساختار سازمانی، رابطه معناداری وجود دارد. نتایج: بر اساس تحلیل رگرسیون چندمتغیره از بین متغیرهای مستقل مورد بررسی متغیر ساختار سازمانی سهم بیشتری در پیشگویی رفتار متغیر وابسته دارد.

مهاجرت از روستا به شهر همواره وجود داشته و دارد و این از پویایی جامعه حکایت دارد. موضوع مهاجرت های روستایی- شهری همواره مورد توجه اندیشمندان علوم مختلف است. اما مهاجرت بی رویه و تخلیه روستاها از نیروی کارامد امروزه یکی از نارسایی های اجتماعی- اقتصادی جامعه روستایی کشورمان است. ادبیات توسعه در کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که مهاجرت های روستا- شهری تأثیرات منفی بسیاری بر ناحیه مبدأ و مقصد نهاده است. هرچند در طی دهه های گذشته تلاش های بسیاری در جهت شناخت این پیامدها و یافتن راهکارهایی جهت کاهش این معضل صورت گرفته است با این حال این تلاش ها به دلیل فقدان دیدگاه راهبردی و یکپارچه چندان با موفقیت همراه نبوده است. در دیدگاه راهبردی با تأکید بر توسعه پایدار یکی از راه های ماندگاری جمعیت در روستاها پایدار نمودن کیفیت زندگی روستاییان شامل دست یابی به برابری و حفظ تنوع فرهنگی، افزایش حس جمعی و شهروندی، دست یابی به کیفیت و بهتر نمودن کیفیت زندگی و هر نوع تغییر در فعالیت های اقتصادی که موجب ارتقاء و بهکرد کیفیت زندگی شود معرفی شده است.در این مقاله با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت ها و تهدیدهای خارج از عرصه سکونتگاه های روستایی دهستان سلوک بخش مرکزی شهرستان هشترود بادید یکپارچه تبیین گردیده و اقدامات راهبردی جهت حل مسائل مربوط به ماندگاری جمعیت در روستاهای مورد مطالعه ارائه شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف و ماهیت بر روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استوار است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با آگاهی از جنبه های داخلی (قوت ها و ضعف ها) و خارجی (فرصت ها و تهدیدها) راهبرد تهاجمی موثرترین راهکار پیش روی منطقه جهت ماندگاری جمعیت در مناطق روستایی است.

زمینه و هدف : بروز و افزایش جرم سرقت در میان جوانان جامعه یکی از مشکلات روزافزون است. این تحقیق در پی بررسی عوامل اجتماعی و پیشگیری وضعی مؤثر بر جرم سرقت و ارائه راه حل ها و راهکارهای متکی بر پژوهش در سطوح خرد و کلان برای کاهش و تعدیل جرم که در بین جوانان بزه کار که به دلایل متعدد از جمله اجتماعی، انتظامی و... شایع است، می باشد روش پژوهش : تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی  و مقطعی می باشد که به  روش پیمایشی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل، جوانان مجرم مرتکب سرقت ساکن در شهرستان سنندج در سال 1397-1396 است. که این تعداد شامل 500 نفر بوده اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه است، برای بررسی معنی داری و میزان تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از رگرسیون لجستیک استفاده شده است یافته ها و نتایج : درنهایت متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی در میان عوامل اجتماعی با تاثیر 91 واحدی بر متغیر وابسته، بیشترین تاثیر را بر متغیر  وابسته دارد. متغیر تکنیک های پیشگیری وضعی در میان عامل انتظامی با میزان تاثیر 85 واحدی در مقام دوم تاثیر بر متغیر وابسته قرار دارد و متغیرهای میزان دینداری، ارتباط با دوستان مجرم و ساختار خانواده به ترتیب با تاثیر 40، 32 و 8 واحدی در مقام های سوم تا پنجم تاثیر بر متغیر وابسته قرار دارند. یافته ها و نتایج نشان داد که، مقدار ضرایب متغیرهای مستقلی که وارد مدل شده اند، از 310/0 تا 556/0 متفاوت است. و این به این معنی است که متغیرهای مستقلی که به مدل وارد شده اند از 0/31 درصد تا 0/55 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند

