نقد و بررسی عقل، جایگاه و مراتب آن در نظام معرفت شناسی ابن طفیل با تکیه بر داستان حی بن یقظان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این مقاله در پی پاسخ گویی به این پرسش اساسی است که عقل، جایگاه و مراتب آن در نظام معرفت شناسی ابن طفیل چیست؟ نگارندگان سعی کرده اند از رهگذر توصیف، تحلیل و نقد داستان حی بن یقظان- تنها اثر باقی مانده از ابن طفیل به این پرسش پاسخ دهند. در حین این بررسی، می توان استنباط کرد: معرفت از منظر ابن طفیل مطلق آگاهی است و رسیدن به آن با ابزار عقل که ابزار سامان دهی نظام مسائل، یافتن پاسخ برای آن ها و تبدیل پاسخ های جزیی به برداشت های کلی است، ممکن است. می توان خلاصه نتایج را این گونه بیان کنند که: از منظر ابن طفیل، انسان در مسیر رسیدن به نهایت معرفت، با بهره از عقل عملی و نظری مراحلی مانند تجربه، مراجعه به دانسته های قبلی، حیرت و ... را طی می کند ابن طفیل، عقل را به عنوان ابزار کسب معرفت، طی مراحل تجربه (درک معقول اول)، تجرید، درک معقول ثانی و شهود، قابل ارتقا معرفی کرده و این ارتقا را جزء اهداف تربیتی انسان به شمار می آورد؛ و بر مبنای تجرد نفس انسانی، به تبیین مراتب آن می پردازد. هرچند در این مسیر نقدهایی به ابن طفیل وارد است؛ از جمله: عدم انسجام درونی این مراحل (علی رغم امکان ایجاد انسجام با حفظ مؤلفه های داستانی)؛ اما به نظر می رسد که در مجموع ابن طفیل توانسته است چینش قابل قبولی برای سیر عقلانی در مسیر تربیت انسان ارائه کند.Criticism of reason, its position and levels in Ibn Tufail's epistemological system
basic question: 'What is reason, its place and levels in Ibn Tufail's epistemological system?' authors have tried to answer this question by describing, analyzing and criticizing the story of Hayi Bin Yaqzan - the only surviving work of Ibn Tufail. During this investigation, it can be deduced: from Ibn Tufail's point of view, knowledge is 'absolute knowledge' and reaching it with the tool of reason, which is 'a tool for organizing the system of problems, finding answers for them, and turning partial answers into general perceptions.' May be. From Ibn Tufail's point of view, on the way to the ultimate knowledge, a person goes through the following stages with the benefit of practical and theoretical reason: a. observation (experience); b. referring to previous knowledge; J. Causation; d. astonishment E. guess; F. Generalization; G. classification; H. generalization; i. Similar Ibn Tufail introduced the intellect as a means of acquiring knowledge, which can be improved through the stages of experience (first reasonable understanding), abstraction, second reasonable understanding and intuition, and he considers this improvement to be one of the goals of human education; And based on the celibacy of the human soul, he explains its levels. Although there are criticisms of Ibn Tufail in this direction; including: the lack of internal coherence of these stages (despite the possibility of creating coherence by preserving the story components); But it seems that in general, Ibn Tufail has been able to provide an acceptable arrangement for the rational course in the path of human education.
تبلیغات
