«واگویه های یک جنبش اجتماعی» کارکردهای رِتوریکیِ ترانه اعتراضیِ برای...

چکیده

در جنبش «زن. زندگی. آزادی.»، ترانه برای... شروین حاجی آقاپور مورد استقبال وسیعی واقع شد و شناسنامه آن جنبش لقب گرفت. متن این اثر، گزیده ای است از انگیزه ها و علل اعتراض، که معترضان در شبکه اجتماعی توییتر ابراز نمودند. بازخورد مثبتِ این اثر، دالّ بر وجود کارکردهای بالقو ه مؤثرِ آن برای جنبش بوده است و ازاین رو، این پرسش بنیادین قابل طرح است که کارکردهای رتوریکیِ این ترانه در درون آن جنبش چه بوده و چگونه عمل کرده است؟ به منظور پاسخ گویی به این پرسش، این اثر به شیوه تحلیل متن محور مورد تحلیلِ محتوای کیفی قرار گرفت و آنگاه ذیل رویکرد کارکردی در مطالعات رتوریکِ جنبش های اجتماعی در علوم ارتباطات، از الگوی مفهومیِ چارلز استوارت برای توصیف چگونگی و تجزیه وتحلیل عللِ اثربخشیِ کارکردهای رتوریکیِ این اثر استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که این ترانه، در مراحلِ اولیه (پیدایش و ناآرامی مدنیِ) جنبش، با تأکید بر اضطرارِ وضعیتِ نابه سامان اکنون و نویدِ یک آینده روشن، به دگرگون سازیِ ادراکات از واقعیتِ اجتماعی کمک نموده و از طریق تغییرِ ادراک از قربانی شدن، هویت، عزت نفس و پایگاه اجتماعیِ معترضان، به ترمیم و تقویتِ ایگوی آسیب دیده آنان یاری رسانده است. همچنین شیوه مشارکتیِ تولید متن آن، درکنار عرض اندامِ ارزش های اخلاقیِ محتوایش، در راستای مشروعیت بخشی به جنبش بوده و با اشاره به نقض حقوق بشر، حیوانات و محیط زیست، در مسیر مشروعیت زدایی از نهادهای مسلط بر جامعه گام برداشته است.