موضوع مهاجرت های روستایی- شهری همواره مورد توجه اندیشمندان علوم مختلف بوده است. مهاجرت در کشورهای درحال توسعه باعث بدترشدن اوضاع در مبدأ از یک سو و ایجاد مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مقصد به دلیل نبود امکانات اضافی متناسب با میزان مهاجرت می شود. ازاین رو طی دهه های گذشته تلاش های بسیاری در جهت شناخت این پیامدها و جست وجوی راهکارهایی برای کاهش این معضل صورت گرفته که متأسفانه به دلیل فقدان دیدگاه راهبردی و یکپارچه چندان با موفقیت همراه نبوده است. در دیدگاه راهبردی با تأکید بر توسعة پایدار، یکی از راه های ماندگاری جمعیت در روستاها پایدارسازی کیفیت زندگی روستاییان شامل دستیابی به برابری و حفظ تنوع فرهنگی، افزایش حس جمعی و شهروندی، دستیابی به کیفیت زندگی و بهترکردن آن و هر نوع تغییر در فعالیت های اقتصادی که موجب ارتقا و بهکرد کیفیت زندگی شود معرفی شده است. در این مقاله با استفاده از ابزار تحلیلی مبتنی بر تکنیک SWOT نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت ها و تهدیدهای خارج از عرصة سکونتگاه های روستایی دهستان سلوک بخش مرکزی شهرستان هشترود با دید یکپارچه تبیین شده و اقدامات راهبردی برای حل مسائل مربوط به ماندگاری جمعیت در روستاها (مهاجرت) در روستاهای مطالعه شده ارائه گردیده است. یافته ها نشان می دهند که ازطریق توسعة کارآفرینی و نیز رویکرد مشارکتی به برنامه های توسعة روستایی می توان ضمن تقویت روحیه و بالابردن انگیزه، زمینه های امیدواری را در روستاها تقویت کرد و از این طریق انگیزة ماندگاری در روستاها را قوت بخشید.

زمینه و هدف : بافت های قدیمی اکثر شهرها به مرور زمان و در اثر تحولات جدید، عملکرد گذشته خود را از دست داده و رفته رفته رو به اضمحلال گذارده و امروزه به عنوان بزرگ ترین معضل و عدم امنیت در شهرها مطرح هستند. یکی از لوازم برنامه ریزی در دنیای جدید، توجه به مشارکت فعال و اثربخش افراد جامعه، در تمام ابعاد مختلف توسعه است. به نظر می رسد که مشارکت، پدیده پیچیده ای است که به تعداد زیادی از متغیرهای سرمایه اجتماعی وابسته می باشد. هدف مقاله حاضر، با مطالعه موردی محله شاطرآباد کرمانشاه، در پی آن است تا راهکارهایی به منظور بهره گیری از سرمایه های اجتماعی در جهت احیا و امنیت بافت قدیمی محله، ارائه دهد. روش شناسی : این مقاله از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از پیمایش های میدانی پرسشنامه و مشاهده استفاده شده است. یافته ها: بررسی ها نشان داد که بین دو متغیر اصلی مطرح شده در سؤالات تحقیق، رابطه معنادار و مستقیم برقرار است و توجه به ظرفیت ها و سرمایه های اجتماعی- فرهنگی موجود در محله و ارتقای آن ها، می تواند در تسریع روند نوسازی محله و پایدار ساختن آن مؤثر باشد. نتیجه گیری : در بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی، «آگاهی و توجه» بیشترین همبستگی را با تمایل به مشارکت در نوسازی محله نشان می دهد. همچنین آزمون سؤالات نشان داد که بین سرمایه اجتماعی ساکنان محله و هویت امنیتی و فرهنگی محله رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این رابطه نشان می دهد که با افزایش سرمایه اجتماعی، می توان انتظار داشت که تمایل به ارتقای امنیت و حفظ هویت فرهنگی محله، افزایش یابد. هویت فرهنگی در رویکردهای نوین برنامه ریزی، به عنوان یک عامل و محرک توسعه پایدار مطرح است. با توجه به این رویکرد، نگاه به محله شاطرآباد به عنوان یک مرکز قدیمی در بافت مرکزی شهر کرمانشاه است که دارای اهمیت امنیت عمومی و فرهنگی بوده و به مثابه ثروتی بالقوه در اقتصاد شهری، اهمیت و توجهی مضاعف می یابد.

