محمدامین بهرامی

مقدمه: ارزشیابی عملکرد نظام سلامت، اطلاعات خوبی در مورد وضعیت نظام سلامت برای دولت ها و ملت ها ایجاد می نماید. به همین دلیل، در دهه ی اخیر بسیاری از کشورها بر ارزشیابی و گزارش عملکرد به عنوان وسیله ای برای کمک به تحقق اهداف سلامت و توسعه ی روش ها و ابزارهایی بدین منظور تمرکز کرده اند. هدف پژوهش حاضر طراحی الگویی شاخص محور (شامل زمینه های کلی و شاخص های مرتبط) برای ارزشیابی عملکرد نظام سلامت ایران بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی، تحقیقی، کاربردی و تطبیقی است، که در سال های 1387 و 1388 و در طی 3 فاز شامل بررسی مفاهیم نظری، تهیه ی پیش نویس شاخص های ارزشیابی عملکرد نظام سلامت و ایجاد اجماع انجام شد. داده های مورد نیاز از طریق پایش محیطی، مصاحبه ی چهره به چهره و مبتنی بر وب با استفاده از فرم های طراحی شده جمع آوری گردید. مرحله ی پایش محیطی فاقد جامعه ی پژوهش بوده، الگوهای استخراج شده در این مرحله به عنوان منابع اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین، جامعه ی پژوهش در مراحل مصاحبه و ایجاد اجماع شامل 31 نفر از صاحب نظران نظام سلامت ایران بود. روایی فرم های طراحی شده از طریق کسب نظرات استادان و پایایی آن نیز از طریق آزمون- بازآزمون اخذ گردید. برای تعیین مصاحبه شوندگان از رویکرد هدفمند و روش نمونه گیری فرصت طلبانه و برای ایجاد اجماع از تکنیک Delphi تعدیل شده استفاده شد. همچنین تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (درصد، میانگین و انحراف معیار) انجام گرفت. در مرحله ی پایش محیطی، الگوهای ارزشیابی عملکرد در کشورهای کانادا، استرالیا، نیوزلند، انگلیس و آمریکا و نیز چارچوب های ارزشیابی عملکرد سازمان جهانی بهداشت، سازمان همکاری و توسعه ی اقتصادی، سازمان جهانی استاندارد، مؤسسه ی کشورهای مشترک المنافع و آژانس توسعه ی بین الملل ایالات متحده و نیز برخی شاخص های موجود در کشور استخراج شدند. در مرحله ی مصاحبه نیز شاخص های پیشنهادی شرکت کنندگان در مصاحبه اخذ گردید. سپس مجموعه ی شاخص های جمع آوری شده در 31 زمینه ی کلی (معیار) دسته بندی شدند. یافته ها: پس از انجام 4 راند Delphi، 14 زمینه برای ارزشیابی عملکرد نظام سلامت ایران انتخاب شد. این زمینه ها عبارت بودند از وضعیت سلامت، تولیت (راه بری)، دسترسی، مخارج سلامت، تأمین مالی و عدالت، مراقبت های اولیه، مراقبت های سالمندی و سالمندی جمعیت، کیفیت خدمات، نظام بیمه ای، عملکرد بیمارستانی، پژوهش/تحقیق و توسعه، سلامت خصوصی (خصوصی سازی)، کارآیی و بهره وری، فن آوری و نظام های اطلاعات سلامت و نتایج سلامت. همچنین در دومین فرایند Delphi بر روی 175 شاخص در زمینه های منتخب اجماع حاصل شد. نتیجه گیری: الگوی نتیجه محور و شاخص محور طراحی شده، ابزاری برای ارزشیابی عملکرد نظام سلامت کشور ایجاد کرده است که به کارگیری آن فرصت خوبی برای بهبود عملکرد در طول زمان در اختیار سیاست گذاران قرار خواهد داد.

