تپه گاوور قلعه سی، استقرارگاهی از فرهنگ کورا-ارس در چالدران، شمال غرب ایران (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (دانشگاه آزاد)
آرشیو
چکیده
در اواخر هزاره چهارم ق.م، فرهنگی در قفقاز، شمال غرب ایران و شرق آناتولی شکل می گیرد که دامنه گسترش و نفوذ آن تا زاگرس مرکزی، مرکز و شمال ایران و حتی فلسطین امروزی گسترش پیدا می کند که به فرهنگ یانیق، ماورای قفقاز و یا فرهنگ کورا-ارس معروف است. در این دوره، شمال غرب ایران، شاهد افزایش وسعت محوطه ها، تغییر ناگهانی سفال و نیز افزایش بی سابقه ای در تعداد محوطه های استقراری است که نشان از نفوذ یک سنت فرهنگی جدید دارد. سنت سفال های نخودی منقوش دوره پیشین (مس و سنگ) تقریباً منسوخ شده و سفال های خاکستری سیاه داغ دار با نقوش کنده، جایگزین این سفال ها می شوند. هم زمان با نفوذ فرهنگ کورا-ارس به شمال غرب ایران، منطقه چالدران نیز تحت تاثیر این فرهنگ قرار می گیرد. تپه گاوور قلعه سی، استقرارگاهی در دشت میان کوهی چالدران است که دارای شواهدی از فرهنگ کورا–ارس است. این محل که در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال غرب شهر چالدران واقع شده، در راستای بازدید از آثار شهرستان مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی باستان شناختی، حاکی از این است که این محل، محوطه ای تک استقراری است که در اواخر هزاره چهارم و اوایل هزاره سوم ق.م شکل گرفته و دارای آثار و شواهدی (معماری سنگی و سفال های خاکستری) از این دوره فرهنگی است. سفال های این محوطه، بیشترین تشابهات را با سفال های یانیق تپه، محوطه کهنه شهر (رَوَض) چالدران، تپه باروج مرند، محوطه دوزداغی خوی و تپه های وزون و کول تپه II جمهوری آذربایجان دارند. در این پژوهش، سفال های گردآوری شده در بررسی باستان شناسی تپه گاوور قلعه سی، مطالعه و مورد تحلیل باستان شناختی قرار می گیرد.Tepe Gavor Qaleh Si a Settlement of Kura-Aras Culture in Chaldoran, Northwest Iran
Towards the end of the fourth millennium BC, a culture was formed in the Caucasus, northwest Iran and eastern Anatolia, which extended to Central Zagros, central Iran, and northern Iran, and present-day Palestine. Or the culture of Kora-Aras is famous. In this period, northwestern Iran is witnessing an increase in the size of the sites, a sudden change in pottery, and also an unprecedented increase in the number of settlements, which indicates the influence of a new cultural tradition. The tradition of painted chickpea pottery of the previous period (Chalcolithic) is almost obsolete and black-gray pottery is replaced by engraved pottery. Simultaneously with the influence of Kora-Aras culture to the northwest of Iran, the Chaldoran region is also affected by the influence of Kora-Aras culture. Tepe Gavar Qalehsi is a settlement in the middle mountain plain of Chaldoran, which has evidence of Kora-Aras culture. This place, which is located 23 km northwest of Chaldoran city, was identified and examined to visit the city's monuments. The results of archaeological research indicate that this place is a single settlement that was formed in the late fourth millennium and early third millennium BC and has traces and evidence (stone architecture and gray pottery) of this cultural period. The pottery of this area has the most similarities with the pottery of Yaniq Tappeh, Kohnshahr Chaldoran, Baruj Marand, Dozdaghi Khoy, and Kol Tappeh II of the Republic of Azerbaijan. In this study, the collected pottery in the archeological study of Gavar Qaleh Si is studied and archaeological analysis.