ساختار روایی منطق الطیر عطار و ملاحظات مربوط به اقتباس نمایشی از آن
آرشیو
چکیده
عطار نیشابوری از عارفان و شاعرانِ بزرگ قرن ششم و هفتم، و از پیشگامان داستان سرایی فارسی به حساب می آید و در هر دو جنبه تاثیری عمیق بر عارفان و داستان سرایان بعد از خود داشته است. وی از حکایت و داستان به مثابه ی ابزاری برای تشریح و تایید مفاهیم عرفانی و تشریحِ مراحل سلوک استفاده کرده است. بهرگونه بررسی پیرامونِ عطارِ عارف و عطار داستان سرا، باید پیوندِ این دو بعد را دربر بگیرد. در این مقاله، محتوا و ساختارِ روایی منطق الطیر به عنوان نمونه ای از آثار داستانی عطار بررسی شده است. منطق الطیر گل سرسبد و مشهورترین اثر عطار است و از کل یا برخی از داستان های آن به شکل مستقل اقتباس هایی صورت گرفته است. هدف از بررسی حاضر آگاهی از جنبه های نمایشی اثر و ارائه ی راهکاری برای اقتباس دراماتیک از آن است. مطالعه ی برخی از اقتباس های موجود نشان می دهد که اغلب اقتباس ها وفادارانه بوده است درحالی که در یک اقتباس موفق بایستی زمینه و زمانه و نیز، ملاحظات مربوط به مخاطب و رسانه مقصد در نظر گرفته شود. در این مقاله، با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی، نخست به معرفی درون مایه ی فکری و ساختار روایی آثار عطار پرداخته ایم. آنگاه با تمرکز بر مضمون و قالبِ منطق الطیر، برخی از ملاحظاتِ روایی مربوط به اقتباس از این اثر را برای صحنه ی نمایش بررسی کرده ایم. در پایان نیز، با نقد و بررسی برخی از اقتباس های دراماتیک صورت گرفته از اثر، پیشنهاداتی برای اقتباس نمایشی از آن ارائه داده ایم. این پیشنهادات احتمالاً خواهد توانست در مورد آثار مشابه مورد تامل قرار گیرد.The Narrative Structure of Attar's Manteghotteir and some Considerations on its Dramatic Adaptation
Attar Neyshaburi is one of the greatest mystics in 6th and 7th A.D. he is also known as the pioneers of Persian storytelling. Furthermore, he has profoundly affected both the mystics and storytellers after him. He has used anecdotes and stories in his works as an instrument to explain and confirm the mystic concepts and elucidate the stages to the righteous way. In this regard, any research should consider attar both as a mystic and storyteller. The present research has scrutinized the content and the narrative structure of Mantiq-ol-Tayr as one of the samples of fictional works of Attar. Mantiq-ol-Tayr is the most widely recognized work of Attar. Some adaptions have been extracted from some parts or the whole of his work. This research aims to explicate the dramatic aspects and alternatives for dramatic adaptation from it. Analyzing some of the present adaptations indicate that most of the adaptions have been faithful, whereas a successful adaptation should consider the background, time, and other related considerations related to the addressee and the targeted one. Using library resources and a descriptive-analytical method, the intellectual content and narrative structure of Attar's works have been analyzed in this paper. Then, some of the narrative considerations related to the adaptation of this work have been dissected for the stage through concentering on the content and theme of Manteghotteir. Eventually, some of the dramatic adaptations have been interpreted and some suggestions have been provided for dramatic adaptation. These suggestions will be probably able to mull over similar works.