Re-examination of the Semantic Components of "Ishfāq" in the Holy Qur'an with Especial Emphasis on Historical Semantics (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
"Ishfāq" is among the highest frequency words belonging to the semantic field of "fear" in the holy Quran. Nevertheless, a study of lexicographical and exegetical sources indicates that there is not enough knowledge concerning the semantic components of this term, and its differences with such words as Khawf and Khashiyyah considered close in meaning with the former. The present research is an attempt to trace the oldest history of the root "sh-f-q" in Semitic languages, making use of historical semantics methodology. Studying the semantic changes of this root towards the Quranic Arabic, this study seeks to reexamine its semantic components in the holy Quran. Although some Muslim lexicographers hold that there is a polysemy between the words "shafaq" meaning the redness of the horizon after sunset, and "Ishfāq", meaning fear, considering both from the same etymon, this study concludes that there is no etymological relation between the above-mentioned words, each having its own distinctive historical origin. "Ishfāq" involves two significant semantic components, i.e. fear and scarcity. It thus signifies a kind of fear emanating from scarcity of water, food, money, etc.بازشناسی مؤلفه های معناییِ «إشفاق» در قرآن کریم با تکیه بر معناشناسی تاریخی
«إشفاق» در زمره پُرکاربردترین واژه های متعلّق به حوزه معناییِ ترس در قرآن کریم قرار دارد. با این حال، مرور بر منابع لغوی و تفسیری گویای آن است که هنوز آگاهی چندانی از مؤلفه های معناییِ این واژه و تفاوت های آن با واژه های قریب المعنا چون خوف و خشیت وجود ندارد. برای جبرانِ اینَذسفقشزف خلأ مطالعاتی، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با بهره گیری از روش معناشناسی تاریخی، قدیم ترین سابقه ماده «ش ف ق» در زبان های سامی پیجویی شود، سیر تحولات معناییِ این ماده تا عربیِ قرآنی به بحث گذاشته شود و مؤلفه های معناییِ آن در قرآن کریم بازشناخته شود. این مطالعه نشان می دهد که گرچه برخی از لغویان مسلمان اعتقاد به اشتراک معنوی میان واژه های «شَفَق» (روشنی وقت غروب) و «إشفاق» (ترسیدن) دارند و آن دو را برساخته از ریشه ای واحد می پندارند، اما هیچ ارتباط ریشه ای میان واژه های یادشده برقرار نیست و هر کدام از آنها ساختِ تاریخیِ متفاوتی را پشت سر گذاشته است. إشفاق دربردارنده دو مؤلفه معناییِ مهم، یعنی «ترس» و «کمبود» است و اشاره به نوعی از هراس دارد که ناشی از کمبودِ منابع آبی، غذایی، مالی و امثال آنهاست.