ارزیابى محیط داخلى شامل ارزیابى موقعیت یک سازمان، سنجش عملکرد، شناسایى مشکلات و توان بالقوه آن مى باشد. اگر ارزیابى محیط داخلى به درستى انجام شود سازمان می تواند تصویرى کامل از شرایط موجود به دست آورده، دورنماى مناسبى ترسیم کرده و برنامه هاى رقابتى و کارا را جایگزین برنامه هاى ناکارامد و نامرتبط موجود کند. هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی محیط داخلی بیمارستان های آموزشی درمانی شیراز بر اساس مدل شش بعدى وایز بورد بود. روش بررسی: پژوهش حاضر، توصیفى و کاربردى است که به صورت مقطعى انجام شد. 362 نفر از کارشناسان بیمارستان هاى آموزشى و درمانى شیراز وارد مطالعه شدند. داده ها توسط پرسشنامه اى استاندارد جمع آورى و امتیازات کسب شده به وسیله نرم افزار آمارى SPSS و آزمون t-test تحلیل شد. حداکثر امتیازات 7 امتیاز بود. امتیاز کمتر از 4 نشان دهنده قوت و امتیاز بیشتر از 4 نشان دهنده ضعف درنظر گرفته شد. یافته ها: میانگین امتیاز متغیرهاى مورد مطالعه در این پژوهش که شامل هدف گذارى، ساختار سازمانى (سازماندهى فعالیت ها)، رهبرى، هماهنگى، مکانیسم پاداش، ارتباطات و نگرش کارکنان نسبت به تغییر مى باشند، بترتیب در بیمارستان نمازی: 80/3، 01/4، 26/4، 39/4، 43/4، 13/4 و 74/3 ، در بیمارستان زمینه : 04/4، 20/4، 84/4، 72/4، 96/5، 16/4 و 68/3، در بیمارستان شهید چمران: 84/3، 48/3، 68/2 ، 76/3، 96/4، 36/3 و 60/3، در بیمارستان حافظ: 24/3 ، 21/4، 44/3، 12/4، 84/4 ، 72/2 و 52/3 و در بیمارستان شهید فقیهی: 75/2، 84/4، 80/3، 36/4، 32/5، 48/3 و 80/3 به دست آمد. نتیجه گیری: براساس یافته هاى این پژوهش در بعد هدف گذاری؛ بیمارستان زینبیه، در بعد ساختار سازمانی؛ بیمارستان هاى نمازى، زینبیه، حافظ و شهید فقیهى، در بعد رهبری؛ بیمارستان هاى نمازى و زینبیه، در بعد هماهنگی ؛ بیمارستان هاى نمازى، زینبیه، حافظ و شهید فقیهى، در بعد مکانیسم پاداش؛ تمام بیمارستان هاى مورد مطالعه و در بعد ارتباطات؛ بیمارستان هاى نمازى و زینبیه داراى ضعف بوده اند که نیاز به توجه بیشترى دارند. نگرش کارکنان سازمان نسبت به تغییر نیز در تمام بیمارستان هاى مورد مطالعه، به عنوان نقطه قوت ارزیابى شده است. "

در دهه های اخیر، فرهنگ سازمانی از موضوعات مهم پژوهشی در عرصه علم مدیریَت بوده است زیرا بر طیف گسترده ای از مسایل فردی و سازمانی مانند تعهد سازمانی کارکنان، وفاداری، گردش کار و رضایتمندی اثر می گذارد.تعهد سازمانی، عبارت است از توان نسبی امکان شناسایی افراد بایک سازمان خاص ومیزان دخالت آنان در سازمان. هدف پژوهش حاضر، بررسى تاثیر چهار بعداز ابعاد فرهنگ سازمانى شامل آموزش و توسعه، پاداش و قدردانى، کار گروهى و ارتباطات بر تعهد سازمانى کارکنان بود. روش بررسی: این پژوهش تحلیلی- کاربردیِ مقطعی در تابستان 1387 انجام شده است. جامعه ى پژوهش کارشناسان بیمارستان شهید صدوقی یزد و نمونه ى پزوهش 76 نفر از این جامعه بود که به صورت تصادفی انتخاب شده اند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای استاندارد جمع آوری و به وسیله ى نرم افزار آماری SPSS-14 و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد. یافته ها: تعهد سازمانی کارکنان با دو بعد از ابعاد فرهنگ سازمانی؛( سازوکار پاداش و کار گروهی) ارتباط معنادار دارد اما با دو بعد دیگر ( آموزش و توسعه و ارتباطات سازمانی) رابطه ى معنادار ندارد. نتیجه گیری: ایجاد سازوکار پاداش مطلوب است و ترویج و توسعه و ایجاد فضای مناسب کار گروهی می تواند تعهد سازمانی کارکنان را افزایش دهد و در نهایت بهبود عملکرد بیمارستان شود.