چکیده

خانم ژانت ابولُغُد جامعه شناس آمریکایی عرب تبار، متخصص در مطالعات شهرنشینی و برنامه های شهری است. او که متولد 1928 است، مدارک کارشناسی خود را از دانشگاه های ماساچوست و شیکاگو اخذ کرده و تدریس خود را در رشته های جامعه شناسی و تاریخ شهرنشینی در دانشگاه ایلینویز آغاز کرد و در سال های پایانی سده ی بیستم از دانشکده ی جدید تحقیقات اجتماعی بازنشست شد. او نویسنده ی بیش از صد مقاله و سیزده کتاب راجع به شهرهای گوناگون در ایالات متحده و مصر و مراکش و غیره و البته سیستم های جهانی است. در این مقاله که فصل یازدهم از کتاب معتبر و مشهور «پیش از هژمونی اروپا» (Before European Hegemony) است، نویسنده با زبانی گیرا و جذاب، به مقوله ی ضعف سیستم بین الملل پیشامدرن و چگونگی رشد و قدرت گیری سیستم جهانی مدرن در قرن شانزدهم پرداخته است. یکی از ویژگی های اندیشه ی پست مدرن، نقد و رو به ضعف رفتن تمامی روایت های مدرن از مسائل گوناگون در تمام حوزه های شناخت بشری است. روایت مدرن از چگونگی شکل گیری سیستم های نوین در سده ی شانزدهم بر این پایه استوار است که ادیان و فرهنگ های قرون میانه چه در شرق و چه در غرب از رشد و جهانگیرشدن تجارت و ارتباطات وسیع بین المللی جلوگیری کرده و این سرمایه داری خاص اروپا(در روایت مارکس) و یا فرهنگ بی همتای پروتستانتیسم شمال اروپایی(در روایت ماکس وبر) بود که با ویژگی های منحصر به فردش، توانست سیستمی به واقع جهانی ایجاد کند و ... . اما نویسنده که در ادامه ی سنّت انتقاد بر روایت های مدرن که حدودأ از نیمه ی قرن بیستم آغاز شده می نویسد، در این مقاله روایتی به کلّی متفاوت از ویژگی های مثبت سیستم جهانی قرن سیزدهمی با انتقاد از کلیشه ی «نزول شرق» و «ظهور غرب» و خصیصه ی بی همتای فرهنگ اروپایی برای قدرت گیری ارائه می دهد. در ضمن، در پایان مقاله، نویسنده مقدمات بیان یک تئوری جامع راجع به تغییرات در سیستم جهانی را تشریح می کند.

تبلیغات