کژنگاری در تاریخ معاصر ایران؛ با تأکید بر تحویلی نگری مفاهیم سیاسی بررسی موردی؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مفاهیم مهمی هم چون «حزب»، «سکولاریسم»، «اصلاح طلبی»، «تجدیدنظرطلبی»، «انقلاب»، «ناسیونالیسم» و... در تاریخ نگاری معاصر در ایران بسیار پرکاربرد و در مواردی با معضلات روش شناختی همراه می باشد. تحویلی نگری به عنوان مهم ترین معضل شناختی، نگرشی است که ارجاع هر پدیدار به امری فروتر از آن و اخذ وجهی از آن شیء به جای کنه آن را پیگیری می نماید؛ به نظر می رسد با توجه اهمیت تاریخ نگاری تحولات سیاسی اجتماعی ایران و آثار پژوهشی در این زمینه، نیاز است تا معضل شناختی «تحویلی نگری» مورد پژوهش قرار گیرد؛ لذا این مقاله تلاش دارد تا جایگاه تحویلی نگری تاریخی را در برخی از انتشارات مرتبط با تاریخ نگاری انقلاب اسلامی جستجو نماید و در این خصوص به بررسی برخی از آثار منتخب مرکز اسناد انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تاریخ نگاری ایران معاصر می پردازد. این بررسی در تلاش است تا دریابد(سوال اصلی) «توصیف و تبیین مفاهیم سیاسی در تاریخ نگاری مرکز اسناد انقلاب اسلامی تا چه حد در دایره تحویلی نگری جای می گیرد؟». «به نظر می رسد(فرضیه اصلی) که رویکرد مرکز اسناد در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، تحت تأثیر خصوصیات ایدئولوژیک، دستخوش تحویلی نگری شده است»؛ یافته های متعدد در این پژوهش فرضیه اصلی را تصدیق می دارد.