بررسی تکامل و تحول فتح نامه های منثور فارسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پادشاهان و سپهسالاران پس از پایان جنگ یا فرجام موفقیت آمیز لشکرکشی به سرزمین های دیگر، برای اعلان خبر پیروزی و فتح قلمرو جدید، با املای خود یا انشای دبیر دیوان خویش، نامه ای صادر می کردند که بدان فتح نامه می گویند. مقاله حاضر بر آن است که ضمن بررسی روند شکل گیری، تکامل و استقلال فتح نامه های منثور به این پرسش پاسخ دهد که این نوع نوشتار به عنوان گونه مستقل نوشتار درباری و سلطانی از چه زمانی رواج یافته است و زیرمجموعه کدام یک از انواع ادبی فارسی قرار می گیرد؟ نویسنده برای پاسخ به پرسش پژوهش ابتدا فرایند شکل گیری و استقلال فتح نامه را به روش توصیفی گزارش داده سپس جایگاه فتح نامه را به عنوان یک نوع ادبی ازنظر صورت، ساختار و کارکرد به شیوه تحلیلی تبیین خواهد کرد. دستاورد پژوهش نشان می دهد که فتح نامه در آغاز نوشتاری ضمنی و فرعی در متون تاریخی بوده که به زبان خبری نوشته می شد و از سده ششم هجری استقلال یافته به تدریج به زبان ادبی و هنری نگاشته شده سپس اصول و آداب نگارش آن تعیین و تدوین گردیده است. ازنظر انواع ادبی فتح نامه روایتی ادبی و کوتاه از پیروزی در جنگ است که وجهی حماسی دارد و با هدف مشروعیت بخشیدن به جنگ و بقای قدرت و حکومت پادشاهان نوشته شده است.A Study of the Development and Evolution of Persian Prose Fatḥnāmes (Books of Conquest)
Kings and generals used to issue a letter to announce the victory and conquest of the new territory with their own handwriting or the composition of their court secretary after the end of the war or the successful conclusion of the military campaigns in other lands. This letter is referred to as the Fatḥnāme (book of conquest). This study seeks to investigate the process of development, evolution, and independence of prose Fatḥnāmes in the Persian literature. The study's questions are when did Fatḥnāmes become popular as an independent type of court and sultanic writing and which Persian literary genre do Fatḥnāmes belong to? To answer the questions, the process of development and independence of Fatḥnāmes is first examined using a descriptive method. Then, the position of Fatḥnāmes as a literary genre is explained in terms of form, structure, and function using an analytical method. The results shows that Fatḥnāmes were initially implicit and secondary writing in the historical texts written in news language and gained independence and were gradually written in literary and artistic language since the 6th century (AH). The principles and manners of their writing were then developed in the books of Monša'āt and techniques of letter writing. In terms of literary genre, Fatḥnāmes are literary and short narratives of victory in war, which have an epic aspect and are written to legitimize war and preserve the power and rule of kings.
تبلیغات
