فرهنگ عمومی چون درختی است که شاخه های فراوان دارد. آداب و رسوم، سنتها، باورها و عقاید، نوع پوشش، انواع خوراکی ها و جنبه های گوناگون زندگی شاخه های پر برگ و بار این درخت هستند. باتوجه به اسلامی بودن جامعه (در معنی عام خود) شناخت و سنجش باورهای تأثیرگذار فرهنگی در جامعه، با معیار مهمترین منبع دینی یعنی قرآن کریم، امری مهم و جهت بخش است؛ زیرا شناخت این باورها می تواند در تقویت بنیه فرهنگی جامعه و نیز آسیب شناسی جامعه دینی کمک کند. در این نوشتار تعدادی از سخنان مشهور را از باورهای عمومی که در قالب مَثل، ضرب المثل یا کنایه معروف در فرهنگ ما جاری است، استخراج کرده ایم و پس از دسته بندی موضوعی، به روش توصیفی- تحلیلی آنها را با آیاتی از قرآن سنجیده ایم؛ آیاتی که در آنها، مستقیم یا غیر مستقیم می توان مطلبی درباره موضوعات مطرح شده دریافت. نتیجه تحقیق در این موضوع، نشان می دهد که بیشتر این باورها با معارف قرآن، اعتقادات دینی و تجربه زندگی سازگار هستند. تعدادی نیز که در گفتار و کردار مردم سخت جا افتاده اند با مبانی دینی سازگار نیستند اما تلقی جامعه و باورهای کلامی گذشته و نیز وجود آنها در سخن شاعران باعث ماندگاری آنها شده است. چنین پژوهش هایی می تواند در پالایش فرهنگی باورهای نادرست در جامعه مؤثر باشد.