صرف نظر از اینکه در یک دهه گذشته سهم زنان در آموزش عالی، به ویژه در مقاطع کارشناسی و عمومی افزایش یافته است و بارقه هایی از گسترش حضور زنان در موقعیّت های شغلی بالاتر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دیده می شود، امّا حضور ایشان در مقاطع بالای تحصیلی و شغلی نظام آموزش پزشکی همچنان اندک و کمرنگ بوده و نابرابری ها و تحریم های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در این حوزه چشمگیر است. در این مقاله، با اتخاذ رویکرد روش شناختی کیفی و با استفاده از تکنیک « مصاحبه با مطلعین کلیدی» تلاش شده است فهم شماری از مطلعین کلیدی نظام آموزش پزشکی ایران درباره این موضوع مورد مطالعه قرار گیرد. یافته های این واکاوی نشان می دهد که مشارکت کنندگان، پنج مقوله یا عامل مهم مرتبط با عاملیت و ساختار را به مثابه موانع عمده در مشارکت جدّی و واقعی زنان در مقاطع و مدارج بالای علمی و دانشگاهی نظام آموزش پزشکی مشخص کرده اند. این پنج عامل بازدارنده عبارتند از: « وارد شدن به حوزه ازدواج و خانواده»، « مردسالاری یا پدرسالاری موجود در فرهنگ جامعه ایرانی»، « مسائل مالی و اقتصادی»، « تفاوت های روانشناختی موجود میان دو جنس» و « مسأله رعایت حدود شرعی و عرفی در روابط بین دو جنس». همچنین از نظر مشارکت کنندگان، اگرچه نقش مسئولین و تصمیم گیران نظام آموزش پزشکی در عدم دستیابی زنان به پست های مدیریتی پررنگ است، اما نمی توان نقشی بازدارنده در خصوص ادامه تحصیل زنان برای ایشان قائل شد. من حیث المجموع، می توان عامل « خانواده مردسالار و مبتنی بر کلیشه های جنسیتی» را در صورت بندی تحریم های اجتماعی مبتنی بر جنسیت و سلب فرصت های برابر پیشرفت از زنان در حوزه نظام آموزش پزشکی ایران به عنوان عاملی بسیار مؤثر معرفی نمود.

یکی از ارکان اساسی توسعه در هر جامعه ای، موفقیت در تحصیل علم و آموزش در زمینه های تخصصی گوناگون و ایجاد فرصت های یکسان برای دستیابی همه افراد جامعه به این منابع می باشد. لذا کوشش شده است تا تأثیر سه عامل: سرمایه «فرهنگی»، سرمایه «اجتماعی» و سرمایه «اقتصادی» خانواده داوطلب، بر موفقیت در کنکور سراسری، مورد بررسی قرارگیرد. هدف تحقیق، تعیین میزان نقش سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی موجود در خانواده های پذیرفته شدگان بر موفقیت فرزندانشان در کنکور سراسری است. روش تحقیق بصورت پیمایشی و با تکنیک پرسشنامه ای انجام شده است که از نتایج بدست آمده می توان ادعا نمود که افزایش سرمایه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در داوطلبان متقاضی ورود به دانشگاه ها، موجب افزایش میزان موفقیت آنان می باشد. جامعه آماری از بین پذیرفته شدگان رشته برق دانشکده فنی دانشگاه تهران و آموزشکده کامپیوتر سازمان سنجش آموزش کشور در سال 1388 می باشد. در این پژوهش سه فرضیه و یک سوال مطرح است فرضیه اصلی پژوهش این است که آیا بین سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده با موفقیت در کنکور همبستگی معنی داری وجود دارد؟ نتیجه به دست آمده این است که همبستگی در سرمایه های فرهنگی و اجتماعی نسبتاً ضعیف و در سرمایه های اقتصادی متوسط می باشد.  نتایج پژوهش نشان می دهد داوطلبانی که از خانواده های دارای سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بالاتری برخوردارند در کنکور موفق تر می باشند. به دیگر سخن هرچه سرمایه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی بیشتر باشد موفقیت در کنکور بیشتر می باشد. 

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی و مطالعه سرمایه اجتماعی و تأثیر آن بر موفقیت دانشجویان دکتری دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی با دیدی جامعه شناختی بود. روش پژوهش، توصیفی پیمایشی و جامعه آماری شامل تمام دانشجویان دکتری ورودی 1392 رشته های علوم انسانی (دانشگاه های تهران، شهید بهشتی و علامه طباطبایی) به تعداد 1061 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری و فرمول کوکران برابر با 285 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس یافته های پژوهش، میزان تأثیر شاخص سرمایه اجتماعی در دانشجویان 100 درصد پایین بوده است. نتایج تبیینی نیز بیانگر این است که بین ابعاد سرمایه اجتماعی به عنوان متغیرهای مستقل (اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی) با پیشرفت تحصیلی رابطه معنی داری وجود ندارد. رابطه متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی و پیشرفت تحصیلی تأیید شد. همچنین پیشرفت تحصیلی برحسب جنس، محل سکونت، وضعیت تأهل تفاوت معنی داری را نشان نمی دهد.