بازنمایی تأثیر قدرت و ادب کلامی بر کاربرد واژه های خطاب در گفتار زنان و مردان از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی

چکیده

هدف اصلی مقاله حاضر بازنمایی تأثیر قدرت و ادب کلامی بر کاربرد واژه های خطاب در گونه گفتاری زنان و مردان فارسی زبان تهران از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی است. واژه های خطاب پنجره ای به تفاوت های اجتماعی و فرهنگی جامعه است و نگرش افراد نسبت به یکدیگر را آشکار می سازد. این مقاله مبتنی بر این فرضیه است که ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی کلامی بر کاربرد گونه های مختلف واژه های خطاب توسط مردان و زنان تأثیرگذار است. ادب و قدرت تابع ساختار اجتماعی و مدیون باورها، افکار عمومی و انتظارات متفاوت جامعه از مردان و زنان محسوب می شود. در اکثر جوامع زنان در مقایسه با مردان حساسیت بیشتری به جایگاه اجتماعی افراد نشان می دهند و آگاهی بیشتری از مشخصه های اجتماعی گونه های مختلف زبان دارند. لذا می توان گفت که در بیشتر موارد زنان در گروه های سنی، تحصیلی و طبقه اجتماعی یکسان با مردان، ادب و رسمیت بیشتری را در گفتار خود لحاظ می کنند. علاوه بر این، زنان به دلیل امنیت اجتماعی کمتر و بی ثبات تر بودن جایگاه اجتماعی خود، به زبان به عنوان معیاری جهت تعیین طبقه اجتماعی می نگرند و علاوه بر استفاده از الگوهای سطح بالای گفتار، به طور معمول در مقایسه با مردان در گفتار خود قدرت و همبستگی کلامی کمتری به کار می برند. در نتیجه، این مقاله تأثیر ادب و قدرت کلامی بر کاربرد واژه های خطاب در گفتار زنان و مردان را تأیید می نماید. همچنین نتایج حاصل مؤید این نکته است که جنسیت بر انتخاب واژه های خطاب نیز تاثیرگذار است. داده های آماری این مقاله از طریق پرسشنامه گردآوری شده است، روش پژوهش میدانی و شیوه تحلیل داده ها توصیفی-تحلیلی است.