تأثیر ابوعلی جبایی در خروج مکتب معتزله بصره از رکود در قرن سوم هجری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از جریانهای کلامی جهان اسلام جریان اعتزال بود که از قرن اول هجری فعالیت خود را در منطقه بصره آغاز کرد و به مرور زمان به پیشرفتهای بسیاری در طرح اندیشه های کلامی دست یافت، اما با ورود به قرن سوم هجری فعالیتهای جریان اعتزال در مکتب بصره تحت تأثیر عوامل متعددی از رونق افتاد. حال مسئله مطرح شده این است که مکتب معتزله بصره چگونه از این رکود خارج شد؟ پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و یافته های تحقیق نشان می دهد که ابوعلی جبایی یکی از سران مکتب معتزله بصره با به کارگیری تدابیری چون انتقال مکتب از منطقه بصره به عسکر مکرم، برپایی مجالس مناظره، تربیت شاگردان، تألیف کتب و طرح اندیشه های جدید و رویارویی با مخالفان اعتزال در خروج مکتب معتزله بصره از رکود مؤثر بوده است.The Influence of Abu Ali Al-Jubba’i on the Emergence of the Mu‘tazila School of Basra from the Recession in the Third Century
One of the theological currents of the Islamic world was the I‘tizal current, which began its activities in the Basra region in the first century and over time achieved many advances in the expression of theological ideas. But in the third century, the activities of the I‘tizal current in the Basra school stopped under the influence of several factors. The main question of this research is how did the Mu‘tazila school of Basra get out of the recession? The present study was conducted using a descriptive- analytical method and the result show that Abu Ali Al-Jubba’i, one of the leaders of the Mu‘tazila school in Basra, using measures such as transferring the school from Basra to Askar Mukarram, holding debate meetings, training students and compilation of books and expressing new ideas and confrontation with the opponents of I‘tizal has been effective in bringing the Mu‘tazila school of Basra out of the recession.