مالیه و وضع مالی دولت ایران در دوره صدارت امیرکبیر (1264 – 1268ق/ 1848- 1851 م) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ناصرالدین شاه قاجار (حک:1264-1313 ق) در حالی بر تخت سلطنت نشست که اوضاع کشور از لحاظ سیاسی، اقتصادی و مالی بسیار مغشوش و بحرانی بود. از این رو، در بدو ورود به تهران میرزا تقی خان، امیر نظام/ امیر کبیر را به منصب صدارت گمارد. امیرکبیر برای بهبودی اوضاع اقتصادی و ساماندهی امور مالی کشور به اصلاحات گسترده-ای مبادرت ورزید که به تصریح منابع و نیز پژوهشهای جدید، با موفقیت همراه شد. ولی آثار مذکور به سبب عدم دسترسی به آمار و ارقام رسمی، نتوانسته اند به گونه ای دقیق و مستند سیاست مالی امیر کبیر را تشریح نمایند. سؤال اصلی پژوهش حاضر چگونگی سیاست مالی امیر برای بهبود اوضاع خزانه مرکزی و میزان موفقیت آنها است. بدین منظور با روش توصیفی-تحلیلی همراه با تحلیل آمار مستخرجه از اسناد مالی دیوانی می کوشد که تأثیر برنامههای اصلاحی و سیاستهای مالی امیر را بر جمع و خرج کشور معلوم نماید. یافته های پژوهش حاضر نشان میدهد که امیر با بکارگیری راهکار و تدابیر مختلف، ضمن تقلیل هزینههای غیرضروری و نا متعارف و افزایش درآمدهای مالیاتی، علاوه بر ایجاد توزان بین دخل و خرج، موفق شد مبالغی به ذخیره خزانه بیافزاید. دیگر آنکه هزینههای دولت با برقرار نظام جدید سربازی و افزایش تعداد نیروهای نظامی بیش از سال 1255 ق شد. همچنین برای جبران کسری یا نقصان مالیات ارضی، وجوه حاصل از درآمد گمرکات از ابوابجمعی حکام ولایات خارج گردید و زیر نظر مستقیم دولت درآمد.Finance and financial situation of the Iranian government during the Prime Minister of Amirkabir (1268-1264 AH / 1848-1851 AD)
Nasser al-Din Shah Qajar (d. 1264-1313 AH) ascended the throne while the situation in the country was very confused and politically, economically and financially. Therefore, upon his arrival in Tehran, Mirza Taghi Khan appointed Amir Nezam / Amir Kabir as his Prime Minister. Amir Kabir undertook extensive reforms to improve the economic situation and the organization of the country's finances, which, according to new sources as well as new research, were successful. However, due to the lack of access to official statistics, these works have not been able to accurately and documentively explain the financial policy of Amir Kabir. The main question of the present study is how Amir's fiscal policy to improve the situation of the central treasury and their success rate. For this purpose, with a descriptive-analytical method along with statistical analysis based on court financial documents to the line siyaq, which contain accurate and detailed information and data of the country's financial situation, tries to influence the reform programs and fiscal policies of Amir on Determine the sum and expenditure of the country.
تبلیغات
