بررسی آلودگی هوای شهر تهران در دهه آخر حکومت پهلوی دوم (چالش ها و راهکارها) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

    آلودگی هوای شهر تهران مسئله تازه ای نیست و آغاز آن به اوایل دوره پهلوی دوم برمی گردد. در این دوره، استفاده روزافزون از انرژی حاصل از سوخت های فسیلی و  سایر آلاینده های هوا در شهرهای بزرگی همانند تهران مسائل و مشکلات زیادی را ایجاد کرد. از این رو، ضرورت طرح استراتژی درازمدت بیش از گذشته احساس شد. برنامه حفاظت از محیط زیست برای اولین بار در برنامه عمرانی پنجم به صورت یک فصل جداگانه مطرح شد که مبارزه با آلودگی هوا از برنامه های مشخص آن به شمار می رفت. هدف کلی برنامه مبارزه با آلودگی هوا کمک به بهبود بهداشت عمومی، ایجاد شرایط مناسب محیطی و تقلیل زیان های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آلودگی هوا بود. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق تاریخی و با استناد به اسناد آرشیوی و منابع تاریخی درصدد بررسی آلودگی هوای شهر تهران در دهه آخر حکومت محمدرضاشاه پهلوی است. یافته های پژوهش نشان می دهد به رغم افزایش درآمدهای نفتی در دوره پهلوی دوم، ساخت مترو و قطارهای شهری آنچنان در دستور کار دولت قرار نگرفت، تا جایی که معضل آلودگی هوای تهران به یک کلاف سردرگم تبدیل شد. از سویی نتایج تحقیقات ایرانی و خارجی در آن زمان نشان می داد آلاینده های خودرویی نقش مهمی در معضل آلودگی هوا دارند. یکی از مهم ترین پیشنهادها برای کنترل آلودگی، برنامه کنترل ترافیک بود که مطرح شد و سپس در دستور کار قرار گرفت.